Merkez’in faiz kararı piyasaları dalgalandırdı
Standart TL mevduatın toplam mevduattaki payını artırmak için aylık TL payı artış hedefi yüzde yüzde 2,5'e yükseltildi. Hedef tutturmak isteyen bankalar faiz artıracak. KOBİ’lerin işletme sermayesi sıkıntısını azaltmak için kredilerin kullanımında fatura muafiyeti 250 bin TL'ye çıkarıldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faiz kararının açıklayacağı haftaya Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) çıkış stratejisi kapsamında atılan adımların henüz ekonomi yönetiminin arzu ettiği sonuçları vermemesi ve KOBİ’lerin işletme sermayesi sıkıntısı çekmeye başlamaları nedeniyle yeni önlemler alarak başladı.
Bu kapsamda TL’yi güçlendirmeye yönelik olarak hem standart TL mevduatı destekleyen hem de kur korumalı hesaplardan standart TL mevduata geçişi özendiren yeni adımlar atıldı. Bankalara gönderilen uygulama talimatına göre, (gerçek kişiler için) TL payı artış hedefi yükseltildi. TCMB, ağustos ayında menkul kıymet ve zorunlu karşılık uygulamalarında kur korumalı hesapların TL mevduata dahil olduğu TL payı rasyosunu yürürlükten kaldırmış, yerine kur korumalı hesapları TL mevduat olarak dikkate almayan ve TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını artırmayı hedefleyen yeni bir TL payı rasyosu getirmişti. TL’ye geçişlerin hızlandığını gösteren veriler doğrultusunda gerçek kişiler için aylık yüzde 2 olarak belirlenen TL payı artış hedefi, yüzde 2,5’e yükseltildi.
Ayrıca, TL’ye geçiş ve yenilemeyle TL payı hesaplamalarında revizyona gidildi. TL’ye geçiş ve yenileme oranında eksik kalan kısmın gerçek kişi dönüşüm hesaplarıyla tamamlanması mümkün hale getirildi. Uygulama talimatıyla TL payı artış hedefinin yüzde 2.5’a çıkartılmasının da halen KKM dönüşlü TL mevduata bazı bankalar tarafından verilen yüzde 50’lik faizin üzerine çıkılmasına neden olacak. KKM’den çıkan paranın bir bölümünün dövize yönelmesi ve artış hedefinin yükseltilmesi bankalar faizleri daha da artırmaya mecbur edecek. Uzmanlara göre ekonomi yönetimi TL’ye arzu edilen seviyede dönüş olmaması halinde politika faiz oranının da 30-35 bant aralığında kalmasının enflasyonla mücadelede yeterli olmadığını görmüş bulunuyor. Bu uygulamayı aslında yılsonuna kadar olan süreçte TCMB’nin politika faizini 30-35 bant aralığında tutabilmek, daha da fazla artış gerektirmeyecek bir altyapı hazırlığı olarak görmek mümkün.
Ağustos ayında menkul kıymet ve zorunlu karşılık uygulamalarında yürürlükten kaldırılan eski TL payı rasyosuna göre komisyon uygulaması da sona erdirildi. Komisyon uygulamasında, TL’ye geçiş ve yenileme oranları belirleyici olacak.
Uygulama talimatına göre, TL’ye geçiş ve yenileme oranı yüzde 100’ün altında olan bankalara yıllık yüzde 8 oranında, yüzde 100’ün üzerinde olan bankalara ise yıllık en fazla yüzde 4 olacak şekilde TL’ye geçiş oranına göre komisyon uygulanacak.
İhracat, yatırım ve KOBİ kredilerinde 50 bin TL’nin üzerinde kredi kullandırılması durumunda kredinin belirlenen harcama alanlarında kullanıldığının belgelenmesi için talep edilen fatura tutarı 250 bin TL’ye yükseltildi. Eski uygulamaya göre kredinin belirlenen harcama alanlarında kullanıldığını belirlenememesi durumunda bankalar kredinin yüzde 30’u oranında düşük faizli Hazine kağıdı alıyor ve bu krediler kredi büyümesi sınırına dahil oluyordu.
Ekonomistlere göre ekonomi yönetimi bu kararla, KOBİ’lerin azalan kimi kez eksiye düşen işletme sermayesini yerine koymak amacıyla kredi kullandıklarını kabul etmiş oldu. Bu düzenlemeyle de kredi akışını sürdürerek KOBİ’lerin nispeten rahatlatılması hedeflendi.