Frankfurt Kitap Fuar’ında savaş krizi: Filistinli yazara ödül verilmiyor, İsrailli seslere alan açılıyor

Hessen Bilim ve Sanat Bakanlığı ve Frankfurt RheinMain Kültür Fonu tarafından desteklenen, Alman edebiyat derneği Litprom tarafından düzenlenen LiBeraturpreis Ödülü’ne bu yıl Filistinli yazar Adania Shibli değer görülmüştü. Yazara ödülü 18 Ekim’de başlayacak Frankfurt Kitap Fuarı’nda verilecekti. Lakin ödülü veren ve töreni düzenleyecek olan Litprom “İsrail ve Filistin’de milyonlarca insanın acı çektiği, Hamas’ın başlattığı savaş nedeniyle” ödül törenini iptal ettiklerini açıkladı. Dernek daha sonra uygun bir ortamda ödül töreninin düzenleneceğini de duyurdu.

Filistinli yazara Shibli, LiBeraturpreis Ödülü’ne,  Türkçede 2021’de yayımlanan ‘Küçük Bir Ayrıntı’ romanı nedeniyle değer görülmüştü. Roman 1949 yılında Filistinli genç bir kadının İsrail askerlerin cinsel saldırısına uğraması sonrasında yaşananları konu ediyor. Cinayete kurban giden kadının ölümünü yıllar sonra araştırmak üzere yola çıkan başka bir kadının başından geçenleri de anlatan roman Filistin’deki işgal ve mülksüzleştirme sürecine ışık tutuyor.

Frankfurt Kitap Fuarı yöneticisi: ‘İsrailli sesleri özellikle görünür kılmak istiyoruz’

Litprom jürisinde yer alan gazeteci Ulrich Noller’in Adania Shibli’nin romanına ödül verilmesi kararı çıkması üzerine istifa etmişti. Bunun üzerine çeşitli tartışmalar çıkmıştı. Alman gazetesi Die Tageszeitung’dan Carsten Otte bu hafta tartışmayı yeniden hatırlattı ve Adania Shibli’yi kitabında “İsrail Devleti’ni bir cinayet makinesi” olarak göstermekle suçladı. Oysa birçok Alman eleştirmen romanı övgüyle karşılamıştı.

Adania Shibli hak ettiği ödüle Frankfurt Kitap Fuarı’nda kavuşamazken, fuarın direktörü Juergen Boos yaptığı açıklamada, fuarın “Hamas’ın İsrail’e karşı barbarca terörünü” şiddetle kınadığını belirterek, “Kurbanlar, yakınları ve bu savaştan acı çeken tüm insanlarla birlikte olduklarını” söyledi. Hatta Boos yaptığı açıklamada fuarda, “İsrailli sesleri özellikle görünür kılmak için özel etkinlikler” düzenleneceğini söyledi.

Yayın dünyası tarafgirli tutuma tepkili

Yaşanan gelişmeler bunlarla sınırlı değil. Adania Shibli”ye ödülünün verilmemesi ama öte yandan fuarın da İsrailli seslere daha fazla alan açmak istemesi karşısında yayın dünyası tepkili.  Sharjah Kitap Fuarı, X platformundaki paylaşımlarında, “Kültür ve kitapların insanlar arasındaki diyalogu ve anlayışı teşvik etme rolünü destekliyoruz. Bu rolün şimdi her zamankinden daha önemli olduğuna inanıyoruz” diyerek fuarın ve Litprom’un kararını ve tutumunu eleştirdi.

Said Khatibi: Fuara katılmıyorum

Cezayirli yazar Said Khatibi de yayınladığı mesajda, “Frankfurt Kitap Fuarı’nın, Gazze’deki trajedi karşısında taraf tutma kararını ve ayrıca Filistinli yazar Adania Shibli’ye yönelik haksızlığı göz önüne alarak, edebiyatın görüşleri bir araya getirmede rol oynamasını umduğumuz bir dönemde almış olduğu karara karşı, bu yıl Frankfurt Kitap Fuarı’ndaki katılımımı iptal etmeye karar verdim” dedi.

PublisHer platformu ise “Frankfurt Kitap Fuarı organizatörlerinin son duyurusu göz önüne alındığında, bu yılki katılımımızı geri çekmeye karar verdik. Kültür ve kitapların insanlar arasında diyalogu ve anlayışı teşvik etme rolünü destekliyoruz. Bu rolün şimdi her zamankinden daha önemli olduğuna inanıyoruz” değerlendirmesiyle fuardan çekildiğini açıkladı.

Raf Gezgini Nobelli yazar Jon Fosse’nin kitaplığına bakıyor