Yılın ilk yarısında bütçenin durumu ve gerçekler

Haziran ayına ilişkin bütçe gerçekleşmeleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklandı. Böylece yılın ilk yarısına ait bütçenin durumu da netleşmiş oldu. Merkezi yönetim bütçesi haziranda 275,3 milyar TL ile aylık bazda bu yılın en yüksek açığını verdi. Yılın ilk yarısındaki bütçe açığı da 747,2 milyar TL’ye ulaştı. Yılın yarısında yıllık hedeflenen harcamalara göre gelirlerde daha yüksek bir gerçekleşme oranı yakalandı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, haziran ayında merkezi yönetim bütçesinde harcamalar geçen yılın aynı ayına göre yüzde 77,6 artışla 866,5 milyar TL, gelirler ise yüzde 120,4 artışla 591,2 milyar TL olarak gerçekleşti. Aylık bazda 275,3 milyar TL olan bütçe açığı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 25,3 oranında bir artış gösterdi. Bu yıl en yüksek aylık bütçe açığı haziranda verilmiş oldu.
Haziran ayında bütçe giderlerinin 767,2 milyar TL’sini geçen yılın aynı ayına göre yüzde 70,3 artan faiz dışı harcamalar oluştururken, faiz ödemeleri 99,3 milyar TL ile geçen yılın aynı ayına göre yüzde 165,6 gibi yüksek bir oranda artış gösterdi.
Faiz dışı harcamaların en büyük bölümünü oluşturan cari transferler haziranda 370,9 milyar TL ile geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44,7 oranında bir artış kaydetti. Haziranda devletin personel giderleri ise yüzde 92,9 artışla 207,7 milyar TL’ye ulaştı.
Aylık bütçe gelirlerinin ise 483,1 milyar TL’sini geçen yıla göre yüzde 109 artış gösteren vergi tahsilatı oluşturdu. Diğer bütçe gelirleri ise yüzde 198,7 artışla 91,4 milyar TL oldu.
Yılın ilk altı aylık dönemine baktığımızda ise merkezi yönetim bütçe harcamaları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 93,7 büyüyerek 4.578 milyar TL’ye, bütçe gelirleri ise yüzde 103,8 artışla 3.831 milyar TL’ye ulaştı. İlk yarıda bütçe açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 54,6’lık bir büyüme ile 747,2 milyar TL oldu.
İlk yarıda cari transferler bütçenin en büyük kalemi olmaya devam ederken, ikinci büyük kalem olan personel giderlerindeki hızlı büyüme dikkati çekti.
Kamu kuruluşlarına mamul mal alımı, gayrimenkul edinimi, müteahhitlik giderleri, onarım faaliyetleri gibi alanları kapsayan sermaye giderleri de yüzde 115,1 artışla 287,5 milyar TL’ye ulaştı.
Bütçe gelirlerinin en büyük bölümünü oluşturan vergide yılın ilk yarısında toplam 3.213 milyar TL tahsilat gerçekleştirildi.
Sonuç olarak; yılın ilk yarısında ekonomi yönetiminin özellikle gelirleri artırmayı amaçladığı ve bu yönde halkın üzerinde baskı kurduğu görülüyor. Dolayısıyla bütçeye ilişkin iyi görünüm giderlerde tasarruftan daha çok gelir tarafında ve özellikle de vergi gelirlerindeki artıştan kaynaklandı.
Giderler tarafında dikkat çeken önemli konu personel giderleri. Hep söylediğimiz gibi personel giderleri bütçede yeni kara delik olmaya başladı. Nitekim yılın ilk yarısında en büyük gider kalemi olan cari transferler rakamına yaklaştığı görülüyor. Temmuz ayında memur maaşlarına yapılan zamla birlikte bu kara delik büyümeye devam edecek. Sorun asgari ücretin neredeyse 2,5 katı olan en düşük memur maaşının yanında memur sayısının fazlalığı ve basına da yansıdığı haliyle bir şekilde sürekli memur alımının devam ettirilmesi.
İkincisi giderler tarafında tasarruf özellikle emeklilere yapılan ödemeler ve diğer bazı küçük gider kalemleri üzerinden yapılmaya çalışılırken, esas tasarruf sağlanabilecek alanlarda hiçbir şey yapılmaması. KÖİ projelerine yapılan ödemelerde tasarrufa ilişkin hiçbir çaba gösterilmezken, gereksiz kamu ihaleleri devam ediyor, şatafatlı ve bol masraflı seyahatler sürmekte yani devleti yönetenler kendilerinden hiçbir tasarrufta bulunmuyor. Nitekim yukarıda belirttiğimiz gibi bütçede kamu kuruluşlarına mamul mal alımı, müteahhitlik giderleri, onarım faaliyetleri gibi alanları kapsayan sermaye giderleri yılın ilk yarısında yüzde 115,1 artışla 287,5 milyar TL’ye ulaşarak israfın sürdüğünün önemli bir göstergesi oldu. Tamamen dar gelirliler üzerinden yürütülen bütçede tasarruf çabasının sürdürülebilirliği şüpheli.
Gelirler tarafında ise halkı iyice bunaltan vergilere bir grup yeni vergi önümüzdeki günlerde eklenecek. Amacın vergi adaleti sağlamak olduğu söylense de gerçek amacın devlette israfa yeni kaynak yaratmak olduğu açık.
Sonuçta bütçede şimdilik var gibi görünen göreli iyi durum çoğunluk halkın iyice fakirleştirilmesi yoluyla olmakta ve fakat bunun ne kadar sürdürülebileceği soru işareti yaratıyor.

Prof. Aziz Çelik 2 bin 500 liralık zammı yorumladı: Emeklileri dipte eşitlediler

En düşük emekli aylığına 2 bin 500 lira zam

Mehmet Şimşek’in vergi paketi 226 milyar liradan 150 milyar liraya kırpıldı