Kanadalı gazeteci-yazar Malcolm Gladwell: Atatürk basketbol değil futbol oynadı

İstanbul önümüzdeki iki gün boyunca çok önemli bir konferansa ev sahipliği yapacak. Konferansın odak noktası Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk. Türkiye İş Bankası geçen sene Cumhuriyetin 100. yılı vesilesiyle ilk kez düzenlediği “Atatürk Vizyonuyla Gelecek Yüzyıla Bakış” başlıklı uluslararası konferansa ikinci kez ev sahipliği yapıyor. Türkiye’nin ilk özel bankası olan Türkiye İş Bankası bu sene hem 100 yıllık tarihi yolculuğunu kutlamak hem de Mustafa Kemal Atatürk’ü anmak için dünya çapında isimleri İstanbul’da buluşturdu.

İş Kuleleri Salonu’ndaki iki günlük konferans İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bali ve Genel Müdürü Hakan Aran’ın ev sahipliğinde İş Kuleleri Salonu’nda Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un açılış konuşmasıyla başladı.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy.

Bakan Ersoy İş Bankası’nın kuruluşunu “100 yıl önce atılan bu adım sadece bir bankanın başarı hikâyesi değil, aynı zamanda Cumhuriyetimizin Kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ileri görüşlü liderliğinin de sonucudur. Atatürk Türkiye’nin ekonomik bağımsızlığının, ülkenin siyasi bağımsızlığı kadar hayati olduğunu her zaman vurgulamıştır. Ekonomik bağımsızlık, ulusal egemenliğin güvencesidir. İş Bankası da bu vizyonun ışığında, kurulduğu günden bu yana Türkiye’nin ekonomik kalkınmasının en önemli yapı taşlarından biri olmuştur. Atatürk’ün ortaya koyduğu vizyon, yalnızca kendi döneminin değil, gelecek nesillerin de yolunu aydınlatacak bir rehberdir. Onun ekonomik ve sosyal alanlarda hedeflediği modernleşme süreci, yalnızca Batı’yı takip etmek değil, Türk milletini dünya sahnesinde hak ettiği konuma getirme çabasıdır” diyerek anlattı.

İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bali ise konuşmasında iktisadi bağımsızlık hedefiyle kurulan Bankanın 100 yıllık yolculuğunu kuruluşunun ilk yıllarındaki anekdotlarla özetledi. Bali bankanın Cumhuriyetin ilanının üstünden bir yıl bile geçmeden Büyük Taarruz’un başlangıç tarihine denk getirilerek 26 Ağustos 1924’te, Ankara’da mütevazı bir binada küçük bir kadro ve sınırlı bir sermayeyle kurulduğunu hatırlattı. İş Bankası için Atatürk’ün “vatanı kurtaracak ve yükseltecek tedbirlerin başında gördüğü, halkın doğrudan itibar ve itimadından doğup meydana gelen tam manasıyla modern ve milli bir banka kurulması” idealinde ifade ettiği “itimat,” “itibar,” “modern” ve “milli bir banka” kavramlarına dikkat çeken Bali “İşte İş Bankası… ‘Türkler bankacılık yapamaz’ denen bir ortamda kurulan banka daha 10 yıl geçmeden tamamen Türklerin idaresinde olan Türkiye’nin en önemli finans kurumlarının başında yer aldı” dedi.

Konferansın konuklarından biri gazeteci- yazar Malcolm Gladwell idi. Atatürk’ün 1924 yılında eğitim sistemi üzerine incelemelerde bulunması amacıyla Türkiye’ye davet ettiği Amerikalı filozof ve eğitim kuramcısı John Dewey’in altını çizdiği iki konuya değindi.  İlk olarak ülkede yetişmiş insan gücünün etkin şekilde oluşturulmasının önemine vurgu yapan Gladwell konuşmasına şöyle devam etti:

“Atatürk ve Dewey’in yaşadığı 1920’ler dünyası bir alanda başarı için geniş bir yetişmiş insan gücü oluşturulmasındansa en üst düzey performansa odaklanmanın iyi olduğuna inanıyordu. Örneğin İngiltere’de Cambridge ve Oxford gibi dâhilerin, dünyayı dönüştüren insanların yetiştirildiği iki büyük üniversite vardı, ama nüfusun çok az bir kısmı buradaki eğitimden yararlanabiliyordu. Dewey bir ülkenin büyüklüğünün en üst düzey performans ile ölçülmemesi gerektiğine inanıyordu. Olimpiyatta kazanılan altın madalyalara değil olimpiyatta yarışacak seviyede kaç sporcu yetiştirilebildiğine bakmak gerektiğine inanıyordu. Atatürk de örneğin ilk adımlarından biri olarak kadınları yaşamın farklı alanlarına dahil ederken, yetişmiş insan gücünü genişletmeyi sağlıyordu.”

‘Atatürk 1923-1938 arasında inanılmaz işlere imza attı’

İkinci olarak da organizasyonların başarısını üst seviyeye taşımasında iki farklı model olduğunu belirten Gladwell Atatürk’ün eğitim politikalarını ve ileri görüşlülüğünü anlattı:

“Futbolda yetkin olmayan tek bir oyuncu bütün takımı geriye düşürebilir. Basketbolda ise yetkin sporcuların olduğu bir takımda bir zayıf oyuncunun bulunması takımın başarısına olumlu ya da olumsuz etkide bulunmaz. Futbol zayıf halkanın, basketbol güçlü halkanın etkili olduğu bir spor. 20. yüzyılın başında toplumların gelişiminin güçlü halkalara bağlı olduğu düşünülüyordu. Atatürk’ün eğitim politikasının güçlü halkalar oluşturmaktan ibaret olmadığını, zayıf halkaları iyileştirmeye odaklandığını görüyoruz. Dolayısıyla Atatürk basketbol değil futbol oynadı. 1923-1938 arasında inanılmaz işlere imza attı.”

Malcolm Gladwell Atatürk’ün, bugün bu sahnede konuşuyor olsaydı yine ülkede yetişmiş geniş bir insan gücü oluşturulması ve en zayıf halkaların iyileştirilmesi gerektiğini düşüneceğini, dünyanın da buna ihtiyacı olduğuna inandığını söyledi.

Konferans Atatürk’ü konuşmaya devam edecek

Konferans serisine tarihçi-yazar Yuval Noah Harari, Atatürk’ün biyografisini yazan İtalyan akademisyen Fabio L. Grassi, Nobel ödüllü iktisatçı Thomas J. Sargent, MIT Dijital Ekonomi Girişimi’nin Kurucu Ortağı Andrew McAfee ve UNESCO eski Genel Direktörü Irina Bokova katılıyor. Alanında önemli işlere imza atmış isimlerin katıldığı konferans serisinde konuşmacılar tarihten ekonomiye, bilimden kültüre ve spora geniş bir yelpazede pek çok konuyu geçmişten geleceğe uzanan bir yaklaşımla ele alacak.

İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bali ve Genel Müdürü Hakan Aran’ın ev sahipliğindeki düzenlenecek konferansta Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Bilsay Kuruç, Prof. Dr. Havva İşkan Işık, Prof. Dr. Burcu Özsoy, Dr. Doğan Çetinkaya, Prof. Dr. Çiğdem Gündüz Demir gibi tarihten arkeolojiye, yapay zekâdan bilime ve sanata çeşitli alanlarda önde gelen isimler de Mustafa Kemal Atatürk’ün vizyonundan yola çıkarak ihtisas alanlarında konuşmalar yapacak.

Yaşasın Cumhuriyet! sergisi devam ediyor

Bu özel konferans serisinin dışında İş Bankası yıl boyunca çeşitli sergilerle de Cumhuriyet’in 100. yılını anıyor. Ankara’da bulunan İş Bankası’nın tarihi binası Cumhuriyetin ilk 15 yılında başarılan iktisadi ve sosyal hayatın kalkınmasının anlatıldığı Yaşasın ‘Cumhuriyet!’ sergisine ev sahipliği yapmaya devam ediyor.

Dev kadro İstanbul’da Atatürk’ü konuşacak: Harari, Grassi, Sargent, Mcafee, Bokoca, Ortaylı…