Darda kalanlar, o gece dün geceydi: Hızır’la İlyas buluştu, dertler derman buldu

Kağıt kalemlerinizi aldınız, Hıdrellez ritüelini yaptınız. Dün gece, yani 5 Mayısı 6 Mayısa bağlayan gece beyaz bir kağıda isteklerinizi, dilekleriniz olmuş gibi yazdınız veya çizdiniz. Daha sonra kağıdı katlayıp mor veya yeşil bir keseye koyup gül ağacının dibine gömdünüz.

Ritüelin devamında dileği sabaha karşı suya atmak gerektiğine de inanılıyor ancak dikkat sonunuz Aşk-ı Memnu Beşir’e benzemesin.

Peki neden özellikle dün gece ve gül ağacı? AA’ya konuşan Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Alimcan İnayet Hıdrellez inancına göre Hızır ile İlyas’ın her yıl 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece bir gül ağacının altında buluştuğunu söylüyor.

Hıdrellez gecesinde Hızır’ın evleri dolaştığına ve dokunduğu her şeyi bereketli kıldığına inanıldığını aktaran İnayet bu nedenle o gece yiyecek kaplarının, ambar kapılarının açık tutulduğunu anlattı.

Prof. Dr. İnayet, Hıdrellez kutlamalarının kışın sona erip baharın başladığı bir döneme denk gelmesin nedeniyle birçok yönden nevruz kutlamaları ile paralellik gösterdiğini dile getirerek şunları söyledi: “Halk inancına göre, karada darda kalan kişilere yardım ve kılavuzluk eden, bolluk ve bereket getiren Hızır Peygamber ile suların koruyucusu İlyas Peygamber her yıl sadece bir kez buluşuyor. Ölümsüz olduklarına inanılan Hızır ve İlyas peygamberlerin buluşması Anadolu’nun yanı sıra Orta Doğu, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde bayram olarak kutlanıyor.

Ölümsüzlüğe kavuşmuş, bolluk, bereketi simgeleyen kişiler oldukları için ayaklarını bastığı her yerin yeşerdiğine, temas ettikleri her şeyin bereketlendiğine inanılıyor. Baharın habercisi, bitkilere can veren, zorda, darda kalanlara yardım eden Hızır Peygamber ak sakallı bir ihtiyar olarak tasvir ediliyor. İlyas Peygamber de uzun boylu, nur yüzlü olarak betimleniyor ve elinde uzun bir değnekle dolaştığına inanılıyor.

Adını Hızır ve İlyas kelimelerinin birleştirilmesinden alan Hıdrellez Türkiye ile Makedonya’nın ortak çalışması sonucu 2017’de ‘UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri’ne kaydettirildi.

Hıdrellez kutlamaları genellikle yeşillik alanlarda, su kenarlarında yapılıyor. Bu dönemde, nevruzda olduğu gibi arınmaya özen gösteriliyor, evlerde temizlik yapılıyor, yeni kıyafetler hazırlanıyor, mendil kapma, ip atlama, salıncakta sallanma, mani söyleme, boyalı yumurta kaynatma gibi çeşitli etkinlikler yapılıyor. Ve gecenin bir noktasında apartmanın huysuz sakinin yukarıdan su dökerek söndürme ihtimali olan o ateşi yakıp üzerinden atlama.

Fakat en önemlisi Prof. İnayet’in de belirttiği gibi Hıdrellez geleneğinin toplumsal dayanışmayı, birlik beraberliği, paylaşma ve yardımlaşma duygusunu güçlendirip, bölgesel barış ve huzurun tesisinde önemli işlev görüyor.

Hıdırellez ondan sorulur: Suzan Kardeş UNESCO’dan ‘Yaşayan İnsan Hazinesi’ belgesi alacak