Gizemli ‘X hastalığı’ Kongo’da: 376 vaka bildirildi, 79 ölü var

Bu yılın başlarında Davos’ta konuşulan gizemli X hastalığı, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin güneybatısını vurdu. Gribe benzeyen bu hastalık onlarca kişinin ölümüne neden oldu. Sağlık yetkililerine göre hastalıktan en çok etkilenen kadınlar ve çocuklar.

Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) Genel Müdürü Jean Kaseya, 24 Ekim’den bu yana ateş, baş ağrısı ve burun akıntısının yanı sıra nefes almada zorluk ve kansızlık şikayetiyle en 376 kişinin hastaneye gittiğini söyledi. Sağlık yetkilileri ne olduğunu çözemedikleri bu rahatsızlığa “X hastalığı” demeye başladı.

CDC bu hastalık nedeniyle şimdiye kadar 79 kişinin öldüğünü söyledi. Yerel yetkililerin İngiliz haber ajansı Reuters’e verdiği can kaybı sayısı ise 143. CDC’nin İletişim Başkanı Margaret Muigai Edwin, Amerikan gazetesi Washington Post’a hastalığın tanımının hâlâ netleşmemesi ve bazı vakaların teyit aşamasında olması nedeniyle can kaybı sayısının farklılık gösterebileceğini söyledi.

Hastalığın Angola sınırındaki Kwango eyaletinin kırsal bölgesindeki Panzi’de ortaya çıkmış. Hastalıktan en çok etkilenenler beş yaş altı çocuklar. Şimdiye kadar bildirilen 376 vakadan 198’ini beş yaş altı çocuklar oluşturuyor.

Hükümet çok geç bilgilendirilmiş

Kongo Ulusal Halk Sağlığı Enstitüsü Başkanı Dieudonné Mwamba, bölgenin yüzde 40’ının etkilendiği yetersiz beslenmenin enfekte olmuş kişileri hastalığa karşı daha da savunmasız hale getirmiş olabileceğini söylüyor. Hastalığın yayılmasındaki bir diğer etken de iletişim eksikliği olabilir. İlk vaka 24 Ekim’de bildirilse de sağlık görevlileri hükümeti ancak geçen pazar günü bilgilendirdi. Kaseya “Bu da neredeyse beş ila altı haftalık gecikmeye işaret ediyor. Bu beş altı haftada pek çok şey olabilir” dedi.

Kaseya CDC’den epidemiyologların, laboratuvar uzmanlarının ve enfeksiyon önleme ve kontrol çalışanlarından oluşan ekibin şu anda Kwango eyaletinde hastalık üstüne çalışmalara başladığını söyledi. Yetkililer insanları sakin olmaya, hijyen kurallarına uymaya ve şüpheli vakaları sağlık yetkililerine bildirerek hastalığın yayılmasını önlemeye, kalabalık toplaşmalardan uzak durmaya ve ölen kişilere dokunmamaya çağırdı.

Belki de bilindik bir patojendir

Dünya Sağlık Örgütü de hastalığın teşhisi ve tedavisi için sağlık uzmanları ve ekipmanlar gönderecek. DSÖ yetkilileri hastalığın “tanımlanmamış” olarak ifade edilmesine karşı çıkarak “teşhis edilmemiş” ifadesinin daha doğru olacağını söyledi. DSÖ’ye göre hastalığın yayıldığı bölgenin ücrada olması ve laboratuvar hizmetlerinin yetersizliği nedeniyle hastalığa neden olan şeyin bilindik bir patojen olsa bile tespit edilmesinin zor olabileceğine dikkat çekti.

Ne var ki hem çatışmaların sürdüğü bir yer olması hem de yağmur mevsiminin etkili olması nedeniyle bölgeye erişim zorlaşıyor.

DSÖ bilinmeyen hastalığın birden fazla sebebi olma ihtimaline karşın grip testlerinin yanı sıra koronavirüs, sıtma ve kızamık testlerinin de yapılacağını söyledi.

Davos’ta tartışılan X hastalığı neydi ki?

Bu yılın başlarında Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda sağlık sektörünün önde gelenlerinden oluşan bir panel “X hastalığı” olarak isimlendirdikleri gelecekteki olası salgın için önceden planlama yapmanın önemini tartışmıştı. O zamanlar komplo teorisi üretenler bu toplantının yeni bir salgın çıkarma amacıyla yapıldığını iddia etse de X hastalığı belli bir hastalığın ismi değildi. İleride ortaya çıkabilecek olası bir bulaşıcı hastalığı temsilen verilmiş bir ad bu. Dünya Sağlık Örgütü 2018 yılında Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS) ve Ebola gibi bilinen bulaşıcı hastalıkların yanı sıra X hastalığını da öncelikli hastalıklar listesine ekledi.

Covid-19 pandemisine hazırlıksız yakalanan dünya, bunun ceremesini çekti, çekiyor da. Gates Vakfı’nın desteklediği Resolve to Save Lives kuruluşunun araştırmasına göre Covid-19 dünyaya yaklaşık 16 trilyon dolar zarar verdi. Halbuki 124 milyar dolarlık küresel yatırımla beş yıl içinde dünyayı salgınlara karşı hazırlıklı hale getirmek mümkün. En azından araştırmacılar böyle söylüyor.

Dünya Sağlık Örgütü, X hastalığının Covid-19’dan 20 kat daha ölümcül olabileceği konusunda uyarıyor. Covid-19 nedeniyle dünya genelinde yaklaşık yedi milyon insan hayatını kaybetmişti. Sağlık uzmanları başka bir pandeminin çok daha ölümcül olabileceği ve dünya genelinde tahminen 50 milyon kişinin ölümüne yol açabileceği konusunda uyarıyor.

Aşırı sağcılar tetikte: Nedir bu Davos’ta konuşulan ‘X hastalığı’?