Yunanistan, Parthenon için bir minik zafer elde etti, Vatikan’daki heykeller geri geldi

Atina’nın en önemli simgesi olan Parthenon Tapınağı’na ait bir at başı ve iki insan heykeli, iki yüzyıl sonra ait olduğu topraklara geri döndü. 19. yüzyılda Vatikan koleksiyonuna dahil olan Antik dönem kalıntıları, Yunanistan’a iade edildi. Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francesco, geçen aralık ayında eserlerin Yunanistan’a iade kararını kamuoyu ile paylaşmıştı. Kararda Papa Francesco’nun Ortodoks kiliseleriyle iyi diyalog kurma arzusunun etkili olduğu kanısı hakim.

BBC Türkçe’de yer alan habere göre törende Yunan Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu II. Ieronymos, “Sevgili kardeşimiz’’ dediği Papa Francesco’nun bu adımının “Hıristiyanlar arasındaki kardeşçe ilişkilerin ürettiği meyvelerin somut bir kanıtı’’ olduğunu söyledi. Başpiskopos, bu gibi jestlerle “Geçmişe ait yaralar ve travmaların onarıldığını’’ belirtti ve Vatikan’ın eserleri iade kararının başkaları tarafından da tekrarlanmasını diledi.

Rishi Sunak reddetmişti

Başpiskopos II. Ieronymos’un konuşmasında işaret ettiği ülke İngiltere. Yunanistan ile İngiltere’nin arası iade edilmeyen Elgin Mermerleri nedeniyle açılmış durumda. Yunanistan üç yıldır, Londra’daki British Museum’da sergilenen Elgin Mermerleri’nin iadesini talep etmekte. Yunanistan’ın bu isteğine İngiltere başbakanı Rishi Sunak’tan olumsuz yanıt gelmişti.

Rishi Sunak yaptığı açıklamada “Birleşik Krallık nesillerdir Elgin mermerlerine büyük özen gösteriyor. Bu eserler ülkemiz için çok büyük bir varlık. Bu tarihi hazineleri tüm dünyayla paylaşıyoruz ve insanlar da bu eserleri görmek için İngiltere’ye geliyor. British Museum’un koleksiyonu yasalarca korunmaktadır ve bunu değiştirme planımız yok” diyerek Yunanistan’ın taleplerine kapıları kapattı. Başbakan Sunak’ın açıklaması İngiliz basını ve kamuoyunda destek görürken uluslararası hukuk, tarihi eserlerin ait olduğu topraklara iadesi konusunda farklı hükümlere sahip.

UNESCO’nun 1970 yılında “doğrudan yasa dışı ithal, ihraç ve ticaret yoluyla ele geçirilmiş eski eseri elinde bulunduranlara yapılabilir ve böylece yargı yoluna gitmeksizin bu eserlerin iadesi sağlanabilir” yönündeki kararı Yunanistan’ın yanı sıra Türkiye’nin de iade taleplerinde ana dayanaklardan biri.

Halikarnas Balıkçısı’ndan Kraliçe 2. Elizabeth’e mektup

İngiltere iç hukuk düzenlemelerini referans gösterip tarihi eserlerin iadesine yanaşmıyor. Ancak Yunanistan’ın ısrarla sürdürdüğü iade taleplerinin günün birinde karşılık bulması Türkiye için de emsal teşkil edebilir. Üstelik İngiltere ile benzer durumda olan Fransa ve Almanya gibi ülkeler de var. British Museum’daki Knidos Aslanı, Berlin’deki Pergamon Zeus Sunağı ve Puşkin Müzesi’ndeki Troya hazineleri Türkiye’nin yurtdışına götürülmüş en önemli tarihi eserleri arasında.

Bodrum ile özdeşleşmiş bir isim olan Halikarnas Balıkçısı, Dünyanın Eski Yedi Harikası arasında yer alan Halikarnas Mozolesi’ne ait heykel ve diğer parçaların iadesi için 2. Elizabeth’e bir mektup yazmıştı. Halen British Museum’da sergilenen mozolenin ‘Bodrum’un mavisine yakışacağını’ söyleyen Halikarnas Balıkçısı’na British Museum Müdürü cevaben, ‘Salonu maviye boyadık’ demişti.

Sezar’ın ölümü için bastırılan tarihi sikkeyi, ABD Yunanistan’a iade etti