Erken yaşta menopoz, Alzheimer riskini artırıyor olabilir

Alzheimer, kadınları erkeklerden daha fazla etkiliyor. Demansın yıkıcı alacakaranlığına düşenlerin üçte ikisinden fazlası kadın. Alzheimer Derneği bu durumun, tam olarak anlaşılamayan biyolojik nedenlerden kaynaklandığını düşünüyor. Bu bilmecede önemli bir detay ise kadınların menopoza girmelerinin ardından hormon üretiminde azalma görülüyor olması. Bu hormonların kaybının telafisi için kullanılan hormon replasman tedavisinin demans riskini nasıl etkilediği konusunda şimdiye kadar çok fazla çalışma yoktu.

JAMA Neurology dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma bulmacanın birkaç parçasını ortaya çıkarmış olabilir. Bu kapsamda Boston merkezli Massachusetts General Hospital ve Brigham and Women’s Hospital’dan bir araştırma ekibi, normal bilişsel fonksiyona sahip 193 kadın ve 99 erkeğin beyin taramalarını, Alzheimer’ın habercisi olan beta-amiloid ve tau proteinleri açısından analiz etti. Araştırmaya katılan kadınların hepsi östrojen ve progesteron karışımı bir hormon tedavisi gördü.

Analiz sonucunda 40 yaşından önce ya da 40 ila 45 yaşları arasında menopoza giren veya menopoza girdikten en az beş yıl sonra hormon replasman tedavisine başlayan kadınların beyinlerinde tau denilen proteinin daha yüksek olduğu tespit edildi.

Çalışmanın baş yazarlarından Gillian Coughlan, bunun hormon tedavisinin gecikmeli uygulanması ile beyindeki Alzheimer habercisi proteinlerin seviyelerindeki artış arasında bağlantı kuran ilk çalışma olduğunu söylüyor.

Tabii bu değişimin beyin dokularında zaten yüksek seyreden beta-amiloid proteinine sahip olan kadınlarda meydana geldiğini eklemekte fayda var. Zira Alzheimer’ın gelişmesi için hem tau hem de beta-amiloid’in yüksek seviyelerde olması gerekiyor. Beta-amiloid proteini yaş ilerledikçe daha çok biriken bir protein olsa da tau birikimleri çok daha nadir görülüyor.

Bu bulgular ışığında araştırmacılar, erken menopoza giren ve hormon tedavisini çok geç almaya başlayan kadınların, üstüne bir de beta-amiloid birikimleri fazlaysa yüksek risk altında oldukları sonucuna vardı.

Öte yandan araştırmadaki katılımcıların çoğunun beyaz olması ve araştırmacıların kaç kadında demans geliştiğine dair bilgi vermemesinin çalışmayı kısıtladığı yönünde eleştirilerin olduğunu eklememiz gerekiyor.

Gözler Alzheimer’ın aynası olabilir