Türkiye’de gerçek bir tarih patlaması yaşanıyor; arkeolojiye para aktarıldı, bir yılda günde 11 eser gün yüzüne çıktı

Bugünün modern Türkiyesi, insanlık tarihinin en önemli ve görkemli aşamalarının yaşandığı bir coğrafyanın üzerinde. Bastığımız neredeyse her karış toprağın altında kimi 13-14 bin yıl öncesine, kimi 2 bin yıl öncesine, kimi 800-900 yıl öncesine ait uygarlıklardan izler var.

Ve Türkiye son 150 yıldır ağır aksak biçimde bu toprak altı eserleri gün yüzüne çıkartma çabalarına geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Geleceğe Miras’ adını verdiği dev bir projeyle büyük bir hız kazandırdı. Bugün aynı anda 1000’e yakın arkeolojik kazı yapılıyor; her gün bu kazılardan yeni yeni buluşların ve buluntuların haberleri yağmur gibi yağıyor.

En çarpıcısı şu: Geçmişte Türkiye topraklarındaki kazıları hep yabancı üniversitelerin arkeologları yönetirdi; çünkü bu kazıların yapılabilmesi için gereken maddi kaynak hep yurt dışından gelirdi. Oysa bugün hem kazılar için gereken maddi kaynağı Türkiye kendisi sağlıyor hem de kazıları hep Türk arkeologlar yönetiyor. Ülkemizde gerçek bir arkeoloji patlaması var.

Bütün bu patlamanın maliyeti de, aslında devletin yürüttüğü bazı diğer projelerle kıyaslanınca komik bir rakam olan 6 milyar lira. Projeyi başlatan isim olan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy dün yaptığı açıklamada, geçmişte yıllık bütçesi 40 milyon lira olan arkeolojik kazılara artık 6 milyar lira verildiğini duyurdu. Yani yaklaşık 175 milyon dolar.

Geleceğe Miras Projesi ilk yılını geride bırakmaya hazırlanıyor. Proje daha şimdiden meyvelerini vermeye başladı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy yaptığı açıklamada dokuz aylık süreçte proje kapsamında gerçekleşen arkeolojik kazılarda dört bini aşkın buluntunun gün yüzüne çıkarıldığını açıkladı. Bu da günde yaklaşık 11 arkeolojik buluntu çıkarıldığı anlamına geliyor. Yeraltında gizli hazineler inanılmaz bir zenginlik olarak geri dönüyor. Sadece Göbeklitepe kazı alanındaki müzeye bu yılın ilk 10 ayında 600 binden fazla ziyaretçi geldiği düşünülecek olursa, bu arkeoloji yatırımlarının parasal olarak karşılığını fazlasıyla aldığı da görülüyor. Ama konu sadece para değil, konu Anadolu’nun tarih boyunca bir uygarlıklar beşiği olduğunu görmek ve göstermek.

Tripolis’te kazılarda heykelin başı gün yüzüne çıkarıldı.

Günün buluntusu Denizli’den

Günün buluntu haberi Denizli’deki Tripolis antik kentinden geldi. Bakan Mehmet Nuri Ersoy sosyal medyadan yaptığı paylaşımda yeni buluntuyu şu sözlerle duyurdu: “Tripolis Antik Kenti’nde yapılan kazılarda, milattan sonra 4’üncü yüzyıla tarihlenen üst düzey bir kamu yöneticisine ait heykelin eksik kalan başı gün yüzüne çıkarıldı! Antonius Philagrios isimli kamu yöneticisine ait olan bu heykelin gövde kısmı 2018’de bulunmuştu, Denizli Hierapolis Arkeoloji Müzesi’nde muhafaza edilmekteydi.”

Öte yandan Bakan Mehmet Nuri Ersoy Antalya’nın Manavgat ilçesindeki Side Antik Kenti’nde düzenlenen Geleceğe Miras Projesi 1. Yıl Değerlendirme Toplantısı’nda yaptığı konuşmada bakanlık olarak ülkenin kültürel mirasına sahip çıkmak ve bu değerleri gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla projeyi başlattıklarını söyledi.

Kazılar artık dört mevsim devam ediyor

Geleceğe Miras Projesi ile karşılama merkezlerinden çevre düzenlemesine kadar antik kentlerde yürüttükleri çalışmaları anlatan Ersoy, önceden kazı çalışmalarının 45 ya da 60 günlük sürelerde yapılabildiğini dile getirdi. Kazı ve restorasyon çalışmalarının dört mevsim sürdürülebilir hale geldiğine dikkati çeken Ersoy şöyle konuştu:

Bakan Mehmet Nuri Ersoy Side antik kentindeki toplantıda konuştu.

“2023 sonunda ‘Geleceğe Miras Efes’le ilk adımını attığımız bu önemli projede birinci yılımızı tamamladık. Efes ile başlayan ve ülke geneline yaydığımız bu projeyle ‘Türkiye’nin kültürel mirasını koruma çabalarına sürdürülebilir bir model kazandırma’ yolunda önemli başarılar elde ettik. Bakanlık olarak Türkiye’nin dört bir yanında yer alan toplam 224 kazı alanını Geleceğe Miras Projesi kapsamına aldık. Bu projeyle son 60 yılda yapılan çalışmalara eşdeğer bir ilerlemeyi dört yıl içinde gerçekleştirmek amacıyla lojistik ve finansman desteği sağlamaktayız. Hızlı kazmıyoruz, yoğun kazıyoruz. Bir noktada değil, birçok noktada kazı yapıyoruz. Bu da başarıyı beraberinde getiriyor.”

Projenin bir yıllık çıktılarını aktaran Ersoy sağladıkları bütçe ve lojistik destek sayesinde Side Antik Kenti’nde oldukça kapsamlı çalışmalara imza atıldığını kaydetti. Görenleri kendine hayran bırakan çalışmalardan birinin de Athena Tapınağı olduğuna işaret eden Bakan Ersoy “Binlerce yıldan sonra yeniden ayağa kaldırılmış durumda. Anıtsal çeşme de eski ihtişamlı günlerine kavuşmak üzere. Kısa süre sonra bu tarihi çeşmeden yeniden su akmasını sağlayacağız. Side’yi sürdürülebilir turizmde önemli bir noktaya hep birlikte taşıdık” dedi.

Geleceğe Miras Projesi’nin 1. Yıl Toplantısı Side antik kentinde gerçekleşti.

Bakan Mehmet Nuri Ersoy 160 yıldır kazılan Efes Antik Kenti’nde çok sınırlı alanda çalışmalar gerçekleştiğini, ancak Geleceğe Miras Projesi ile altı farklı noktada çalışmaların yapılmasını sağlayarak sonuçlarını kısa sürede aldıklarını dile getirdi. Toprak yığınları ve bitki örtüsü altında kaybolan Vedius Gymnasiumu ve Liman Hamamı’nın açığa çıkartıldığına değinen Ersoy “Stadion Caddesi ise kendisine hayran bıraktıracak bir hal aldı” dedi.

Syedra Antik Kenti’nde 12 farklı noktada kazı, temizlik ve onarım işleri yaptıklarını bildiren Ersoy Sütunlu Cadde’nin yeniden ayağa kaldırıldığını, doğal yapı altında kalan kent dokusunun gün yüzüne çıkartıldığını söyledi. Bakan Mehmet Nuri Ersoy UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Perge’nin Geleceğe Miras Projesi’nin temel taşlarından olduğunu belirterek çalışmaların ardından kentin en görkemli yapılarından biri olan Kestros Çeşmesi’nden 1800 yıl sonra antik dönemlerde olduğu gibi yeniden su akmasını sağladıklarını anlattı.

Geleceğe Miras Projesi’ne 6 Milyar lira

Bakan Ersoy Gece Müzeciliği uygulamasının da bir yılını geride bıraktığını, ilk yılında olmasına rağmen 300 binden çok ziyaretçi ağırladıklarını kaydetti. Efes, Hierapolis, Patara ve Side antik kentleri gibi önemli destinasyonlarında da projeyi hayata geçirdiklerini belirten Ersoy Kapadokya’da Güvercinlik Vadisi’ni gece müzeciliğine kazandırdıklarını, Olympos, Syedra, Perge ve Aspendos’ta da bu çerçevede çalışmaların sürdüğünü ifade etti. Ödeneklere değinen Ersoy “Altı yıl öncesine kadar ülke çapındaki kazı çalışmalarına 40 milyon liradan az ödenek ayrılırken bugün bu rakamı Geleceğe Miras Projesi kapsamında 6 milyar liraya yükselttik” dedi.

Akın var akın Göbeklitepe’ye akın: 10 ayda 600 bin kişi gezdi