‘Gri listeyle’ borsa dalgalanırken, ABD verisi altını yükselti
Dünyada 2024 yılında doların başta euro olmak üzere güçlü paralar karşısında değer kaybedeceği yönünde kanaat şekillenmiş gibi görünüyor. Ancak Avrupa Merkez Bankası’nın ne yapacağı da önemli. Ya Avrupa Fed’den daha önce faiz indirimine başlarsa?
Türkiye’ye on milyarlarca dolar sıcak para veya doğrudan yabancı sermaye yatırımı girmediği sürece doların Türk Lirası karşısında düşme ihtimali yok. Ama bu yazının başlığındaki soru, doların diğer büyük paralar karşısındaki değerine ilişkin. Çünkü dünyada, 2024 yılında dolar başta euro olmak üzere güçlü paralar karşısında değer kaybedeceği yönünde ortak bir kanaat şekillenmiş gibi görünüyor. Bunun nedeni, Fed’in (Amerikan Merkez Bankası) faiz artırımlarında sona geldiği yönündeki beklenti.
Öyle ki, Fed’in 2024 yılında faiz indirimlerine başlayacağı düşünülüyor. Doların euro ve diğer paralar karşısında 2024’te değer kaybedeceği beklentisinin kaynağı işte bu.
Peki Fed’in artık faiz artırımı yapmayacağı, hatta faiz indirimlerine başlayacağı beklentisi nereden çıkıyor? Amerika’da enflasyonun beklentilerden de hızlı gerilemesinden.
Amerika’da son açıklanan enflasyon verisi hem tüketici, hem üretici tarafında beklentilerden düşük geldi. Hatta üretici fiyatlarının aylık bazda yüzde 0.50 gerilediği açıklandı (Beklenti sabit kaldığının açıklanması şeklindeydi.)
Fed 2022’de neden arka arkaya faiz artırımları yapmıştı? Son 40 yılın zirvesine çıkan enflasyonu bastırmak için. Bastırdı mı? Enflasyon henüz Fed’in hedefi olan yüzde 2’ye inmiş değil ama beli kırılmış durumda (Yüzde 3.2’ye geriledi).
Üstelik para politikasının etkisinin gecikmeli olarak ortaya çıktığını biliyoruz. Yani Fed’in bugüne kadar yaptığı faiz artırımları enflasyona tümüyle yansımış değil, önümüzdeki dönemde etkili olmaya devam edecek…
“Enflasyon madem düşüyor, madem önceki faiz artırımları enflasyonu aşağıya çekmeye devam edecek, öyleyse ek faiz artırımına gerek yok.” Piyasa işte böyle düşünüyor.
Dolar euro karşısında nereye kadar düşebilir? Fed’in 2022’nin Mart ayında faiz artırımlarına başlamasından hemen önceki seviyeye, yani 1.15’e gerilemesi sürpriz olmaz. Fed’in faiz artırımları euro/dolar paritesini sert biçimde düşürmüş, hatta bir ara euro dolardan daha değersiz bir para birimi olmuştu (Parite 0.95’e kadar inmişti.) Fed’in faiz artırımlarında sona geldiği beklentisinin oluşmasıyla euro dolar karşısında toparlandı. Euro/dolar paritesi şu anda 1.09 seviyesinde, biraz daha yükselerek 1.15’e dönmesi sürpriz olmayacak.
Tabii buraya kadar anlattığım bu tumturaklı senaryo, piyasanın gördüğü bir serap da olabilir! Fed enflasyonun inatçılık göstermesini bahane ederek bir faiz artırımı daha yapabilir. Diyelim ki, petrol fiyatlarında yaşanacak ani bir yükseliş bunu yapması için gerekli gerekçeyi de sağlar. Ya da faiz artırımı yapmasa bile 2024’te beklenen faiz indirimlerini yapmayabilir, yapmayacağını açık açık ilan edebilir…
Tabii bir de euro cephesi var, Avrupa Merkez Bankası’nın ne yapacağı da önemli. Amerikan ekonomisinde işler iyi gidiyor ama başta Almanya olmak üzere Avrupa ekonomileri durgunluğa girmiş durumda. Avrupa Merkez Bankası ekonomiyi desteklemek için beklenmedik biçimde Fed’den daha önce faiz indirimlerine de başlayabilir.
Bunlardan birinin gerçekleşmesi durumunda doların 2024’te euro karşısında değer kaybedeceği beklentisi yalan olur, tam tersine dolar euro karşısında biraz daha değer kazanabilir. Fakat biz yine koca koca yatırım kuruluşlarının beklentilerinin tersine gitmeyelim, yazının başında dediğim gibi dünyadaki ortak kanaat doların 2024’te başta euro olmak üzere büyük paralar karşısında değer kaybedeceği yönünde. Büyük olasılıkla böyle olacak. Ama diğer ihtimali de akılda, ayağı frende tutmakta yarar var.
Bu senaryolardan hangisi Türkiye’nin işine yarar? İhracatı daha çok euro, ithalatı ise dolarla yaptığımız için tabii ki euronun dolar karşısında değer kazanması. 2024 beklentilerine önümüzdeki yazılarda devam edeceğim.