Ebu Hüseyin el- Kureyşi: Suriye’nin kuzeyinde öldürülen üçüncü IŞİD lideri

“MİT, DEAŞ’ın sözde lideri Ebu Hüseyin el- Kureyşi’yi uzun süredir takip ediyordu. Bu şahıs dün Suriye’de etkisiz hale getirildi. Terör örgütleri ile mücadelemiz ayrım yapmadan devam ediyor”

• Operasyon, içinde kamufle edilmiş yeraltı sığınağı bulunan eve düzenlendi
• Teslim ol çağrısı yapıldı yanıt alınamadı
• Yakalanacağını anlayınca intihar yeleğini patlattı

DEAŞ'ın sözde elebaşı Kureyşi MİT operasyonuyla etkisiz hale getirildi https://t.co/J0o1pm9arA pic.twitter.com/8SRxExYbOu

— Anadolu Ajansı (@anadoluajansi) May 1, 2023

Bu açıklama, Cumhurbaşkanı ve Ak Parti Genel Başkanı Tayyip Erdoğan tarafından canlı yayında yapıldı. IŞİD’in Ekim ayında Telegram kanalından yayınladığı mesajla ilan ettiği lideri olan Ebu Hüseyin, Türkiye’nin kontrolünde olan Afrin’e bağlı Cinderes beldesinde öldürüldü.

Örgüte yönelik 2018’de koalisyon güçlerinin başlattığı operasyonlar, birçok yöneticinin ölümüyle sonuçlanırken örgütün ilk halifesi Ebu Bekir Bağdadi, 27 Ekim 2019’da Türkiye kontrolündeki İdlib’in Barischa köyünde ABD operasyonuyla öldürüldü. 

Örgütün lider kadrosuna yapılan operasyonların özeti şöyle:

• İkinci halife Ebu İbrahim Kureyşi (Abdullah Kardaş), yine ABD tarafından 3 Şubat 2022’de  Türkiye sınırında bulunan Atimah kasabında öldürüldü. 
• Örgütün üçüncü halifesi olduğu söylenen Ebu Hasan Kureyşi’nin  (Bashar Hattab Ghazal Al Sumaidai), Mayıs ayında İstanbul’da yakalandı. 
• IŞİD, Bashar Hattab Ghazal Al Sumaidai hakkında herhangi bir açıklama yapmadı ama 30 Kasım 2022’de Ebu Hasan Kureyşi’nin öldürüldüğünü, yeni liderlerinin Ebu Hüseyin el- Kureyşi olduğunu duyurdu. Ebu Hasan, diğer liderlerin aksine Suriye’nin Güney’inde yapılan operasyonla etkisiz hale getirildi. 
• 29 Nisan’da Afrin’e bağlı Cinderes’te MİT,  örgütün son lideri Ebu Hüseyin Kureyşi’nin yaşadığı evi tespit etti. Özel bir ekibin yaptığı operasyonda, Ebu Hüseyin, evin gizli bölmesine kaçtı. Teslim ol çağrılarına cevap vermeyen Ebu Hüseyin, ekibin eve girmesinin ardından intihar kemerini patlatarak öldü. 

Böylelikle örgütün resmi olarak kabul ettiği dört halifesinin üçü Türkiye’nin Suriye’de kontrol ettiği bölgede öldürülmüş oldu. Bu, cihatçıların yönetiminde olan bölgelerde, örgütün kamufle olabildiğine dair güçlü bir gösterge. 

Ebu Hüseyin’in liderliği, örgütün kurumsal hesabından Kasım 2022’de ilan edildi. Fakat Ebu Hüseyin’in gerçek kimliği hakkında hiçbir detay bilinmiyordu. Bu kimliksiz lider, Kasım’dan bu yana örgüte biat eden militanlara yönelik bir mesaj bile paylaşmadı.

IŞİD, liderlerinin ölümünü doğrulama konusunda oldukça yavaş davranıyor. Fakat Ebu Hüseyin’in ölümü doğrulanırsa, örgüt bir yıl içinde iki liderini kaybetmiş olacak. 

BBC İzleme Servisi’nden Mina al-Lami, Ebu Hüseyin’in bilinmezliği hakkında anonim liderlerinin, taraftarlarını etkilemekte zorlanabileceğine belirtiyor. 

“Militanlar ve taraftarları genellikle liderlerinin imajından -geçmişlerinden, başarılarından, savaşlarından ve alim kimliklerinden- gurur duyar ve güç alırlar” diyen al-Lami, liderin kimliksizliğinin sadakat ve bağlılık sorunu yaratabileceğine dikkat çekiyor. 

Fakat Suriye’nin kuzeyi sadece Türkiye’nin operasyonuyla hareketlenmedi. CENTCOM tarafından 4 ve 17 Nisan’da yapılan açıklamalarda, örgütün Avrupa’daki saldırılarını planlayan ve talimatlarını veren iki üst düzey yöneticisi öldürüldü. Operasyonlar yine İdlib’teydi. 

ABD, İdlib’de 14 günde iki IŞİD yöneticisi öldürüldü

Öte yandan Erdoğan’ın “MİT uzun süredir takip ediyordu” ayrıntısını vermesi ve son bir haftada Ankara merkezli 13 ilde yapılan IŞİD operasyonları, örgütün bölgesel ağlarının çözüldüğü ya da çözülmeye yakın olduğunu gösteriyor olabilir.

Güvenlik kaynakları, verdikleri bilgide, operasyonların özellikle IŞİD’in finans ağları ve takip edilemeyen para transfer yöntemi ‘hawala’ya yönelik olduğunu belirtti. 

Özellikle para transferlerinin takibi, IŞİD üyelerinin bulunması için bir araç. Çünkü bu sistemde, para transferi yapan kişilerin kimlik ve adres bilgileri verilerek manuel şekilde saklanıyor ve güvenlik güçlerinin, operasyonlarla yakalayabildiği biliniyor. 

Bir diğer detay ise Mayıs ayında Türkiye’de yakalanan ‘yüksek kalibreli’ yönetici Bashar Hattab Ghazal Al Sumaidai’nin anlattıkları. İddianamelerde, Al Sumaidai, örgütün yöneticileri hakkında birçok bilgi verdi. Güvenlik kaynakları, Al Sumaidai’nin örgüt yöneticileri hakkında verdiği  bilgilerin ‘görünmeyen kısmının’ ise daha fazla olduğu iddia ediliyor.

Operasyon dünyada da yankılandı, seçimle bağ kuruldu

MİT’in operasyonu dünyada da ciddi yankılandı. ABD basınından İngiliz ve Fransız basınına kadar belli başlı yayın kuruluşları Erdoğan’ın sözlerini haber yaptı. ABD’li televizyon kanalı CNN, Erdoğan’ın açıklamalarının, hastalığından dolayı kamuoyundan uzak kaldığı birkaç günün ardından geldiğine dikkat çekildi.

Yine ABD merkezli bir televizyon ve radyo ağı olan CBS News yaptığı haberde, “Suriye’nin kuzeyindeki bir AFP (Fransız haber ajansı) muhabiri, Türk istihbarat ajanları ve Türkiye’nin desteklediği yerel askeri birliğin cumartesi günü Afrin’in kuzeybatısındaki Cindires’te bir bölgeyi kuşattığını söyledi. Bölge sakinleri AFP’ye, operasyonun IŞİD okulu olarak kullanılan terk edilmiş bir çiftliği hedef aldığını söyledi” ifadelerine yer verdi.

İngiliz yayın kuruluşu BBC, IŞİD kaynaklarının Erdoğan’ın bahsettiği operasyonla ilgili olarak henüz bir açıklamada bulunmadığını belirterek, ‘Erdoğan’ın iddiasını kendilerinin daha teyit edemediğini’ yazdı.

İngiliz gazetesi The Guardian ise terör örgütü PKK’nın Suriye uzantısı Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) bir sözcüsünün, “IŞİD mensubu Ebu Hüseyin El Kureyşi… Türkiye’nin desteklediği paralı asker grubu Ahrar El Şarkiye’ye ait bir askeri karakoldaydı. Afrin’in Cinderes bölgesinde öldürüldü” açıklamasına yer verdi. Gazetede ayrıca, “Bir bölge sakini, cumartesiyi pazara bağlayan gece Cinderes’in sınırında çatışmaların başladığını ve çatışmanın büyük bir patlama sesi duyulana kadar yaklaşık bir saat sürdüğünü söyledi. Bölge daha sonra güvenlik güçleri tarafından kuşatıldı ve kimsenin yaklaşmaması sağlandı” ifadelerine yer verdi.

Alman dergisi Der Spiegel de 14 Mayıs’taki seçimlere değinerek, “İslamcı muhafazakar AK Parti’yi temsil eden Erdoğan, 20 yıllık iktidarının ardından yeniden seçilip seçilmeyeceği konusunda endişe duyuyor olmalı. Sözde IŞİD liderinin ‘etkisiz hale getirilmesi’ gibi bir başarı hikayesi seçim kampanyasına yarayabilir” diye yazdı. Gazete devamında, “Anketler Erdoğan’ın en dişli rakibi olan muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun en azından başa baş olduğunu gösteriyor. Farklı cenahlardan altı partinin oluşturduğu ittifakın ortak adayı olarak yarışan Kılıçdaroğlu HDP tarafından da destekleniyor” ifadelerine yer verdi.

Japonya merkezli yayın kuruluşu NHK ise haberi verirken 14 Mayıs’taki seçimlere değinerek, “Gözlemciler, hükümetin terörle mücadele önlemlerinin sonuçlarını vurgulayarak destek toplamaya çalıştığını söylüyor” diye yazdı.

Erbil merkezli Rudaw ise Erdoğan’ın açıklamalarına ve The Guardian’ın verdiği SDG açıklamasına ek olarak, söz konusu SDG sözcüsünün sosyal medya paylaşımını paylaştı. Katar merkezli Al Jazeera ise bölgeden yayın yapan AFP muhabiri Charles Lister’in sosyal medyadan paylaştığı fotoğraflara yer verdi. 

Fransa basınından Le Figaro, La Depeche, BFMTV, TF1, France Info ve France 24’te de Erdoğan’ın açıklamalarına yer verildi. Erdoğan’ın sözlerine yer veren diğer medya kuruluşlarına buradan bakabilirsiniz.