Karadeniz’in en anıtsal tapınağı ayağa kaldırılıyor

Karadeniz’deki antik kentlerde arkeolojik kazılar devam ediyor. Bunlardan biri de Amasra’ya da adını veren Amastris. Bartın Üniversitesi (BARÜ) tarafından 2 yıl önce başlatılan kurtarma kazılarında ortaya çıkan eserler üzerinde yapılan incelemeler, antik çağlarda ilçede görkemli yapıların olduğunu ortaya koydu.

BARÜ Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fatma Bağdatlı Çam başkanlığında 2 bin 850 metrekare alanda yapılan çalışmalarda, doğal afetler sonucu yıkılan Roma dönemine ait, boyu dokuz metreyi bulan mermer sütunlarıyla dikkati çeken stoa yapı bulunduğu belirlendi.

Ayağa kaldırılan tapınak, Karadeniz’in en anıtsal yapılarından biri.

Korint (antik mimaride sütun düzeni) düzeninde inşa edilen yapı, orijinal parçalar kullanılarak gerçekleştirilen titiz çalışmalarla aslına uygun restore ediliyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının destekleriyle gerçekleştirilen çalışmalara, BARÜ’nün yanı sıra İstanbul, Denizli Pamukkale, Van Yüzüncü Yıl, Mimar Sinan Güzel Sanatlar, Karamanoğlu Mehmet Bey ve Malatya İnönü üniversitelerinden öğretim görevlileri ve öğrenciler ile gönüllüler de katılım sağlıyor. Büyük kısmı toprak altında olan yapıya ait bloklar, tavan kasetleri ile mimari parçalar uzun soluklu çalışmalar sonucu gün yüzüne çıkarılıyor.

Antik kent okul inşası sırasında bulundu

Şu ana kadar yapılan çalışmalarla Anastylosis (antik bir yapının her bir taşına kadar birebir şekilde restorasyonu) uygulamasıyla yapıya ait orijinal mimari parçalardan yararlanılarak üç sütun ayağa kaldırıldı. Geniş bir alana yayılan görkemli yapının Roma stoası olarak restorasyonunun tamamlanmasıyla önemli bir turizm noktası olması hedefleniyor.

Amastris antik kenti bir okul inşası sırasında keşfedilmişti.

Prof. Dr. Fatma Bağdatlı Çam yaptığı açıklamada Kum Mahallesi’nde okul inşaatı sırasında 2017’de tarihi kalıntılara rastlanmasının ardından koruma altına alınan bölgede 2022’den bu yana devam eden kazı çalışmalarında stoa yapısının ortaya çıktığını söyledi.

Yapının restorasyon çalışmalarının sürdüğünü belirten Prof. Dr. Fatma Bağdatlı Çam, “Üç sütunun ayağa kaldırılması çalışmalarını gerçekleştirdik. Bu uygulama sırasında yapının doğu kısmındaki 3 kaide baz alındı ve buradaki mimari parçalar sergileme alanına yerleştirildi. Bu sayede yapı, ayağa kaldırıldığında nasıl görüneceğiyle ilgili bize görsel olarak da fikir vermeye başladı. Ayağa kaldırılan sütunlar sayesinde yapının anıtsallığı da ortaya çıktı. Önümüzdeki yıl da alan ve yapının tamamen ortaya çıkarılmasıyla restorasyon projesi devam edecek” dedi.

Karadeniz’deki en anıtsal yapı

Prof. Dr. Fatma Bağdatlı Çam, yapının, Karadeniz Bölgesi’nin mermerden yapılmış en anıtsal yapısı olduğunu ve antik kentin de görkemini gözler önüne serdiğini kaydetti. Antik kentin stoa yapılarıyla çevrilmiş agorası (kent alanı) olduğunun anlaşıldığını dile getiren Çam, şöyle devam etti:

“Burası bize Amastris Antik Kenti’nin özellikle Roma döneminde göze hitap edebilecek güzellikte anıtsal yapılara sahip olduğunu gösteriyor. Ortaya çıkan yapının Korint düzeni, sütun başlıkları ve mimari bezemeleriyle Akdeniz ve Ege Bölgesi’nden bildiğimiz bir Efes, Afrodisyas, Perge ve Side gibi antik kentlerde gördüğümüz anıtsal mimarinin, Amastris gibi Karadeniz’in kıyısındaki küçük bir liman kentinde de olduğunu ve bu anıtsallığı sergileyebildiğini anladık.

Metroyla gidilebilen antik kent: Perge