‘Süper’ kolay olunmuyor! 67 yıllık harika hikayede yeni sayfa

1959 yılının şubat ayında girdi hayatımıza bugün adı Süper Lig olan Milli Lig. Bir daha da çıkmadı. Spor. hatta ülke gündeminin hep en üst sıralarındaydı. Başlangıçta adı Milli’ydi, ama sadece İstanbul, Ankara ve İzmir takımları vardı. İlk golü Beykoz filelerini 10.dakikada havalandıran İzmirsporlu Özcan Altuğ attı.

İlk şampiyon sekizer takımın iki grup halinde oynadığı sezonun iki ayaklı finalinde ezeli rakibi Galatasaray’a üstünlük sağlayan Fenerbahçe oldu. Gol krallığı tacını ise sonraki iki sezon da aynı başarıyı tekrarlayacak olan Metin Oktay taktı.

Bir sonraki şampiyon Beşiktaş’tı. 1960-1961 sezonu Fenerbahçe’nin şampiyonluğuyla noktalanırken üç büyük kent dışından bir takım ilk kez ligde yer aldı. Bu takım Adana Demirspor’du. Ancak güney temsilcisi stadı yetersiz olduğu için maçlarını Ankara’da oynadı. Galatasaray ise mutlu sona ulaşmak için 1962-1963 sezonunu bekledi. Ligin ilk üç sezonunda şampiyonluk kazandıran teknik direktörler Macar’dı. 105 golle hala kırılamayan rekora imza atan sarı-kırmızılar ise Gündüz Kılıç ile zafere uzandı. Milli Lig isminin Türkiye 1.Ligi’ne dönüştüğü ertesi sezon da Kılıç yönetiminde ipi en önde göğüsleyen Galatasaray lig tarihinde üstü üste iki sezon şampiyonluk kazanan ilk takım oldu. 1963-1964 ve 1964-1965 sezonlarında Fenerbahçe, 1965-1966 ve 1966-1967 sezonlarında ise Beşiktaş aynı performansı tekrarladı.

Bu arada 23 Mayıs 1964 günü oynanan ve Karşıyaka’nın 4-0 kazandığı maçta bazı Kasımpaşa  oyuncularının yenilmeleri için para aldığı tespit edildiğinden iki takım da hükmen mağlup ilan edildi. Lige zaten veda eden Kasımpaşa’nın yanında Karşıyaka kulübü de federasyon tarafından düşürüldü. Ancak olayla organik bağlantısı olmadığı anlaşılan ve aklanan Karşıyaka, Danıştay kararına uyularak 1966-67 sezonunda tekrar Türkiye 1.Ligi’ne yükseltildi.

1967-1968 sezonunda Fenerbahçe lig şampiyonluğunun yanında Balkan Kupası’nı Türkiye’ye getirdi. 1968-1969 sezonunda Galatasaray ligi ilk basamakta tamamlarken altı kez gol kralı olarak bu alanda rekoru elinde bulunduran Metin Oktay şampiyonluk sonrası futbola veda etti. Bu tarihe dek zirve yarışı hep İstanbul’un üç büyükleri arasında geçmişti. Bu sezon ise Galatasaray ile Anadolu Yıldızı Eskişehirspor kapıştı. 1969-1970’te Fenerbahçe mutlu sona ulaşırken Eskişehirspor yine ikinci sırada yer aldı. 1970-1973 sezonları arası Galatasaray lig tarihindeki ilk üç sezonluk şampiyonluk serisini yakaladı. Takımın başında İngiliz Brian Birch vardı. Yanında ise danışman olarak görev yapan deneyimli isim Coşkun Özarı. Metin Oktay futbolu bırakmıştı ama Galatasaray yeni bir Metin bulmuştu. Bu oyuncu ilerleyen yıllarda başarılı futbolculuğunun yanı sıra sendikal mücadelesiyle iz bırakacak olan Metin Kurt’tu. 1973-1975 arası İngiliz Birch sonrası Brezilyalı Didi lige damgasını vurdu. Onun yönetimindeki Fenerbahçe iki sezon üst üste şampiyonluk sevinci yaşadı.

1975-1977 arasında sıra yerlilerdeydi. Ahmet Suat Özyazıcı’nın çalıştırdığı Trabzonspor bölgesinde yetişen oyuncularla İstanbul’un hegemonyasına son vererek şampiyonluk kupasını Anadolu’ya getirdi. Bu iki sezonda da yabancı oyuncu yasağı vardı. Bordo-mavililere dur diyen Fenerbahçe oldu. 1977-1978 sezonu sarı-lacivertlilerin şampiyonluğuyla sona erdi. 1968-1969 sezonunda Galatasaray’ı mutlu sona taşıyan Tomislav Kaloperović Fenerbahçe ile de mutlu sona ulaşarak iki farklı takımı şampiyon yapan ilk teknik direktör oldu. Bu sezon yabancı oyuncu etkisinin zirve yarışına etki ettiği belki de ilk sezondu. Sarı-lacivertlilerin Yugoslavları Antic ve Ivancevic fark yarattı.

Hasret bitiyor: Süper Lig son şampiyonun maçıyla başlıyor

1978-1981 arası Trabzonspor’un üst üste üç şampiyonluğuna tanıklık etti futbolseverler. İstanbul takımları onları durdurmak için oyuncularını transfer etse de Karadeniz ekibi gidenlerin boşluğunu doldurmayı başardı. Bordo-mavililerin file bekçisi Şenol Güneş 1978-1979 sezonunda toplam 1112 dakika süreyle kalesinde gol görmeyerek uzun süre kırılamayan bir rekora imza attı. 1979-1980 sezonunda gol krallığı Altaylı Mustafa Denizli ile Bursasporlu Bahtiyar Yorulmaz arasında paylaşıldı. İşin ilginci iki oyuncu sadece 12’şer gol atmıştı. 1980-1981 sezonu sonunda şampiyon Trabzonspor ile küme düşen Rizespor arasında sadece 10 puan vardı. Aynı sezon İstanbul’da Beşiktaş ile oynadığı maçta sahadan çekilen Mersin İdman Yurdu bir ilki gerçekleştirdi. 1979-1981 seneleri arasında da yabancı futbolcu yasağı uygulandı.

En son şampiyonluğuna 1967’de ulaşan Beşiktaş uzun süren hasretine 1981-1982 sezonunda eski oyuncusu Dorde Milic’in teknik direktörlüğünde son verdi. Trabzonspor ile çekişen siyah-beyazlılar son hafta deplasmanda ligde kalma savaşı veren Eskişehirspor ile karşılaştı. Müsabaka 2-1 Beşiktaş’ın üstünlüğüyle devam eden olaylar nedeniyle yarıda kaldı. Federasyon sonucu 3-0 siyah-beyazlıların lehine tescil edince Beşiktaş gecikmeli de olsa resmi şampiyonluğunu ilan etti. Eskişehirspor ise 1966’da çıktığı ve önemli başarılara imza attığı lige veda etti.

1981’de Türkiye Kupası’nı alan Ankaragücü dönemin Devlet Başkanı Kenan Evren’in yönlendirmesiyle hazırlanan kupa şampiyonu 1.Lig’de oynar talimatıyla 1981-1982 sezonunda 1.Lig’de mücadele etmeye başladı. 1980’li yılların ilk yarısıyla birlikte ligimizde Yugoslav oyuncuların sayısı hızla arttı. İlyas Tüfekçi, Erhan Önal gibi gurbetçiler de sahne almaya başladı. 1982-1983 sezonunda Fenerbahçe, 1983-1984’te ise Trabzonspor şampiyon oldu. Bordo-mavililer şampiyonluğa uzanırken, Galatasaray’ın Yugoslav futbolcusu Tarik Hodzic ligimizin ilk yabancı gol kralı unvanını aldı. 1984-1985 sezonunda lig tarihinde ilk kez şampiyonu averaj belirledi. Beşiktaş ile büyük bir rekabete giren Fenerbahçe averajla ipi göğüsledi. Siyah-beyazlılar ertesi sezon mutlu sona ulaşırken Galatasaray namağlup ve averajla ikinci sırayı aldı.

Galatasaray 1984 senesinde teknik direktörlüğe dünyaca ünlü isim Jupp Derwall’i getirmişti. Sarı-kırmızılılar ilk iki sezon Alman çalıştırıcı ile şampiyonluk hedefini tutturamadı. 1986-1987 sezonunda ise Galatasaray için 15 yıllık özlem sona erdi. Aslında avantaj Beşiktaş’taydı, ama siyah-beyazlıların İstanbul’da Denizlisporlu Erol’dan yediği gol ligin seyrini değiştirdi. 1986-1987’de şike yapıldığı iddia edilen Zonguldakspor-Boluspor maçıyla ilgili kararın usulsüz alındığı yolundaki itirazı İdari Mahkeme’nin kabul etmesi üzerine Kocaelispor ve Bursaspor ligden düşürülmedi. Galatasaray ertesi sezon Mustafa Denizli yönetiminde unvanını korudu. 1987-1988 sezonuyla beraber galibiyete üç puan verilmesi uygulaması başladı.

1988-1989 sezonuna Fenerbahçe başta Alman kaleci Schumacher olmak üzere iddialı transferlerle girdi. Takımın başında 1984-1985 sezonunda sarı lacivertlileri şampiyon yapan Todor Veselinovic vardı. Sezon boyunca Fenerbahçe ile Beşiktaş arasında rekabet yaşandı. İpi önde göğüsleyen sezonu 103 gol gibi yüksek bir performansla tamamlayan sarı-lacivertli takım oldu. Aslında 1988-1989 üç büyüklerin tamamının mutlu olduğu bir sezondu. Fenerbahçe şampiyon olurken Galatasaray Şampiyon Kulüpler Kupası’nda yarı final oynadı. Beşiktaş da Türkiye Kupası’nı aldı.

Beşiktaş 1989-1992 arası altın çağını yaşadı. İngiliz teknik direktör Gordon Milne yönetiminde, Metin-Ali-Feyyaz üçlüsüyle fırtına gibi esen Kara Kartal ilk kez üst üste üç kez şampiyon oldu. 1989-90 sezonunda İstanbul’da Adana Demirspor’u 10-0 yenen Beşiktaş lig tarihinin en farklı galibiyetini aldı. 1992-1994 arasında iki şampiyonluk Galatasaray’ın oldu. İlkinde Alman Feldkamp, ikincisinde aynı ülkeden Hollmann görevdeydi. 1992-1993’te averajla Beşiktaş’ı ekarte eden sarı-kırmızlıların son hafta deplasmanda Ankaragücü’nü 8-0 mağlup etmesi yıllarca polemik konusu oldu. 1994-1995’te bir Alman bu kez Beşiktaş’ı şampiyon yaptı. Bu isim Christoph Daum’du. 1995-1996 sezonunda Brezilyalı Carlos Alberto Parreira’nın çalıştırdığı Fenerbahçe Tarbzonspor’u geride bırakıp mutlu sona ulaştı. Ligin son düzlüğüne kadar avantaj Karadeniz ekibindeydi, ama Şenol Güneş’in öğrencileri sahalarında Fenerbahçe’ye 2-1 yenilip büyük yara aldı. Fenerbahçe Başkanı Ali Şen’in şampiyonlukta büyük rolü olan Oğuz Çetin ve Aykut Çetin’i kulüpten göndermesi büyük sansasyon yarattı.

Galatasaray’da 11 yıl futbol oynamasına rağmen şampiyonluk sevinci yaşayamayan Fatih Terim 1996’da A Milli Takım’daki görevini bırakarak sarı-kırmızılı takımın teknik patronu oldu. Galatasaray ünlü Rumen yıldız Hagi’yi transfer etti. Kulübede Terim, saha içinde Hagi yönetimindeki sarı-kırmızılılar dört yıl üst üste zirvede yer alarak lig tarihinin en uzun şampiyonluk serisini yakaladı. Galatasaray 2000 yılında UEFA Kupası’nı kazanarak başarısını sınırlarımızın dışına taşıdı.

Sarı-kırmızlılar ertesi sezona Rumen Mircea Lucescu yönetiminde UEFA Süper Kupa’yı alarak başlasa da lig şampiyonluğu daha önce Galatasaray ile mutlu sona ulaşan Mustafa Denizli yönetimindeki Fenerbahçe’nin oldu. Mircea Lucescu 2001-2002 sezonunda son derece mütevazı bir kadroya sahip Galatasaray’ı, 2002-2003’te ise 100.yılını kutlayan Beşiktaş’ı şampiyon yaptı. Bu aynı zamanda Ligimizin Süper Lig adını aldığı sezondu. 2003-2005 arası Daum’un çalıştırdığı Fenerbahçe zirvedeydi. 2005-2006’da da son haftaya avantajlı girdi sarı-lacivertliler. Son maçta Denizli deplasmanında kazanmaları yetecekti, ancak başaramadılar. Gerets’in çalıştırdığı Galatasaray Kayserispor’u yenip ipi göğüsledi. Sarı-kırmızılıların kendi maçları bittikten sonra Denizli’den gelecek haberi bekledikleri anlar lig tarihinin unutulmazları arasına girdi. 2006-2007 sezonunda Fenerbahçe, 2007-2008 sezonunda Galatasaray, 2008-2009 sezonunda ise Beşiktaş şampiyon oldu. Mustafa Denizli, Galatasaray ve Fenerbahçe’nin ardından Beşiktaş’ı da şampiyon yaparak tarihe geçti. Siyah-beyazlıların ara transferde renklerine bağladığı deneyimli krampon Yusuf Şimşek zaferin mimarlarındandı.

2009-2010 sezonunda ligimiz beşinci şampiyonuyla tanıştı. Ertuğrul Sağlam’ın çalıştırdığı Bursaspor muhteşem bir performans sergileyerek son haftaya şampiyonluk şansı ile girdi. İpler Fenerbahçe’nin elindeydi. Sarı-lacivertlilerin Trabzonspor’u yenmesi yetecekti. Fakat beraberlikle yetindiler. Bursaspor ise Beşiktaş’ı devirerek futbol tarihimize geçti. 2009-2010 sezonunda Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu Kuruldan yapılan açıklamaya göre Ankaraspor ile aynı ligde mücadele ettiği Ankaragücü Kulübü ile arasındaki ilişkinin sportif rekabeti engelleyici, müsabakaların ve ligin dürüstlüğünü, kamuoyunun ligin dürüstlüğüne ilişkin algısını zedeleyecek nitelikte olması nedeniyle Ankaraspor’u ligden düşürdü.
2010-2011 sezonunu Fenerbahçe Aykut Kocaman yönetiminde şampiyon kapadı. Ancak 3 Temmuz 2011’de açılan şike soruşturması gündeme bomba gibi düştü. Birçok yönetici tutuklandı. Türkiye Futbol Federasyonu sezonu şampiyon kapatan Fenerbahçe’yi UEFA Şampiyonlar Ligi’ne katılmaktan men etti. Fenerbahçe’nin yerine sezonu averajla 2. bitiren Trabzonspor’u aldı. Yıllar süren davalar açıldı. Sonradan bu hadisenin FETÖ kumpası olduğu kanısı yaygınlaştı. Trabzonspor şampiyonluğun kendilerine verilmesi gerektiğini söyleyerek hukuk yollarını zorladı. Ama sonuç değişmedi. Davaların çoğu beraatla sonuçlandı.

Yeni bir yüz, yeni bir kimlik: İşte Süper Lig

2011-2013 arasında Fatih Terim yönetimindeki Galatasaray iki kez şampiyon oldu. 2011-12 sezonunda Süper Lig’de deneme amaçlı olarak play-off sistemi uygulandı. 2013-2014 arası sevinme sırası Fenerbahçe’deydi. Ersun Yanal’ın çalıştırdığı sarı-lacivertliler ligin bitmesinden çok önce zaferlerini ilan etti. 2014-2015’te zafer Hamza Hamzaoğlu’nun çalıştırdığ Galatasaray’ın oldu. Başarıda aslan payı kaleci Muslera’nındı.

Sonraki iki sezon ligin zirvesinde Beşiktaş yer aldı. Şenol Güneş, Trabzonspor ile iki kez kılpayı kaçırdığı şampiyonluğu siyah-beyazlı takımda yakaladı. Fatih Terim 2017-2019 arasında Galatasaray ile kazandığı şampiyonluklara iki yenisini ekledi.

2019-2020 sezonunda yine bir yeni şampiyon vardı. Okan Buruk yönetimindeki Başakşehir tarihinin ilk şampiyonluğunu kazandı. Üç takımın son düdüğe kadar nefes nefese yarıştığı 2020-2021 sezonunda ipi Sergen Yalçın’ın Beşiktaş’ı önde geçti.

Abdullah Avcı yönetimindeki Trabzonspor 2021-2022 sezonunda 38 yıl aradan sonra şampiyon oldu. Ligde son iki sezonun şampiyonu ise Okan Buruk’un çalıştırdığı Galatasaray. Sarı-kırmızılı takım geçen sezon ligdeki 38 haftalık maratonu 33 galibiyet, üç beraberlik ve iki mağlubiyetle 102 puan toplayıp zirvede tamamladı, ligin puan rekoruna ulaştı. Sarı-kırmızılı takım geçen sezon ligin 20-36. haftalarda 17 müsabakadan galibiyetle ayrıldı. Galatasaray geçen sezon ligde çıktığı 38 maçın 33’ünü kazanarak bir sezonda elde edilen galibiyet sayısında da rekorun sahibi oldu.

1960’lı yıllarda ligde yabancı hakemler düdük çalardı. 2023-2024 sezonunda bu kez yabancı VAR hakemleri kullanıldı. Ankaragücü Başkanı Faruk Koca’nın hakem Halil Umut Meler’i yumruklaması ve bir başka müsabakada İstanbulspor’un sahadan çekilmesi geride kalan sezonun tatsız hadiseleriydi.

Süper Lig’de ilk haftanın hakemleri belli oldu: Açılış maçı Turgut Doman’ın