Tiyatro Eleştirmenleri Birliği açıkladı: Yılın oyunu ‘Titus Kompleks’

Tiyatro alanında eleştiri disiplininin geliştirilmesi için faaliyet gösteren, 74 ülkenin üye olduğu bir platformda çalışmalarını sürdüren Tiyatro Eleştirmenleri Birliği bu yıl 31. kez ödüllerini verdi. Bu sene sekiz ayrı kategoride belirlenen TEB Tiyatro Ödülleri’nin sonuçları jürinin gerekçeli kararları eşliğinde açıklandı.

EB Özel Ödülü’ne William Saroyan’ın yazdığı ‘Yüreğim Dağlardadır’ oyunuyla Hangardz tiyatro topluluğu layık görüldü. Bu sene temmuz ayında hayatını kaybeden Türkiye tiyatrosunun  eşsiz ve öncü ismi Genco Erkal’ın anısına TEB Genco Erkal Özel Ödülü kategorisi de eklenmişti. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları yapımı ‘Ayak Bacak Fabrikası’ TEB Genco Erkal Özel Ödülü’nün sahibi oldu.

Erdoğan Mitrani, Hasibe Kalkan, Tijen Savaşkan, Handan Salta, Tuba Şener, Mehmet Konuk, Bahar Çuhadar, Gülin Dede Tekin, Öznur Oğraş Çolak ve Zeynep Baykal’dan oluşan jürinin kararıyla bu senenin kazanan isimleri şu şekilde:

TEB Onur Ödülü: Şahika Tekand ve Esat Tekand

1990 yılında birlikte kurdukları Studio Oyuncuları topluluğunda tiyatro oyunları sahnelerken 20 yıllık çalışma sonucunda geliştirdiği, çeşitli araştırmalara konu olmuş ‘Performatif Sahneleme ve Oyunculuk Yöntemi’ ile sayısız tiyatrocu ve eğitmen yetiştiren, tiyatro ve sinema sanatçısı, oyuncu, yazar, yönetmen, ses ve ışık tasarımcısı Şahika Tekand ile çağdaş Türk resminin ünlü ustalarından resim ve heykel çalışmalarının yanı sıra tiyatro ve sinemada sahne tasarımı ve sanat yönetmenliği yapan Esat Tekand’a verilmesi TEB üyeleri tarafından kararlaştırıldı.

Yılın Oyunu: ‘Titus Kompleks’

Görsel işitsel buluşlarla Shakespeare’in dramatik açıdan en zayıf oyunlarından birini karakterleri buhranlara ve nümayişlere teslim olmuş absürd yüzyılımızın tam ortasında yeniden canlandırarak başarıyla sert, çağcıl toplumsal ve ekonomik eleştiriye dönüştürmesi; müziği ve hareketi dengeli kullanan bütüncül bir sahneleme anlayışı, ustaca yaratılmış üç boyutlu mekânda kurduğu görkemli dekoru, sahnede teknolojik olanaklardan etkin bir biçimde yararlanan; seyircinin kendini yaşananların tam içinde hissettiği “Titus Kompleks”, “Yılın Oyunu” olarak değerlendirilmiştir.

Yılın Yönetmeni: Naz Erayda ve Kerem Kurdoğlu, ‘Geçen Gün’

‘Geçen Gün’ oyununda yenilikçi, muzip bir müzik ve ses düzeni, dans tiyatrosuna yakın hareket tasarımı ve iki oyuncunun performansının kusursuz bir uyum ve disiplinler arası bir sentezle harmanlanmış olması; oyunun baş kişisi İstanbul’un yokuşları, genişleyen ve daralan yollarıyla boş bir sahnede, kentin sarıp sarmalayan, alçalıp yükselen, kimi zaman neredeyse sessizliğe dönüşse de hiç susmayan sesiyle farklı biçem ve anlatım katmanları kullanılarak seyirciye aktarmayı başarabilmeleri hasebiyle “Kerem Kurdoğlu ve Naz Erayda” “Yılın Yönetmeni” olarak değerlendirilmişlerdir.

Yılın Oyun Metni: ‘Treplev’, Başak Kıvılcım Ertanoğlu ve Ümit Erlim

Çehov’un ‘Martı’ oyununun karakterlerinden Treplev’in hikâyesini kendisinin gözünden kurgulayarak ortaya çıkardıkları, bir uyarlamanın ötesinde karamsar bir hikayeye umutlu bir yorum getiren parlak ve yaratıcı bir yeniden yazım olarak tanımlanabilmesi; bunu yaparken hikayenin -tüm ciddiyetine rağmen- günümüzün iletişim araçları ve diliyle yarattıkları kendini ciddiye almayan tonlamalarının metne yeni biçim arayışında başarıyla yerleştirilmiş olması ve seyircilerin Treplev’in dünyasının içine dahil olarak onu derinlemesine tanımasını ve anlamasını sağlamasıyla ‘Treplev’ ‘Yılın Oyun Metni’ olarak değerlendirildi.

Yılın Oyuncuları: Pelin Abay, Senan Kara, Onur Berk Arslanoğlu, Onur Ünsal

Oğuz Utku Güneş’in yazıp yönettiği ‘39 Buçuk Basamak’ta birbirinden oldukça zıt birden çok karakteri oyunun yüksek enerjili temposunu bir an düşürmeden üzerine kolayca geçirebilmesi, dili, bedeni ve sahneyi kullanımındaki doğallık, deneyimli oyuncu kadrosu içerisinde ansambl ruhun taşıyıcı ögesi olması ve yarattığı ışıltı ile parlayan Pelin Abay…

Koffi Kwahulé tarafından kaleme alınan günümüzde ölümün dahi artık bir tüketici deneyimine dönüştüğünü yansıtan, çılgın bir sirk gösterisi, kapkaranlık hınzır bir güldürü olarak yorumlanan ‘Dıkşın: Büyük Şans’ta dur durak bilmeyen, uçuk kaçık, komik ve aynı zamanda ürkütücü işkenceci karakterini, Kwahulé’nin hayranı olduğu caz müziğinden esinlenen, gerçeküstü ve absürtle flört eden, akışkan, doğaçlamaya yatkın bir yorumla ortaya koyan Onur Ünsal.

Genç İngiliz yazar Lucy Kirkwood’un ‘Sivrisinekler”’ metnindeki çok katmanlı Jenny karakterini, dinmeyen acısını baskı altına alan göreceli umursamazlığı ve bir koruyucu maske gibi kullandığı duygusuzluğunun altında yatan fırtınaları sakince duyumsatan kuvvetli bir yorumla ortaya çıkarmasıyla Senan Kara…

Firuze Engin’in yazdığı, ‘Çirkin’de binlerce yıldır yaşayan çirkin mahlûk Şiva’yla birlikte lanetlenerek ölümsüzlük cezasına çarptırılmış geçmişle bugün arasında gezinen karakterinde, ağır makyajı ve bedensel protezi ile biçim değiştirirken, bu görsel dönüşümü aşan bir yorumla, sesi, gıdaklaması, mimikleri ve benzersiz beden kullanımıyla adeta bir tavuğa dönüşen Onur Berk Arslanoğlu…

Yılın Genç Ekibi: Reka Kolektif

Kadir Has Üniversitesi çatısı altında kolektif oyun üretim (devising theatre) metodu araştırmaları üzerine bir araya gelen ve bu araştırmalarının ilk ürünü ‘Aşalım Bunları’nda günümüz gençliğinin sorunlarına, neşeli, karakterlerin kendilerini ve dertlerini pek ciddiye almadığı bir tonlamayla bakarken, umursamazlığın perdelediği çok ciddi kaygıları da ustalıkla duyumsatmasıyla Film ve Drama Yüksek Lisans öğrencileri Ceren Kaçar, Görkem Örskıran, Aslı Ekici ve Rıza Efe Reis tarafından kurulan Reka Kolektif ‘Yılın Genç Ekibi’ olarak değerlendirildi.

TEB Özel Ödülü: Hangardz Tiyatro

Garine Maral Çizmeciyan, Lara Narin, Tara Demircioğlu ve Yeğya Akgün tarafından kurulan, sezonda William Saroyan’ın ‘Yüreğim Dağlardadır’ oyunuyla sahnelerde yer alan ‘Hangardz’ tiyatro topluluğu Türkiye tiyatrosunun kuruluşunun temellerinde var olan Ermeni kültür sanatı hakkında ulusal ve uluslararası farkındalık oluşturmaya ve yok olma tehlikesi altındaki Batı Ermenicesini yaşatmaya katkılarından dolayı bu yılki TEB Özel Ödülü’nün sahibi oldu.

TEB Genco Erkal Özel Ödülü: ‘Ayak Bacak Fabrikası’

Köy seyirlik oyunlarının soyutlama ögeleriyle groteski ve kara mizahı başarıyla iç içe geçiren, orta oyununun yabancılaştırmasını çağcıllaştıran, izleyiciyle bire bir iletişim kuran, müzikli biçemiyle seyirciye düşünme, yargılama ve karar verme olanağı sağlayan toplumcu gerçekçi konusuyla Türkiye’de epik tiyatronun da öncülü olan; araştırmacı yazar, kuramcı ve uygulamacı tiyatro insanı ve metnin yazarı Sermet Çağan’ın ruhunu şad eden; Murat Karasu’nun kalabalık kadrodan kusursuz bir ekip oyunculuğu çıkararak yönettiği, başarılı dekor, ışık, kostüm tasarımları, koreografisi ve müziğiyle Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları yapımı ‘Ayak Bacak Fabrikası’ TEB Genco Erkal Özel Ödülü’nün sahibi oldu.

31. TEB Tiyatro Ödülleri Tiyatro Eleştirmenleri Birliği tarafından duyurulacak bir tarihte sahiplerini bulacak.

Tiyatro dünyası meşhur seyirci için yasta! Baysan beye veda