Prof. Dr. Hasan Saltık kızamık hastalığındaki artışı üç nedene bağladı: Kovid-19, aşı karşıtlığı, düzensiz göçmen akını
Karantina döneminde kendinizi virüsten korumaya en çok adamış kişi olduğunuzu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Bir Alman 2021 haziranından 2023 kasımına kadar tam 217 kez Covid-19 aşısı oldu. Peki ya bu fazla aşılanma vücudunu nasıl etkiledi?
Karantina dönemi artık uzak bir anı gibi görünse de o dönem tüm toplumlar ikiye bölünmüştü. Hatırlıyor musunuz, bazılarımız enfeksiyonu oldukça ciddiye alarak marketten aldığı paketli (bazen sebze ve meyveleri bile) her şeyi deterjana yatırıyor; otobüste, fırında, markette maskesiz dolaşanları uyarıyor ya da dik dik bakıyordu. Bazılarımız da maskesini çene aksesuarı ya da dizlik olarak kullanıyor, sokağa çıkma yasaklarını gizli gizli aşıyordu.
Bugün hastalığı çok ciddiye alan bir Alman ile tanışacağız: Kendisi Magdeburglu 62 yaşındaki bir erkek. Aşı uygulama tavsiyelerini bir kenara iterek 29 ay içinde tam 217 kez aşı yaptırmış. Bu ortalama dört günde bir aşı anlamına geliyor.
Adı açıklanmayan Alman hazır 217 kez aşı olmuşken bilim insanlarının bir araştırmasına konu oluverdi. Soru şuydu: Aynı patojene karşı tekrar tekrar aşı olunduğunda bağışıklık sistemi nasıl tepki verecekti? Pazartesi günü Lancet Infectious Diseases dergisinde yayınlanan makalede sorunun cevabı verilmiş oldu: “Aşırı aşı olma hali” sağlık üzerinde herhangi bir olumsuz etkiye yol açmıyordu ama bağışıklık sisteminin tepkisi ne iyi ne de kötüydü.
Hikayeyi biraz başından saralım. İsmi verilmediği için haber boyunca Alman olarak bahsedeceğimiz 62 yaşındaki erkek 2021 yılının haziran ayından 2023’ün kasım ayına kadar 217 kez Covid aşısı oldu. Çalışmaya göre bu aşılamalardan 134’ü savcılık ve aşılama merkezlerindeki belgelerle teyit edildi, kalan 83 aşılamayı ise bizzat kendisi bildirdi.
Alman 2021 yılında Saksonya eyaletinin doğusundaki merkezlerde tam 16 kez aşı yaptırmış. 2022’de sayıyı artırmış, özellikle ocak ayında neredeyse her gün sağ kol, sol kol demeden tam 48 kez aşı olmuş. Şubat ayında 34, martta altı kez daha aşı olmuş. RTL’in Nisan 2022’deki haberine göre tam o sıralarda Dresden’deki Alman Kızıl Haç personeli durumdan işkillenerek diğer aşı merkezlerini uyarmış ve Alman’ı tekrar görürlerse polisi aramalarını söylemiş.
Mart ayının başlarında Eilenburg’daki bir aşı merkezinde ortaya çıkıveren Alman polis tarafından gözaltına alındı. RTL’ye göre Alman’ın aşı kartlarını üçüncü şahıslara sattığından şüpheleniliyordu. Malum o dönem birçok Avrupa ülkesinde kamusal alanlara giriş yapabilmek ve seyahat için aşı yaptırıldığının kanıtlanması isteniyordu.
Araştırmacılar Alman’la ilgili çıkan haberleri okuyunca Mayıs 2022’de davayı soruşturan savcı aracılığıyla Alman’a ulaştı. O sıralar Alman çoktan 213 aşı olmuştu. Araştırmacılara bilgi, kan ve tükürük örnekleri vermeyi kabul eden Alman, bilim insanlarının tavsiyelerine rağmen bu süreçte dört kez daha Covid aşısı oldu.
Alman’ın olduğu aşıları merak ediyorsanız bu da çok çeşitli mesela. Pfizer/BioNTech ve Moderna’nın mRNA aşıları mı dersiniz, Johnson & Johnson’un vektör bazlı aşısı mı dersiniz, Sanofi’nin rekombinant-protein aşısı mı dersiniz, sekiz tür aşı olmuş. Çalışmanın yazarı ve Friedrich-Alexander Üniversitesi Erlangen-Nürnberg’de araştırmacı olarak çalışan Dr. KilianSchober basın açıklaması sırasında “O kadar aşılanmaya rağmen gözle görünür hiçbir yan etki tetiklenmediğine göre ilaçların iyi bir tolore edilebilirliğe sahip olduğu söylenebilir” diyor. Bu bilgi aşı karşıtlarını ya da komplo teorisyenlerinin içini biraz rahatlatır belki.
Araştırmacılar Alman’ın kan örneklerini inceledi ve aşırı aşılanmayla bağlantılı herhangi bir anormallik tespit etmedi. Çalışmaya göre adaptif bağışıklık sisteminin nasıl işlediğini görmek için pek çok belirtiye de odaklandılar. Yaşamımız boyunca karşılaştığımız belirli patojenleri artık tanımayı ve bunlara yanıt vermeyi öğrenen bağışıklık sistemi olan adaptif bağışıklıkta T hücreleri ve B hücreleri olmak üzere iki tane ana hücre tipi var.
Schober, HIV ve Hepatit B gibi kronik hastalıklarda bağışıklık hücrelerinin patojene çok sık maruz kalmaktan bitap düşebileceğini ve eskisi gibi etkili bir şekilde mücadelesine devam edemeyeceğini söylüyor. Pekâlâ aşırı aşılanmada da aynı etki ortaya çıkabilirdi. Ne var ki araştırmacıların bulduğu şey öyle olmadı. Aşırı aşılanma hücrelerin sayısını artırmış ama adaptif bağışıklık sisteminin kalitesinde herhangi bir etki yaratmamıştı. Schober bağışıklık sistemini orduya, hücreleri de askerlere benzetiyor. Asker sayısı fazla olsa da ortalama kalitede.
Alman aşıyla ilgili herhangi bir yan etki şikayetinde bulunmamış, Mayıs 2022 ila Kasım 2023 tarihleri arasında tekrarlanan antijen ve PCR testlerinde de görüldüğü üzere bugüne kadar hiç Covid-19 hastalığına yakalanmamıştı. Yine de bilim insanlarının vurgusunu tekrarlayalım: Alman’da Covid-19 hastalığının görülmemesini aşırı aşı olmasından kaynaklandığını söylemek mümkün değil. Aşının ilk üç dozu etkili olduğu için Covid-19 kapmamış da olabilir.
Schober, bunun bireysel vaka çalışması olduğunun altını çiziyor. Yani sonuçları genellememek gerekiyor. Çalışmanın yazarları bağışıklığı artırmak için aşırı aşı olmayı desteklemek gibi bir amaçlarının olmadığını da vurguluyorlar. Schober, “200 kez aşı olmanın size faydası üç kez aşı olmaktan daha fazla olmayacak” diye belirtiyor.