Eli öpülen, futbolcu taşıyan, şemsiyeli hakemler!

Hemen hemen tüm aktörlerinin iş birliğiyle geri dönülmez berbat bir yola giren futbolumuz, Ankaragücü – Rizespor maçının ardından FIFA kokartlı hakem Halil Umut Meler’e atılan yumruk ve tekmeler sonrası stop etti. Olayların ardından futbolun tüm paydaşları kendilerinde hiç suç yokmuşcasına diğer cepheleri suçladı. Ardından arşivler açıldı, daha önce kimin ne dediğine, ne yaptığına bakıldı. Geçmişte hakemlerin uğradığı  saldırılar hatırlandı. Yetkililer her zaman olduğu gibi radikal önlemlerden söz etti. Futbolumuzun geleceği çok da parlak görünmüyor.

Ama biz bir umuttur yaşatan insanı diyerek geçmişin üzücü hadiselerini değil hakemlerin içinde olduğu fair play vakalarını, onlarla ilgili renkli anları derleme yoluna gittik. Umarız bir gün güzelliklerin egemen olacağı bir futbol iklimine kavuşuruz.

Geçmişte hakemler futbolcular için adeta bir baba figürüydü. İsmet Gümüşdere’nin bu ünlü fotoğrafı bu durumu belgeler nitelikte. Beşiktaşlı Nazmi Bilge, son maçını yöneten Feridun Kılıç’ı elini öperek uğurluyor. Ünlü hakemin 10 Ocak 1960’daki veda karşılaşmasında siyah-beyazlı takımın rakibi Sparta’ydı. Feridun Kılıç kendisi gibi hakemlik kariyerlerine son noktayı koyacak Fazıl Eldem ve Hayati Ozgan ile birlikte maçın ilk beş dakikasını yönetti. Görevini tamamlayıp saha kenarına doğru giderken de bu güzel kare ortaya çıktı.

1998-1999 sezonunda Zonguldakspor ile Göztepe’yi karşı karşıya getiren Lig B müsabakasında sahalarda ender görülen bir olay yaşandı. Maçın hakem İsmet Cengiz fenalaşarak yere yığıldı. Göztepeli Aykut Canik, Cengiz’in rahat nefes alabilmesi için yere yatıp sedye görevi üstlendi. Canik, bu hareketi nedeniyle Dünya Fair Play Konseyi tarafından kutlama mektubu ile onurlandırıldı. Bu karşılaşmada İsmet Cengiz’in yardımcılarından biri ilerleyen yıllarda adından çok söz ettirecek Cüneyt Çakır’dı.

26 Ocak 1969’da Galata ile Ülküspor arasında oynanan 2.Futbol Ligi Beyaz Grup karşılaşmasının adresi Ali Sami Yen Stadı. Mücadelenin hakemi İsmail Yaltırak bir talihsizlik yaşıyor ve bacağına kramp giriyor. Yaltırak saha kenarında tedavi görürken, futbolcular da ona yardımcı oluyor.

Bu fotoğrafta roller tersine dönmüş durumda. Sakatlanan Fenerbahçe’nin unutulmaz oyuncularından Şeref Has. Sarı-lacivertlilerin kaptanının yardımına ilk koşanlardan biri ise mücadelenin yardımcı hakemi.

2014-2015 sezonunun son haftasında Süper Lig’de Rizespor’un konuğu Galatasaray’dı. 90 dakikanın iki takım açısından bir önemi yoktu. Lakin mücadelenin hakemi Mustafa Kamil Abitoğlu heyecanlıydı. Çünkü son kez maç yönetiyordu. Karşılaşmanın bitiş düdüğüyle kendisini futbolcuların omuzlarında buldu. Bu arada Yekta Kurtuluş, Abitoğlu’na köpük sıkarken, Sabri Sarıoğlu da kırmızı kart gösterdi. Belki sahadaki oyuncular yıllar içinde Abitoğlu’na itiraz etmiş, tepki göstermişti. Ama veda gününde her şey unutuldu ortaya keyifli görüntüler çıktı.

Hakemlerin en büyük korkularından biri sahaya giren davetsiz misafirlerdir. 2004-2005 sezonunda oynanan Manisaspor – Bursaspor maçında çok uzaklardan gelen bir konuk zemine indi. Spil dağında yamaç paraşütü yaparken rotasını şaşıran Alper Bülbül isimli şahıs bir anda kendisini Manisa 19 Mayıs Stadı’nda buldu. Ama bu misafir hakem Metin Tokat’ın yüzünde endişe değil tebessüm yarattı. Futbolcuların, hakemlerin, teknik adamların şaşkın bakışları altında paraşütünü toplayan Bülbül, polisler tarafından dışarıya çıkarılırken, futbol tarihimizin en ilginç vakalarından birine tanıklık eden tribünler tarafından alkışlanıyordu.

Memleketimizin futbol serüveninde en ikonik hakem fotoğraflarından biri Selahattin Giz’e ait. Unutulmaz karede Taksim Stadı’nda Vefa ile Süleymaniye yağmur altında karşılaşırken, hakem Niyazi Taşdelen müsabakayı şemsiyesinin altından yönetiyor.

Necdet Gezen, 1940’lı yılların en ünlü hakemlerinden. Dönemin yayınlarında kendisinden özel bir tarzı olan, maçlara renk katan bir hakem olarak söz ediliyor. Daha ziyade basketbolcuların yaptığı parmak ucunda top çevirme hareketini futbol topuyla tatbik ettiği anı gösteren bu fotoğraf da onun keyifli bir spor insanı olduğuna dair ipucu veriyor. Bu arada Necdet hocanın oğlu çok yakından tanıdığınız bir isim: Müjdat Gezen.

Eskiden antrenör kurslarına katılanlar program kapsamından amatör maçları yönetir bu sayede hem oyun kuralları bilgilerini geliştirir hem de hakemlik psikolojisini bizzat deneyimleyerek öğrenirdi. Bu fotoğraftaki hakem triosunda iki çok ünlü isim var. Ortada Beşiktaş’ın unutulmaz kalecisi ve eski teknik direktörü Rasim Kara, sağda ise Fenerbahçe’nin ‘Bay Gol’ lakaplı milli futbolcusu Osman Arpacıoğlu. Antrenör kursuna iştirak eden bu şöhretler maç yönetmek için sahada. Teknik direktörlerin hakem ile empati kurmayı öğrenmesi için belki de mazide kalan bu uygulamaya dönmekte fayda var.

Kaynaklar: Objektif Yalan Söylemez – İsmet Gümüşdere, Fotospor dergisi, Hayat Spor dergisi, Erdal Akçay, Top Bir Dünyadır – Yapı Kredi Yayınları, Anadolu Ajansı, TFF 75 Yaşında, Milliyet arşivi, tff.org