Erdal Öz Edebiyat Ödülü Necati Tosuner’in

Can Yayınları’nın kurucusu ve Türk edebiyatının önemli kalemlerinden Erdal Öz’ün anısını yaşatmak için 2008 yılından bu yana düzenlenen Erdal Öz Edebiyat Ödülü bu yıl Necati Tosuner’e verildi. Önceki gün toplanan seçici kurul ödülü ‘ilk öykü kitabı ‘Özgürlük Masalı’ndan bu yana 60 yıldır edebiyatın farklı türlerindeki yapıtlarında toplumsal hayatın açık ve saklı baskıları karşısında bireyin yaşadığı zorunlu ve seçilmiş yalnızlıkları, sancıları Türkçenin ve yazının olanaklarını her yeni kitabında daha ileri taşıdığı için Necati Tosuner’e vermeye karar verdi.

1944 yılında Ankara’da doğan Tosuner dört yaşındayken sakat kaldı. 19 yaşındayken 1963’te ilk öyküsü yayımlandı. 1966’da İstanbul-Pertevniyal Lisesi’ni bitirdi. Bir süre Basın İlan Kurumu’nda çalıştı. Sonra birkaç yıl Almanya’da bulundu. 1977 yılında Derinlik Yayınları’nı kurdu, yayınevini 1986’da kapattı. 1983’te reklamcılık alanında çalışmaya başladı ve 1996 yılında emekli oldu.

Öykü, roman, deneme, tiyatro oyunu…

Tosuner’in ilk öykü kitabı Özgürlük Masalı 1965’te yayımlandı. Bu kitabı ‘Çıkmazda’ (1969), ‘Kambur’ (1972), ‘Sisli’ (1977), ‘Necati Tosuner Sokağı’ (1983), ‘Çılgınsı’ (1990), ‘Bir Tutkunun Dile Getirilme Biçimi’ (1997), ‘Güneş Giderken’ (1998), ‘Yakamoz Avına Çıkmak’ (2007), ‘Salgında Öyküler’ (2021), ‘Daldaki Kuş’ (2023) takip etti.

Öyküyle başlasa da Tosuner 1977’de ilk romanı ‘Sancı.. Sancı…’yı yayımladı. ‘Yalnızlıktan Devren Kiralık’ (2000), ‘Bana Sen Söyle’ (2002), ‘Kasırganın Gözü’ (2008), ‘Susmak Nasıl da Yoruyor İnsanı!’ (2013), ‘Korkağın Türküsü’ (2014), ‘Çırpınışlar’ (2016), ‘Sen ve Kendin’ (2020) yazarın diğer romanları.

2005’te ‘Eldeki Kitap’ adlı denemesi yayımlanan Tosuner’in ‘Keleş Osman Evden Kaçıyor’ , ‘Keleş Osman’ın ‘Tarih’le Başı Dertte’ , ‘Dayım Balon Olmuş’, ‘Arda’nın Derdi Ne?’,  ‘Dur Bakalım Petek’ , ‘Kitabın Adı’ , ‘Yaz Sevenler Kış Sevenler’ adlı çocuk kitabı ve ‘Fareli Sokağın Kızı’ adlı tiyatro oyunu bulunuyor.

‘Sancı.. Sancı…’ 1978’te  Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü alan yazar, ‘Bir Tutkunun Dile Getirilme Biçimi’nde yer alan ‘Armağan’ adlı öyküsüyle Haldun Taner Öykü Ödülü, ‘Güneş Giderken’le Sait Faik Hikâye Armağanı’nı ‘Elde Kitap’la Ömer Asım Aksoy Deneme Ödülü, ‘Kasırganın Gözü’yle Attilâ İlhan Roman Ödülü’nü, ‘Salgında Öyküler’le Yunus Nadi Öykü Ödülü’nü kazandı.

Erdal Öz Edebiyat Ödülü seçici kurulu Metin Celal, Nilüfer Kuyaş, Murat Yalçın, Behçet Çelik, Jale Özata Dirlikyapan, Ayşe Sarısayın ve Faruk Duman’dan oluşuyor. Kurulun birinci üyesi, her yıl toplantıya başkanlık yaptıktan sonra ayrılıyor ve yerine yeni bir üye seçiliyor. Bu yıl Metin Celal başkanlık yaparak seçici kuruldan ayrıldı. Yerine seçici kurulun davetiyle Yalçın Armağan katıldı. Ödül töreninin yeri ve tarihi önümüzdeki günlerde açıklanacak.

Tosuner: Cumhuriyet’in verdiği olanakla yazar oldum

Yazar Necati Tosuner verdiği İstanbul dergisine Mesut Varlık ile yaptığı söyleşide yazar olma öyküsünü şöyle anlatmıştı: “Abilerimin açtığı bir kitaplık vardı evde, sonra onlar doktor oldu. Babam memurdu, annemin de ciciannemin de okuması yazması yoktu ama ben yazar oldum. Çünkü, Cumhuriyet bu olanağı veriyordu. Babam çok demokrat bir insandı; dindardı, hacca da gitti ama evde demokrasi vardı.

Altı çocuğunun altısı da kendi istedikleri gibi yaşadı. Dört yaşımda ben sakat kalınca tedavi için uzun süreli yattım, aylarca. O sırada kitabın ‘arkadaş’ olduğu, hatta ‘tek arkadaş’ olduğu bir dönem yaşadım. Biz Ankara’dayken babam İstanbul’a görevli gitmişti. Çağlayan Yayınevi’nin bir dolu Mayk Hammer kitaplarıyla dönmüştü. Olanaklar bakımından Ankara bile taşraydı o dönem. Ulus ve Zafer gazetesi çıkardı ama kimse okumazdı, ertesi gün İstanbul’dan gazete gelsin diye beklenirdi.

O yıllarda benim için önemli olan sadece okumaktı. Ortaokulda ise ilk çocuk kitabıyla tanıştım: Kaptan Grant’ın Çocukları. Şimdi benim Günışığı’ndan çıkmış altı çocuk kitabım var. Kızılay’da Kocabeyoğlu Pasajı vardı, okunmuş kitaplar satılırdı. Türk Dil Kurumu’nun (TDK), Millî Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) beyaz kapaklı kitaplarını ilk orada gördüm. Böylece, Cumhuriyet’in çeviri kitaplarla dünyayı tanıtma serüveninden ben de yararlandım.”

Sazın Teli Koptu: Erdal Öz ile Zülfü Livaneli’nin zor günleri aşan dostluğu