Küresel bankaların kârına yüksek faiz dopingi
Bankacılık sektöründe teknolojinin hızla ilerlediği düşünülerek şube ve çalışan sayısında azalma olması beklenirken son bir yılda bu gelişmenin yaşanmadığı görülüyor. Özel bankalarda düşüş görülürken kamu bankalarında hem şube sayısında hem de çalışan sayısında artış olması dikkat çekici.
Türkiye Bankalar Birliği tarafından Eylül 2023 sonu itibarıyla sektörün banka, şube ve çalışan sayıları açıklandı. Açıklanan veriler özellikle banka grupları itibarıyla ortaya çıkan ayrımı görmek açısından çarpıcı sonuçlar içeriyor.
Bankacılık sisteminde Eylül 2023 sonu itibarıyla 58 banka faaliyet gösteriyor. Bu bankaların 35’i mevduat, 17’si kalkınma ve yatırım bankası, 6’sı ise katılım bankası.
Çalışan sayısı, Eylül 2023 sonunda mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarında 189.276 kişi oldu. Çalışan sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 1.690 kişi arttı. Bu sayı geçen yılın aynı dönemine göre mevduat bankalarında 1.196 kişi, kalkınma ve yatırım bankalarında ise 494 kişi yükseldi.
Çalışan sayılarının bankalar itibarıyla durumu incelendiğinde ise 2022 yılsonuna göre artışın kamu bankalarından kaynaklandığı görülüyor. Kamu bankalarında çalışan sayısı Eylül 2022’de 61.776 kişi iken 2022 yılsonunda 62.226’ya ve 2023 Eylül sonunda 65.347’ye yükseldi. Diğer banka gruplarında ise çalışan sayısında düşüş var. Özel sermayeli bankalarda geçen yıl eylül ayında 66.906 olan çalışan sayısı Eylül 2023’te 64.708’e düştü. Yabancı sermayeli bankalarda da bu sayı aynı dönemde 53.035’den 52.871’e geriledi. Bu durum kamu bankalarının sektörün tersine eleman alımına devam ettiğini gösteriyor.
Cinsiyet ve eğitim durumuna göre çalışan sayısına baktığımızda, bankacılık sektöründe kadın çalışan oranı yüzde 50,7, erkek çalışan oranı ise yüzde 49,3. Eylül 2023 itibarıyla çalışanların yüzde 79’u yükseköğretim kurumları mezunu iken, yüzde 9’u ise yüksek lisans ve doktora programlarını tamamlamış.
Bankacılık sektöründe çalışanların yaş dağılımına baktığımızda ise çalışanların yüzde 42’si 36-45 yaş aralığında, yüzde 39’u 26-35 yaş aralığında. Dolayısıyla sektör çalışanlarının ağırlıklı olarak genç nüfustan oluştuğu görülüyor.
Eylül 2023 sonunda mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarında şube sayısı 9.617. Şube sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 95 adet azaldı. Banka grupları itibarıyla baktığımızda ise bir yıllık dönemde farklı yaklaşımlar dikkat çekiyor. Nitekim kamu sermayeli bankalarda şube sayısı 2022 Eylül sonunda 3.731 iken, 2023 Eylül sonunda bu sayının 3.777’ye çıktığı görülüyor. Özel sermayeli bankalarda ise şube sayısı 2022 Eylül sonunda 3.519’dan Eylül 2023 sonunda 3.465’e düştü. Yabancı sermayeli bankalarda da aynı dönemde bu sayı 2.390’dan 2.301’e geriledi.
Eylül 2023 ayı itibarıyla, 100.000 kişiye düşen çalışan sayısı 222, 100.000 kişiye düşen şube sayısı ise 11,3.
Sonuç olarak günümüzde bankacılık sektöründe teknolojinin hızla ilerlediği düşünülerek şube ve çalışan sayısında azalma olması beklenirken son bir yıllık dönemde bu gelişmenin yaşanmadığı görülüyor. Ancak bu gelişme daha çok kamu bankalarından kaynaklanıyor.
Nitekim özel ve yabancı sermayeli bankalarda göreli olarak şube ve çalışan sayısında küçük düşüşler görülürken, kamu bankalarında tam tersine hem şube sayısında hem de çalışan sayısında artış olması dikkat çekici. Bu artışın ihtiyaçtan mı kaynaklandığı yoksa başka gerekçelerle mi oluştuğu ise soru işareti.