Vandallar İtalya’yı sevdi: Bu kez hedefte İtalya’nın tarihi çarşısı vardı
ABD, İtalya'ya 600 eserden oluşan tarihi bir koleksiyonu iade etti. Değeri 65 milyon dolar olan eserler geçen yüzyıl İtalya'dan yağmalanıp ABD'ye kaçırılmıştı. Mahkeme kararının ardından ABD'li yetkililer eserleri İtalyan jandarmasına teslim etti.
Aralarında antik altın sikkeler, mozaikler, el yazmaları ve bronz heykellerin bulunduğu 600 eser ait oldukları topraklara dönüyor. Yıllardır ABD’deki çeşitlik müzelerde sergilenen tarihi eserler İtalya’ya iade edildi. Eserlerin toplam değerinin 65 milyon dolar olduğu açıklandı. Geçen salı günü İtalya, yıllar önce yağmalanan ve müzelerin, galerilerin ve koleksiyoncuların elinde bulunan eserleri teslim aldığını duyurdu. Hatırlanacağı üzere ABD, geçen yıl Türkiye’ye de çok sayıda tarihi eseri iade etmişti.
Eserler, New York Bölge Savcılığı’nın eski eser kaçakçılığı birimi başkanı Matthew Bogdanos ve ABD İç Güvenlik Soruşturma Departmanı’nın bazı üyeleri ve ABD’li temsilciler tarafından İtalyan jandarmasına teslim edildi. ABD adına açıklama yapan ABD’li büyükelçi Jack Markell hükümetinin tarihi eserleri ait olduğu yere iade etmeye kararlı olduğunu ve bu teslimatın da İtalya’nın kültürel mirasına duyduğu saygının bir işareti olarak gördüğünü söyledi. Markell son olarak “Bu tarihi korumanın özen ve ihtiyat gerektirdiğini biliyoruz ve yaptığımız şeyi de bu yüzden yapıyoruz” dedi.
Ancak eserlerin iade süreci güllerle çevrili bir yoldan geçmemişti. Uzun yıllar boyunca İtalyan hükumetiyle Los Angeles’taki Getty Müzesi arasında süren davalar yakın geçmişte sonuçlanmıştı. İade sürecinin simgesiyse bir bronz heykeldi. 2018’de eseri iade etmeyi reddeden Getty Müzesi’nin bu tutumu karşısında İtalyan hükumeti dava sürecini başlatmıştı. Emsal niteliğindeki bu karar ABD genelinde İtalya’ya ait başka eserlerin de iadesinin yolunu açtı. Benzeri bir sürecin Türkiye için de geçerli olduğunu belirtelim. Hatta Türkiye’nin hukuki mücadelesinin diğer ülkelere de ilham olduğu görülüyor.
Ülkesine iade edilen en eski eserler arasında, hepsi de milattan önce 9. yüzyıldan kadar tarihlenen birkaç Etrüsk vazosu, gerçek boyutlu bir bronz figür ve bronz kafalar yer aluyor. Öte yandan iade edilen diğer eserler arasında İtalyan müzelerinden, dini kurumlardan ve özel konutlardan yağmalanan 16. ve 19. yüzyıllara ait yağlı boya tablolar da yer alıyor.