Şimşek: Parasal sıkılaşma devam edecek, talep hız kesecek
Merkez Bankası’ndan ürkek sadeleşme adımları
Merkez Bankası faiz kararı sırasında duyurduğu 'kademeli sadeleşme'yi başlattı; bankaların zorunlu TL mevduat oranı yüzde 60'dan 57'ye, yüzde 70 liralaşmayı başaramayan bankalara getirilen hazine bonosu alma zorunluluğu da yüzde 5'e düşürüldü.
Dün Türkiye Bankalar Birliği'ni ziyaret eden Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan, göreve geldiği 9 Haziran'dan bu yana kamuoyuna ilk açıklamasını yaptı. Merkez Bankası, bankalar için uygulanan menkul kıymet tesis düzenlemesini gevşetti. Bankaların bilançolarındaki TL ağırlığı yükümlülüğü yüzde 60’dan yüzde 57’ye indirildi. Yükümlülüğünü yerine getiremeyen bankalara için menkul kıymet tesisi oranı yüzde 10’dan yüzde 5’e çekildi. TCMB, sadeleşme sürecinin ‘kademeli’ olarak devam edeceğini bildirdi.
Merkez Bankası, menkul kıymet tesisi uygulamasında sadeleşmeye gidildiğini duyurdu. Liralaşma hedefinde “yüzde 70 TL“ korunurken, hedefi tutturamayan bankaların menkul kıymet tesisi yükü azaltıldı. Bankaların bilançolarındaki TL ağırlığı yükümlülüğü yüzde 60’dan yüzde 57’ye çekildi. Yüzde 10 olan menkul kıymet tesis oranı da yüzde 5’e indirildi.
Piyasalar yeni dönemde, faiz artırımlarının yanı sıra, uygulanan regülasyonlarda da gevşemeye gidilmesini bekliyordu. İlk adım ise menkul tesis düzenlemesiyle gelmiş oldu.
Merkez Bankası, faiz artırımı sonrası ‘sadeşleştirme’ politikası için de ‘kademeli’ vurgusu yaptı.
Kararın bankacılık hisselerine pozitif yansıyabileceği, kur üzerinde ise baskı yaratabileceği düşünülüyor.
Ekonomist Uğur Gürses, yeni kararı şöyle yorumladı: Banka kamuoyuna mealen diyor ki; sizin TL’ye geçmenizi teşvik edecek bir faiz seviyesi kararı alamadım. Bankaların en azından döviz hesaplarınıza düşük faiz vererek sizi KKM’ye zorlaması için uyguladığım “düşük faizli kağıt alma cezasını” doz azaltarak uygulamaya devam ediyorum.
Menkul kıymet tesis oranı düştü
Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili tebliğ ise şöyle:
MADDE 1- 10/6/2022 tarihli ve 31862 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğin 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yüzde 10’dur” ibaresi “yüzde 5’tir” şeklinde ve aynı maddenin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) Mevduat ve katılım bankalarının tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca gerçek ve tüzel kişi için hesaplanacak Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki payına göre ilave veya indirimli olarak menkul kıymet tesis edilir. Menkul kıymet tesis oranı, gerçek ve tüzel kişi için hesaplanan paylardan düşük olanı;
a) Yüzde 57,00’ın altında kalan bankalar için 7 puan artırımlı,
b) Yüzde 70,00 ve üzerinde olan bankalar için 2 puan indirimli,
uygulanır. Bu fıkrada yer alan artırımlı ve indirimli oranlar, gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı ilgili hesaplama tarihi ve bir önceki hesaplama tarihi itibarıyla hesaplanan Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki paylarından yüksek olanı dikkate alınarak uygulanır.”
MADDE 2- Aynı tebliğin geçici 9’uncu, geçici 10’uncu ve geçici 11’inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 3- Aynı tebliğe aşağıdaki geçici 12’nci madde eklenmiştir.
“Bankaların dönüşüm oranına göre menkul kıymet tesisine ilişkin geçici uygulama
GEÇİCİ MADDE 12- (1) 29/9/2023 (dâhil) hesaplama tarihine kadar uygulanmak üzere, mevduat ve katılım bankalarının tabi oldukları muhasebe standartları ve kayıt düzeni esas alınarak Merkez Bankasınca belirlenen usul ve esaslara göre bankalarca hesaplanacak yabancı para mevduat/katılım fonundan Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşüm oranına göre yüzde 10,00’ın altında dönüşüm yapılması halinde eksik kalan kısmın iki katı tutarında menkul kıymet bloke olarak tesis edilir.
(2) Tesis süresi, hesaplama tarihini takip eden ayın son cuma günü başlar, tesis başlangıcını takip eden altıncı ayın son cuma gününden bir önceki gün sona erer.
(3) Bu madde hükümleri yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu büyüklüğü Merkez Bankasınca belirlenecek tutarın altında olan bankalara uygulanmaz.”
MADDE 4- Bu tebliğin 3 üncü maddesi 28/6/2023 tarihinde, diğer maddeleri 26/5/2023 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5- Bu tebliğ hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
Oyunlar ve Bulmacalar