O artık bir savaş suçlusu… Uluslararası mahkemeden Putin’e tutuklama kararı

UCM savcısının yakalama kararı talebini kabul eden yargıçlar heyeti, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çocuk Hakları Komiseri Maria Alekseyevna Lvova-Belova’nın, Ukraynalı çocukların “yasalara aykırı şekilde sınır dışı edilmesi”nde sorumluluk taşıdıklarına hükmetti. Bunun sonucunda Putin ve Lvova-Belova hakkında tutuklama kararı çıkarıldı. UCM Ön Yargılama Dairesi, yakalama kararını gizli tutmayı düşünse de bunun kamuoyuna açıklanmasının “suçların daha fazla işlenmesinin önlenmesine katkıda bulunabileceğine” kanaat getirdi.

Ukraynalı en az 6 bin çocuk yurdundan edildi

Ukrayna’dan kaç çocuğun Rus güçleri tarafından alındığı belli değil. Yale İnsani Yardım Araştırma Laboratuvarı’nın geçen ay yayımladığı raporda, Ukrayna’dan 2022 yılında en az 6 bin çocuğun Ruslara ait “yeniden eğitim” kamplarına gönderildiği iddia edildi. UCM Savcısı Karim Khan, çocukların birçoğunun Rusya’da evlatlık verildiğini, Putin’in çocuklara Rus vatandaşlığı verilmesini hızlandıran bir kararname yayımlayarak evlat edinmelerini kolaylaştırdığını söyledi.

Rus yönetimi de zaten Ukraynalı çocukları Rusya’ya getirip kamplara yerleştirdiğini ya da Rus aileler tarafından evlat edinmelerini sağladığını gizlemiyor. Örneğin Lvova-Belova, 16 Şubat’ta televizyona çıkıp, Mariupol’den evlat edindiği 15 yaşındaki çocuğu anlatarak Putin’e teşekkür etti.

Kaddafi ile aynı kefeye koyuldu

Bu yakalama kararı, UCM’nin Ukrayna savaşında işlenen suçlar için çıkardığı ilk yakalama kararı olmakla birlikte, mahkemenin hâlâ görevde bulunan bir devlet başkanı için verdiği de nadir kararlardan. Bu da Putin’i bir bakıma Libya lideri Muammer Kaddafi ve Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir’le aynı kefeye koymak anlamına geliyor. Kaddafi, hakkındaki tutuklama kararından aylar sonra iktidardan düşürülerek öldürüldü. Beşir de aynı şekilde iktidardan düşürüldü ancak Kaddafi’den farklı olarak şu anda hapiste.

Öte yandan Putin’in adaletten kaçması muhtemel. Zira Rusya, mahkemenin yargı yetkisini tanımıyor. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin aldığı kararların hukuki açıdan da dahil olmak üzere ülkemiz için hiçbir anlamı yoktur. Rusya, sözkonusu mahkemenin Roma tüzüğüne taraf değildir, dolayısıyla bu tüzük kapsamında hiçbir yükümlülük taşımamaktadır” dedi.

Hakkında tutuklama kararı çıkan bir diğer isim olan Lvova-Belova ise Rus medyasına verdiği demeçte, sözkonusu kararın “çocuklara yardım etmek ve onları savaş bölgesinde bırakmamak” için yaptığı çalışmalara mahkemenin verdiği bir “ödül” olduğunu söyledi. Ama bir gerçek var ki Rus lider ister kabul etsin isterse etmesin, bu karar sebebiyle UCM üyesi ülkelere seyahat özgürlüğüne sınırlamalar getirilecek ve izolasyonu iyice artacak.

‘Bu daha başlangıç’

Ukrayna ise UCM kararını, Moskova’yı işgalin vahşetinden sorumlu tutma yolunda bir kilometre taşı olarak değerlendiriyor. Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Genelkurmay Başkanı Andriy Yermak, yakalama kararının “sadece bir başlangıç” olduğunu söylüyor. Bazı çevreler de konuya ilişkin değerlendirmelerde, önümüzdeki aylarda daha fazla tutuklama kararı çıkarılacağını belirtiyor.