Zile’de tarihi keşif: Geldim, gördüm, yendim, antik tiyatro inşa ettim

Milattan önce 47 yılında Roma İmparatoru Jül Sezar’ın Pontus kralı 4. Mitridat’ın oğlu 2. Farnekes’i Tokat Zile’de gerçekleşen savaşta yenmesi üzerine söylediği “Geldim, gördüm, yendim” veya Latincesiyle ‘Veni, vidi, vici’ sözünü bilmeyen yoktur.

Bu savaşın ardından Anadolu’da, Roma hakimiyeti güçlenmiş, Jül Sezar’ın prestiji de artmıştı. Bugünkü Anadolu coğrafyasının neredeyse tamamında güçlenen Roma hakimiyeti süresince çok sayıda antik tiyatro da inşa edilmişti. Hatta Türkiye, İtalya’dan sonra Fransa ile birlikte en çok Roma tiyatrosuna ev sahipliği yapan ülke konumunda. Şimdi bu antik tiyatrolara bir yenisi daha eklendi.

Tokat Müze Müdürlüğü başkanlığında, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (TOGÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Murat Tekin’in bilimsel sorumluluğunda, Dr. Öğretim Üyesi Şengül Dilek Ful ve Dr. Öğretim Üyesi Hatice Uyanık’tan oluşan ekip tarafından Zile Kalesi’nde son iki yıldır kazı çalışmaları yürütülüyor. Kazılarda ortaya çıkarılan antik tiyatronun Roma dönemine ait olduğu belirlendi.

Zile’de yapılan kazılar bir ilk

Kazılara destek veren Zile Belediyesi’nin Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Necmettin Eryılmaz, yaptığı açıklamada, Zile Kalesi’nin tarihi bir kale olduğunu söyledi. Açıklamalarına devam eden Eryılmaz “2022’de başlanan kazılarda çok enteresan bulgular elde ettik. Tokat Valiliğinin katkılarıyla Tokat Müzesi denetiminde, TOGÜ hocalarımızca burası kazıldı. Özel idarenin desteği ile çok enteresan veriler ortaya çıktı. Burada sadece üç basamak görünüyordu. Kimisi amfi tiyatro, kimisi taş ocağı diyordu. Burayı kazınca inanılmaz güzellikte Roma tiyatrosu ortaya çıktı” dedi.

Antik tiyatroların genellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde bulunduğuna dikkati çeken Necmettin Eryılmaz, sözlerine son olarak şunları ekledi: “Anadolu’da böyle zengin ve büyük tiyatronun çıkması ilginç. Tokat’ın da ilk tiyatrosu. Bölge turizmine çok ciddi şeyler katacağı kanısındayız. Neler çıkacak, bilmiyoruz. Mozaiklerden bahsediliyor. Temel taşları evin bodrum katında. Tek şansızlığımız, buradaki meskun bölgenin altına inmesi. Evlerin altında birer tarih yatıyor”

2023 yılında Türkiye’de en önemli 10 arkeolojik keşif