Hakkari’ye kayyım atandı: DEM ve CHP ayakta, başkan gözaltında, sokaklar isyanda

Uzun yıllar DEM ve öncülü partiler tarafından yönetilen Hakkari Belediyesi’nde yeni gün polis baskını, gözaltı ve kayyım haberleriyle başladı. Önce yüzlerce polis gece saat 23:00 sıralarında belediye binası ve çevresini ablukaya aldı. Tüm sokak trafiğe kapatıldı. Sabah olduğunda da baskının düğmesine basıldı.

31 Mart 2024’teki seçimde oyların yüzde 48.92’sini alarak seçilen Hakkari Belediye Eş Başkanı Mehmet Sıddık Akış da Van’da gözaltına alındı.

Parti bunun ‘sandık iradesine darbe’ olduğu mesajı yayınladı. “Belediyemiz polis zoruyla gasp edildi. Bu kayyımcı anlayışı reddediyoruz. Halkımız bu kayyımcı anlayışı tanımadığını 31 Mart’ta demokratik yollarla gösterdi” denen açıklama şöyle devam etti:

“Bu darbeci ve kayyımcı zihniyet sadece Hakkari’ye değil bütün Türkiye halkının iradesine yönelik bir tehdittir. Halkımız demokratik tepkilerini en üst düzeyde gösterecektir. Demokrasiden yana herkesi de bu darbeye açık tavır almaya çağırıyoruz.”

DEM Parti Eş Genel Başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan da ilk tepkilerini kişisel X (eski adıyla Twitter) hesaplarında dile getirdi. İki isim kamuoyunu ‘demokrasiden yana tavır almaya’ çağırdı:

“Eş Başkanımız Mehmet Sıddık Akış’ı gözaltına alan bu kayyımcı anlayışa asla boyun eğmeyeceğiz. Bu saldırı sadece Hakkâri halkının iradesine yönelik değil, tüm Türkiye halklarının iradesine yönelik bir saldırıdır. Demokrasiden yana olan herkesi kayyımcı anlayışa karşı tavır almaya çağırıyoruz.”

Kayyım atandı

Gelişmelerin üstünden birkaç saat geçmeden yeni bir haber geldi. İçişleri Bakanlığı Hakkari Valisi  Ali Çelik’in kayyım olarak atandığını duyurdu. Ayrıca ‘Akış’ın terör örgütü adını kullanarak sorgulamalar yaptığı, terörist cenazelerini organize ettiği ve PKK adını kullanarak esnafı tehdit ettiği’ iddia edildi.

Hakkâri Belediye Başkanı Mehmet Sıddık AKIŞ’ın İçişleri Bakanlığınca Görevden Uzaklaştırılmasına Dair Basın Açıklaması pic.twitter.com/TFpol4PUmz

— T.C. İçişleri Bakanlığı (@TC_icisleri) June 3, 2024

Dava 10 yıldır sürüyor

Akış’ın gözaltına alınmasına sebep soruşturmanın 10 yıldır sürdüğü ifade edildi. 61. duruşmasının 5 Haziran’da saat 10:30’da Hakkari 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüleceği belirtildi.

Avukatlar, 10 yıldır bekletilen kararın bu duruşmada verileceğini öngörüyor.

Hakkari Belediyesi’ne kayyum atanmasına gerekçe yapılan ve 10 yıldır süren davada iddianameyi yazan savcı D.Y.’nin gri kategoride ‘terörden arananlar’ listesinde ‘FETÖ’ firarisi olduğu ortaya çıktı.

T24’ün özel haberine göre; Savcı D.Y.’nin, 15 Temmuz sonrası yasadışı dinlemeler, usulsüz tahliyeler, askeri casusluk, Oda TV davası gibi davalarda rolleri olduğu gerekçesiyle birçok hâkim ve savcıya açılan ilk davada yargılandığı anlaşıldı.

‘Yeni bir soruşturma var, gizlilik kararı getirilmiş’

Bununla birlikte Akış’ın avukatı Azad Özer ise müvekkili hakkında yeni bir soruşturma olduğunu duyurdu. Dosyaya gizlilik kararı ve kısıtlılık getirildiğini vurgulayan Özer şu bilgileri verdi:

“Bu soruşturmanın tamamen gizli yürütüldüğü görülüyor. Yani kolluk ile savcının birlikte bu dosyayı hazırladığı açık bir şekilde görülüyor. Dosya ile ilgili bir bilgiye ulaşamadık ve sadece yeni bir soruşturmanın açıldığı söylendi. Müvekkilimiz buraya getiriliyor. Gün içinde gerekli açıklamayı yapacağız.”

Bu soruşturmanın, 1 Şubat 2014’te Van’dan başlayan Özgürlük Yürüyüşü’nün Hakkari ayağında düzenlenen bir etkinlikte Alkış’ın yapmış olduğu konuşmadan kaynaklandığı öğrenildi.

Valilik eylemleri yasakladı

İl genelinde vatandaşlar duruma tepki gösterince Hakkari Valiliği 10 gün süreyle gösteri yürüyüşü, açık hava toplantıları ve kapalı yer toplantıları, basın açıklaması, oturma eylemi ve anket yapılması, çadır ve stant kurulması/açılması, imza kampanyası düzenlenmesi, bildiri, broşür ve el ilanı dağıtılması ve her türlü protesto eylemi şeklindeki faaliyetleri yasakladı.

2019’da da kayyım atanmıştı

DEM Parti’nin öncülü HDP tarafından yönetilen belediyeler de önceki yıllarda kayyım atamalarıyla gündemdeydi. Öyle ki parti 2020 yılına gelindiğinde Mart 2019’da kazandığı belediyelerin çoğunu bahse konu uygulamayla kaybetmişti. Bunlar arasında Hakkari de vardı. Yöneltilen suçlama yine ‘terör’ ile ilintiliydi.

AK Parti’de tartışma konusu

Kayyım uygulaması AK Parti içinde de tartışma konusu.

Örneğin AK Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu (MKYK) Üyesi Orhan Miroğlu bunun partiye hiçbir faydası olmadığını belirterek  “AK Parti’nin de meclis üyeleri kayyıma karşı, çünkü onlar da seçiliyor ve onlara da kayyım atanmış oluyor. Aslında Batı’daki hali ve işleyişi itibariyle belediye diye bir şey kalmadı. Biraz böyle ikinci bir valilik gibi oldu. Ben bu durumdan mülki idare amirlerimizin de memnuniyet duyduğunu hiç sanmıyorum. Düşünün devletin bir valisi orada görevlendiriliyor ve iki üç yıllık çalışma dönemi içinde kritik kararlar vermek zorunda kalıyor” diyordu.

İktidar partisince kurulan hükümetlerde – 2003-2009 yılları arasında uzun süre Milli Eğitim bakanlığı yapan Hüseyin Çelik de bir demecinde “Bu olup bitenler en çok hükümete ve Ak Parti’ye zarar veriyor. Kayyım atamalarından sonra siyasi olarak hiç bir şey elde edilmediği, aksine daha önce alınan belediyelerin de kaybedildiği ortada iken hangi akılla bu iş sürdürülür? Van’da Dem’in 14 belediyenin hepsini alması tek başına ibret alınması gereken bir sonuçtur” ifadesine yer veriyordu.

Siyasiler ne dedi?

CHP Genel Başkanı Özgür Özel: “Hakkari Belediyesi’ne sabah saatlerinde bir operasyon yapılarak, Belediye Başkanının gözaltına alınmasını ve 10 yıl önce başlamış ve halen süren bir davası gerekçe gösterilerek kayyım atanmış olmasını reddediyoruz. Yaşananlar, henüz 2 ay önce tecelli etmiş Hakkari halkının iradesini yok saymaktır. Kayyım görevlendirmesi geri çekilmelidir. Demokrasinin ve halk iradesinin yanında, kayyım anlayışının karşısındayız.”

CHP Sözcüsü Deniz Yücel, partilerinden bir heyetin bugün Hakkari’ye gideceğini söyledi. Yücel, “Bu antidemokratik uygulama ile ilgili incelemelerde ve temaslarda bulunacağız ve kamuoyunu bilgilendireceğiz” dedi.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu: “Kayyum’ denen garabete başından beri karşı olan birisiyim ve bu konunun gerçekten yerel demokrasiyi çok yaraladığını, insanların oy kullanırken nasıl ona sahip çıktığını bilen birisi olarak, demokrasiyle olan bağını kopardığını düşünüyorum.”

Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk: “Yıllardan beri iktidarda, güç kaybettikçe kayyuma başvurarak, kendini ayakta tutmak isteyen bir iktidar var. Halk asla böyle bir anlayışa prim vermez. Aslında kendi kuyularını kazıyorlar bu şekilde davranmakla.”

“(Özel’in paylaşımını alıntılayarak) Sayın Özgür Özel’in bu açıklaması demokrasi ve halk iradesine saygının önemi açısından değerlidir. Herkesi adalet, hukuk ve demokrasiyi korumaya davet ediyoruz.”

SES Partisi Genel Başkanı Ayhan Bilgen: “Daha önce Kayyum atanmasına gerekçe yapıldığı bilinen yargılama süreçlerindeki adaylar tercih ediliyor, aday olmalarına izin veriliyor ve kayyum ataması gerçekleşiyor. Türkiye ve Kürtler zor bir sınava mahkum ediliyor.”

CHP’li Mahmut Tanal: “(…) Belediye Başkan Adayı’nın ‘seçilmesinde engel yoktur’ diyorsunuz. Seçim sonucunda Belediye Başkanlığı koltuğuna oturuluyor. Sonra kalkıp, yargılama konusu yapılan geçmişteki olayları sıralayarak, görevden alınma kararı alıyorsunuz. Bu hukuksuzluktur, siyasi hamledir. Yargılama daha bitmedi. Ortada bir mahkumiyet kararı da yok. Maksat belli: Kayyum düzenini kaldığı yerden devam ettirmek… Sormazlar mı Mehmet Sıddık Akış’ın seçime katılma engeli yoktu. YSK onaması ile aday oldu. O günden bugüne ne değişti?”

Türkiye İşçi Partisi: “31 Mart’ta DEM Parti’den seçilen Hakkari Belediye Eşbaşkanı Mehmet Sıddık Akış gözaltına alındı, yerine Hakkari Valisi Ali Çelik kayyum olarak atandı. Her fırsatta hukuku katleden ve halk iradesini gasbeden AKP iktidarıyla mücadeleyi yükselteceğiz. Kayyum zihniyetinin karşısındayız. DEM Parti ile dayanışma duygularımızı paylaşıyoruz.”

Büyükşehirlerde kayyum protestoları

Hakkari Belediyesi’ne kayyum atanmasına karşı İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere birçok ilde protesto eylemi düzenlendi ancak eylemlerin yürüyüşe çevrilmesine polis tarafından izin verilmedi.

İstanbul Emek, Barış ve Demokrasi Güçleri, Hakkari Belediyesi’ne kayyum atanması kararını Beyoğlu’ndaki Şişhane Meydanı’nda protesto etti.

Eyleme DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları, CHP İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik, siyasi parti temsilcileri, milletvekilleri ve yurttaşlar katıldı.

“Kayyum defol, belediye halkındır”  ve “Kayyumlar gidecek biz kalacağız” sloganları atıldı.

Eylemin ardından yürüyüş yapmak isteyen eylemcilere polis izin vermedi, yurttaşları ablukaya aldı. Eylemcilerin yürüyüşten vazgeçmemesi üzerine Şişhane’de çok sayıda yurttaş gözaltına alındı.

İzmir Emek ve Demokrasi Güçleri, siyasi partiler “Kayyuma hayır! Halk iradesine evet” sloganıyla Türkan Saylan Kültür Merkezi’nin önünde toplandı.  Burada yapılan ortak basın açıklamasında kayyum uygulamasının demokrasiye darbe olduğu ve buna karşı birlikte mücadele edilmesinin şart olduğu vurgulandı.