Erdoğan, İsveç’in üyeliğine onay verdi, NATO’da kriz bitti

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bugün başlayacak Ukrayna konulu iki günlük NATO zirvesi için Litvanya’ya vardı. Yola çıkmadan önce Atatürk Havalimanı’nda basın toplantısı düzenleyen Erdoğan, NATO’ya dair açıklamalarda bulundu. Önce İsveç’in üyeliği için Avrupa Birliği (AB) üyeliğini şart koşan Erdoğan’ın, akşam NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile görüşmesinin sonunda söz konusu İskandinav ülkesinin ittifaka üyeliğinde mutabık kaldığı bildirildi.

Havalimanında yaptığı açıklamalarda zirvenin gündem maddelerinin başında gelen NATO’nun genişlemesi konusuna değinen Erdoğan, birliğin ‘açık kapı politikası’nı daima desteklediğini söyledi.

Erdoğan’ın ‘AB üyeliği’ talebine siyasetçilerden art arda destek ve tepki

“Bize verilen sözlerin tutulmasını istiyoruz” diyen Erdoğan sözlerine, “Önce gelin Türkiye’nin Avrupa Birliği’nde önünü açın, ondan sonra biz de Finlandiya’nın önünü açtığımız gibi İsveç’in de önünü açalım. 50 yıldır AB kapısında bekletilen bir Türkiye var” şeklinde devam etti. Stoltenberg de, “Türkiye’nin AB’ye üyelik isteğini destekliyorum” dedi.

Bir zamanlar sıkça Türkiye’ye gelen İsveç’in eski dışişleri bakanı Carl Bildt, Erdoğan’ın açıklamaları üzerine Twitter’dan paylaşım yaparak, “Türkiye’nin AB’ye üyelik müzakere süreci akıcı gitmiyor. 2003’te başlasa da son yıllarda Türkiye’nin gerekli adımları atmamasının bir sonucu olarak süreç durdu. Ayrıca hem çözülemeyen Kıbrıs konusu hem de AB üyesi ülkelerin prensipleriyle anlaşılamaması meselesi var. Fakat İsveç hiçbir zaman o ülkelerden biri olmadı” yorumunda bulundu.

Not easy with 🇹🇷 accession negotiations for 🇪🇺 started in 2003 but completely stalled in recent years due to 🇹🇷 not moving on steps necessary. There is also the unresolved 🇨🇾 issue and the opposition in principle of some 🇪🇺 member states. But 🇸🇪 has never been among them. https://t.co/ZSywkluKEF

— Carl Bildt (@carlbildt) July 10, 2023

Ne var ki Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Erdoğan’ın açıklamalarına Stoltenberg ve Bildt kadar sıcak bakmadı ve Türkiye’nin AB üyelik sürecinin, İsveç’in NATO üyeliği ile bağlantılı olmadığını söyledi.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada ise, “ABD, Türkiye’nin AB üyeliği arzusunu her zaman destekliyor ve desteklemeye devam edecek” ifadelerine yer verildi ve bunun Türkiye ile AB’nin 27 üyesi arasında bir mesele olduğu belirtildi.

Stoltenberg: İsveç’in üyeliğinde mutabakata varıldı

Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile 17:30 sularında Vilnius’ta bir araya geldi. İki saat süren görüşmenin ardından Erdoğan, AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile ayrı olarak görüşmek üzere toplantıya ara verdi.

Erdoğan, Stoltenberg ve Kristersson toplantısının sonunda ise NATO Genel Sekreteri, İsveç’in NATO üyeliği hakkında mutabakata varıldığını bildirdi. Stoltenberg, “Erdoğan, İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması için kararı Meclis’e götürecek” dedi.

Glad to announce that after the meeting I hosted with @RTErdogan & @SwedishPM, President Erdogan has agreed to forward #Sweden's accession protocol to the Grand National Assembly ASAP & ensure ratification. This is an historic step which makes all #NATO Allies stronger & safer. pic.twitter.com/D7OeR5Vgba

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) July 10, 2023

Üçlü görüşmede İsveç’in, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize serbestisi dahil olmak üzere Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecini aktif bir şekilde destekleyeceği bildirildi. İskandinav ülkesi, terör örgütü YPG/PYD ve FETÖ’ye destek vermeyeceğinin bir kez daha altını çizdi.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Joe Biden’in Erdoğan’ın kararından memnuniyet duyduğu belirtildi. Açıklamanın devamında Biden’in, “Avrupa-Atlantik bölgesinde savunma ve caydırıcılığın artırılmasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye ile çalışmaya hazırım. Başbakan Kristersson ve İsveç’in NATO’nun 32’nci üyesi olarak görmeyi sabırsızlıkla bekliyorum. Genel Sekreter Stoltenberg’e de kararlı duruşu için teşekkür ediyorum” sözlerine yer verildi.

Erdoğan’ı yoğun görüşmeler bekliyor

Zirve sırasında Erdoğan’ı yoğun bir görüşme trafiği bekliyor. Bugün Biden ile 18:00’de bir araya geleceği belirtilen Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ile 15 ay sonra ilk kez görüşecek.

Ne var ki gözlemciler, Erdoğan İsveç’in üyeliğine yeşil ışık yaksa bile TBMM’nin İsveç’in üyeliğini zirve sonuna kadar onaylayamayacağını düşünüyor. Erdoğan dünkü havalimanı açıklamalarının devamında, “Nihai karar TBMM’nindir. TBMM bu kararı vermedikten sonra burada bir adım atmak mümkün değil. TBMM’den geçmedikten sonra ben dedim oldu diyemeyiz” diye ekledi.

Zirve öncesi telefon trafiği

İsveç ve Finlandiya, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından güvenliklerinden endişe ederek NATO’ya katılmak istemiş ancak bu isteklerinin önünde Türkiye ve Macaristan duvar olmuştu. Türkiye terör örgütleriyle somut mücadele edilmesini görmek istediğini dile getirmiş, geçen sene Madrid’de yapılan görüşmelerde üçlü mutabakat metni imzalanmıştı.

İsveç bu doğrultuda terörle mücadele yasalarını sıkılaştırdı, Türkiye’ye silah ambargosunu kaldırdı ve hatta ilk kez PKK ile ilişkili bir kişinin iadesini kabul etti. Ne var ki ülkenin başkenti Stockholm’da Kuran yakma eylemlerinin yapılması ortalığı karıştırmış, Finlandiya’nın NATO üyeliği onaylanırken İsveç dışarıda kalmıştı.

Vilnius’taki zirve öncesi İsveç’in üyeliğinin onaylanması yönünde hem NATO’dan hem de ABD’den birtakım girişimler olsa da Erdoğan, Biden ile dün gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde yeşil ışık yakmaktan oldukça uzak bir tavır takınarak ülkedeki terör yanlısı gösterilerin devam etmesinin atılan adımları boşa çıkardığını söylemişti.

Öte yandan dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve ABD’li mevkidaşı Antony Blinken de telefon görüşmesi yaptı, bu görüşmede NATO genişlemesi ve NATO zirvesi ele alındı. Fidan, son haftalarda Blinken ile çok sık telefon görüşmesi gerçekleştiriyor. Bu görüşmelerin büyük bir kısmının içeriğini NATO genişlemesi oluşturuyordu.

Macaristan ise daha önceki açıklamasındaTürkiye’nin İsveç’in üyeliğini onaylaması halinde kendilerinin de süreci uzatmayacağını bildirmişti.

Biden, Erdoğan’ı İsveç için aradı ama Erdoğan yeşil ışık yakmadı