Yargı paketinde AYM’ye rest var: İptal edilen o suça artık iki ceza verilecek

TCK başta olmak üzere birçok kanun ve yargı usulü konusunda değişiklikler öngören 8. Yargı Paketi TBMM Adalet Komisyonu’nda yaklaşık 18 saat süren görüşmelerin ardından kabul edildi. Paketin içeriğinde  dikkat çeken bazı düzenlemeleri sizin için derledik:

• Anayasa Mahkemesi Eylül 2023’te son yıllarda terör davalarında sıkça karşımıza çıkan “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme” fiilini muğlak ve örgüt üyesi olmayanların örgüt üyesi gibi cezalandırılmasına yol açtığı için haksız bularak iptal etmişti. Torba yasa usulüyle karşımıza çıkan yeni yargı paketinde AYM’nin bu kararı için arkadan dolanılıyor. “Örgüte Üye Olmamakla Birlikte Örgüt Adına Suç İşleme” fiili yeniden düzenlendi. Artık örgüt adına suç işlediğine hükmedilen kişi hem fiili nedeniyle hem de terör suçu kapsamında yani iki kez cezalandırılacak. Böylece bu suça cezada da artış getirilmiş olacak.
• Düzenlemeyle, emekli ikramiyeleri de iki bin liradan üç bin liraya çıkacak. Kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu’ndan kabul edilip Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından emekliler artış yapılan ikramiyeyi Ramazan ve Kurban bayramlarında üç bin TL olarak alacak.

Hükmün geri bırakılmasına özel düzenleme

• Hükmün açıklanmasının geri bırakılması uygulamasında da bazı yeni düzenlemeler var. Pakete göre iki yıl veya daha az süreli hapis cezalarında mahkemeler hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verebilecek ve böylece sanık hapis yatmayacak. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması halinde sanık beş yıl denetim süresine tabi tutulacak. Bu süre içinde bir yıldan uzun olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, denetimli serbestlik tedbiri olarak sanığın meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesi gibi başka yükümlülükleri yerine getirmesine karar verilebilecek. Denetim süresi içinde dava zamanaşımı duracak.

Denetim süresi içinde ilgili şartlar sanık tarafından çiğnenirse mahkeme hükmünü açıklayacak. Ayrıca mahkemeler cezanın yarısı kadarının dahi infaz edilmemesi kararı verebilecek. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması uygulamalarına karşı itiraz mekanizması da geliyor. Artık istinaf mahkemelerin başvurulabilecek.

• Paket komisyonda görüşülürken ‘vesayet’ tartışmalarının kopmasına neden olan madde ise Adalet Bakanlığı bünyesinde geçici süre için kurulan Tazminat Komisyonu’nun kalıcı hale getirilmesine dair düzenleme. Türkiye Barolar Birliği Başkanı’nın ‘yargı tarafsızlığı’ ve ‘yürütmenin kendisini yargı yerine koyması’ uyarıları yaparak sözlü şerh düştüğü bu düzenlemeyi iktidar vekilleri devlete açılan bazı tazminat davalarının yükünü AYM’den alma hamlesi olarak savunuyor. Komisyon, devlete karşı açılan davalarda yargılamanın makul sürede sonuçlanmadığı durumlarda AYM’ye yapılan bireysel başvurularda Anayasa Mahkemesi’nin başvuru yolları tüketilmediği gerekçesiyle “kabul edilemezlik” kararı verdikleriyle incelemenin sürdürülmesini haklı kılan neden görülmediği gerekçesiyle “düşme kararı” verdiği dosyaları belirlenen süre içinde müracaat etmesi halinde inceleyecek.

Tazminat Komisyonu emsal kararlarla hareket edecek

• Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat istemine ilişkin usul ve esaslar da belirleniyor. Buna göre Komisyona müracaat, karar veya hükümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay ve her halde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde yapılacak.

Yapılan müracaatlar hakkında dokuz ay içinde karar verecek olan Komisyon, AYM ve AİHM’in emsal kararlarını da gözetmek suretiyle müracaat konusunda gerekçeli olarak karar verecek. Komisyon usul ekonomisini gözeterek benzer nitelikteki müracaatları birleştirerek karar verebilecek.

Para cezalarında artış var

• Düzenlemeyle TCK’nın 52. maddesindeki adli para cezaları artırılacak. Buna göre adli para cezalarında cezanın alt sınırı 2 bin 500 Türk lirası, üst sınırı 500 bin Türk lirası olacak. Ağır para cezasından dönüştürülen adli para cezasının ödenmemesi halinde hapis süresinin belirlenmesinde bir gün karşılığı olarak 500 Türk lirası esas alınacak.

İdari para cezalarına karşı başvuru üzerine sulh ceza hakimliklerince verilen kararların kesinlik sınırı üç bin Türk lirasından 15 bin Türk lirasına çıkarılacak.

Yeni yargı paketi ‘vesayet’ tartışmaları eşliğinde TBMM komisyonunda