İsrail’de bakanın ‘Atom bombası ihtimaller arasında’ sözleri kriz yarattı

İsrail-Gazze savaşı, hem cephede hem de cephe arkasında yoğun bir şekilde devam ediyor. İsrail ordusu, sokak çatışmalarına adımını attığını duyurmasının hemen ardından bir mülteci kampını daha bombalarken, İsrail hükümeti içinde de atom bombası tartışması yaşanıyor.

Gazze
Öldürülen: 9,770
Yaralı: 26,000

İşgal altındaki Batı Şeria
Öldürülen: 152
Yaralı: 2,100

İsrail
Öldürülen: 1,405
Yaralı: 5,600

Öne çıkanlar

• İsrail ordusu, cumartesi gecesi Megazi mülteci kampını hedef alarak en az 33 sivilin ölümüne neden oldu. Ordu ise savaşın başından bu yana 2500’den fazla Hamas hedefi vurduğunu söylüyor.
• BM, savaşın başından bu yana çocuk ve kadınların savaşın yükünü çektiğini söyleyerek, bölgede yaşayan çocuklar için “felaket” uyarısında bulundu.
• İsrail’in Miras Bakanı Amichai Eliyahu, savaştaki ihtimaller arasında Gazze Şeridi’ne atom bombası atılmasının da değerlendirildiğini iddia etti. Bunun üzerine Netanyahu, Eliyahu’nun “ikinci bir emre kadar” kabine toplantılarından uzaklaştırıldığını söyledi ancak muhalefet lideri Yair Lapid, Eliyahu’nun görevden alınmasını istedi.
• ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail ve Ürdün ziyaretlerinin ardından sürpriz bir şekilde Ramallah’a gelerek Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas ile görüştü.
• Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Gazze’deki mevcut durum hakkında konuşarak, “Katillerin yakasına yapışmak insani vazifemiz” dedi.
• Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Mısırlı ve Ürdünlü mevkidaşlarıyla Gazze meselesini görüştü.

Gazze içindeki operasyonlarını genişleten İsrail ordusu, Cibaliye ve Bureyc gibi mülteci kamplarını hedef alarak birçok sivilin ölümüne yol açmıştı. Ordu cumartesi gecesi de Megazi mülteci kampını hedef aldı. Gazze Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasına göre 33 kişi hayatını kaybederken, 42 kişi de yaralandı. Filistin haber ajansı WAFA, saldırının ardından yaptığı haberde 51 Filistinlinin öldüğünü ve çok sayıda Filistinlinin de yaralandığını duyurmuştu.

Saldırıda hayatını kaybeden 30’dan fazla kişinin Deyr el Balah’taki Mescid-i Aksa Şehitleri Hastanesi’ne getirildiği, bunların büyük bir çoğunluğunun kadın ve çocuk olduğu belirtildi. Hamas Telegram üzerinden yaptığı açıklamada İsrail’in doğrudan sivillerin evlerini bombaladığını söyledi.

Megazi mülteci kampı, Gazze’nin merkezinin güneyindeki yerleşim bölgesinin orta kesiminde bulunuyor. Kampta 33 binden fazla kişi yaşıyor. Ordu, Gazze’nin kuzeyine girmeden önce yaptığı duyurularda sivillerden şehrin güneyine gitmelerini istemişti. Ancak bu saldırı, bir kez daha İsrail’in saldırılarında kuzey ya da güney ayrımı yapmadığını gösteriyor.

AA’nın 37 yaşındaki muhabiri Muhammed Alaloul, “İsrail’in düzenlediği hava saldırısı Megazi kampındaki komşularımın evini hedef aldı, benim evim de kısmen yıkıldı” dedi. Alaloul ayrıca 13 yaşındaki oğlu Ahmed, dört yaşındaki oğlu Kays ve erkek kardeşinin saldırıda öldüğünü söyledi. Eşi, annesi ve diğer iki çocuğu da yaralanmış.

İsrail ordu sözcüsü ise bombalama sırasında ordunun bölgede operasyon yapıp yapmadığının araştırıldığını söyledi. Ordu bu zamana kadar saldırılarını, “Sivilleri değil, Hamas’ı hedef alıyoruz” diyerek savunmuş ve Hamas’ın Gazze sakinlerini canlı kalkan olarak kullanmakla suçlamıştı.

İsrail ordusu kara, deniz ve hava kuvvetlerinin Gazze Şeridi’ndeki faaliyetleri sırasında 2500’den fazla Hamas hedefini vurduğunu söyledi. Bu hedefler arasında silah depoları, gözlem noktaları ve komuta kontrol merkezleri olduğu belirtildi.

BM çocuklar için alarmda

Savaşın başından bu yana İsrail’in okul ve hastane çevresi gibi sivillerin yoğun olarak bulunduğu yerleri bombalaması, özellikle çocukların zarar gördüğü bir durum yarattı. Birleşmiş Milletler (BM), bu sebeple bölgedeki çocuklar için “felaket” uyarısında bulundu. Dört haftadır devam eden saldırılarda ölenlerin yüzde 40’ından fazlasının çocuk olduğunu belirten BM, 3900 çocuğun hayatını kaybettiğini, enkaz altında kalan çocukların sayısının da tahminen 1250 olduğunu bildirdi.

Enkaz kaldırma makinelerinin sayısının az olması, hastanelerin kapasitesinin üstünde çalışması ve yakıt eksikliği nedeniyle enkaz altında kalanların hayatta kalma şansının son derece düşük olduğu belirtiliyor. Bölgede faaliyet gösteren yardım kuruluşları bir konuda hemfikir: Gazze’de kadınlar, çocuklar ve bebekler küçücük bir bölgede aylardır süren çatışmaların yükünü orantısız bir şekilde taşıyor. 7 Ekim’den bu yana Gazze’de hayatını kaybedenlerin sayısı 9488’e ulaştı.

Hükümette Eliyahu krizi: Atom bombası kullanılması ‘ihtimaller arasında’ dedi

Times of Israel’in aktardığına göre Otzma Yehudit Partisi’nden Miras Bakanı Amichai Eliyahu, Kol Berama Radyosu’na verdiği demeçte, Filistin halkının “İrlanda ya da çöle gidebileceğini, Gazze’deki ‘canavarların’ kendi başlarına bir çözüm bulması gerektiğini” söyleyerek, Filistin ya da Hamas bayrağı sallayanların “yeryüzünde nefes almaya devam etmemeleri gerektiğini” dile getirdi.

Eliyahu’nun Gazze Şeridi’ne atom bombası atmanın “olasılıklardan biri” olarak değerlendirildiğini ve sivillere yapılmasına izin verilen insani yardımın kısıtlanması gerektiğini söylediğini aktaran gazete, bakanın sözlerine “Nazilere insani yardım verilmemeli. Gazze’de savaşa dahil olmayan sivil diye bir şey yok” diyerek devam ettiğini yazdı.

Bunun üzerine İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bir açıklama yaparak, Eliyahu’nun sözlerinin “gerçeğe dayanmadığını” söyledi. Netanyahu, “İsrail ve ordu masumlara zarar vermemek için uluslararası hukuk standartlarına uygun bir şekilde hareket etmektedir. Zafer elde edene kadar da böyle devam edeceğiz” dedi. Ne var ki Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün de dahil olduğu bir grup insani yardım kuruluşu, bir süredir bölgede savaş suçu işlenmiş olabileceğini söylüyor.

Prime Minister Benjamin Netanyahu:

Minister Amihai Eliyahu’s statements are not based in reality. Israel and the IDF are operating in accordance with the highest standards of international law to avoid harming innocents. We will continue to do so until our victory.

— Prime Minister of Israel (@IsraeliPM) November 5, 2023

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant da Eliyahu’yu eleştirerek, “Böyle insanların İsrail’in güvenliğinden sorumlu olmaması iyi bir şey” dedi. Amerikan haber ajansı AP’nin bildirdiğine göre Netanyahu, atom bombası açıklaması nedeniyle Eliyahu’nun “ikinci bir emre kadar” kabine toplantılarından uzaklaştırıldığını duyurdu.

Ülkenin ana muhalefet lideri Yair Lapid ise Eliyahu’nun uzaklaştırılmasının yeterli olmadığını vurgulayarak, söz konusu bakanın görevden alınmasını istedi. Lapid sosyal medya hesabından, “Sorumsuz bir bakandan şok edici ve akıldışı bir açıklama. Kaçırılanların ailelerine, İsrail toplumuna ve uluslararası konumumuza zarar veren bir açıklama bu. Radikallerin hükümetteki varlığı hem bizi hem de Hamas’a karşı zafer elde etmek ve rehinelerin iadesi gibi hedeflerimizin başarısını tehlikeye atıyor. Netanyahu, Eliyahu’yu kovmalıdır” dedi.

Blinken’dan Abbas’a sürpriz ziyaret

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail ve Ürdün ziyaretlerinin ardından bu sefer işgal altındaki Batı Şeria’nın Ramallah kentine sürpriz ziyaret düzenleyerek Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas ile bir araya geldi.

Abbas ve Blinken’in kameraya yansıyan görüntülerinde el sıkıştığı görüldü. Her ne kadar Blinken’in ziyareti, Batı Şeria’dan ayrılana kadar doğrulanmasa da ABD’li bakanın Abbas’la görüştüğü duyulduğu anda bölgedeki halk, savaşta İsrail’e desteğini açık bir şekilde gösteren ABD karşıtı protesto düzenlemek için sokağa döküldü.

Blinken daha önce yaptığı bir açıklamada “yeniden canlandırılacak ve etkin hale getirilecek” Filistin Yönetimi’nin gelecekte Gazze Şeridi’ni yönetmesinin “en mantıklı yol” olacağını öne sürmüş, ancak Gazze’nin güvenliği ve yönetiminde “diğer ülkeler ile uluslararası kuruluşların” da rol oynayabileceğini söylemişti. Bu da aslında Gazze’de özerk bir yönetim değil de göstermelik bir yönetim kurulması istendiği anlamına geliyor.

Detaylı haberimizi aşağıdaki linkten okuyabilirsiniz. 

Blinken’dan Batı Şeria’ya sürpriz ziyaret: Abbas ile Gazze’nin geleceğini konuşmuşlar

Erdoğan: Katillerin yakasına yapışmak insani vazifemiz

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rize Merkez Kentsel Dönüşümü, Isırlık Tabiat Parkı, Müyesser Kart Huzurevi ve yapımı tamamlanan diğer projelerin toplu açılış töreninde yaptığı konuşmada Gazze’de yaşanan insani krize bir kez daha değindi.

Dünyanın mevcut durumunu “ateş çemberi” olarak nitelendiren Erdoğan, “Suriye ve Irak sınırlarımızın, bu ülkede kardeşlerimizin güvende kalmasını biz sağlayacağız. Balkanlar’da, Kafkaslar’da huzur ve güveni biz temin edeceğiz. Dostlarımızın ve kardeşlerimizin olduğu yerde beklenen biz olacağız. Filistinli kardeşlerimizin İsrail zulmünden kurtarılması, Gazze’deki katliamın durdurulması bizim boynumuzun borcudur” dedi.

“Katillerin yakasına yapışmak bizim insani vazifemizdir” sözlerini dile getiren Erdoğan, Gazze konusunda “görünenden fazlasını yaptıklarını” temin etti. Hamas liderlerinden Halid Meşal, savaşın ilk günlerinde yaptığı açıklamada, “Türkiye’den daha etkili adımlar beklediklerini” belirtmiş, gazeteci Fehim Taştekin Al Monitor’da Filistinli kaynaklarına dayanarak yazdığı haberinde Hamas’ın Türkiye’nin tavrından memnun olmadığını belirtmişti.

Erdoğan konuşmasına, “Gazze’deki kardeşlerimizi sahipsiz ve çaresiz bırakmayacağız. Elbette üzerimize düşeni yaparken ayaklarımızı yerden kesmiyoruz. Dünyadaki tüm mazlumların haklarını koruyacak inisiyafiler geliştirdik. Kimi alanlarda 3-5 yıllık, kimi alanlarda 5-10 yıllık vakit gerektiren projeleri tamamladığımızda Türkiye başka bir yere gelecek” diyerek devam etti.

Hakan Fidan, Mısırlı ve Ürdünlü mevkidaşlarıyla görüştü

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Mısırlı mevkidaşı Sami Şükri ve Ürdünlü mevkidaşı Ayman Safadi ayrı ayrı görüşerek Gazze’deki durumu ele aldı. Diplomatik kaynağın aktardığına göre Fidan, “Gazze’de sivil halkı hedef alan saldırıların durdurulması” ve acil ateşkes sağlanması konusunda görüş alışverişlerinde bulunmuş. Fidan ayrıca Şükri ile Gazze’ye insani yardımın “engelsiz” ve “kesintisiz” bir şekilde ulaştırılmasını güvence altına almayı da görüşmüş.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün yaptığı açıklamada Tel Aviv Büyükelçisi Şakir Özkan Torunlar’ın geri çağrıldığını açıklamış, Dışişleri Bakanlığı da “İsrail’in sivillere yönelik devam eden saldırıları nedeniyle Gazze’de yaşanan insani trajedi göz önünde bulundurularak” ve İsrail’in ateşkesi kabul etmemesini gerekçe göstererek böyle bir karar alındığını açıklamıştı.

Fidan’ın pazartesi günü Ankara’da Blinken ile Gazze meselesini görüşmesi bekleniyor.

Erdoğan sert çıktı, Türkiye Tel Aviv Büyükelçisini geri çağırdı

Dünün kısa özeti

• Filistin Kızılayı cumartesi günü Refah Sınır Kapısı’ndan 30 yardım kamyonunu teslim aldı. Bunlardan üçü Kızılhaç’a, 19’u ise BM’nin Filistinli mültecilere yardım ajansı UNRWA’ya teslim edildi. Mısır Kızılayı’ndan gelen sekiz kamyon ise Filistin Kızılay’ında kaldı.
• ABD Başkanı Joe Biden, İsrail ve Hamas arasındaki savaşta insani bir molaya doğru ilerleme kaydedildiğini gösteren “ufak işaretler” olduğunu iddia etti. ABD’li yetkililer, savaşa ara verilmesini istiyor ancak şimdiye kadar pek bir sonuç alındığı söylenemez.
• Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları, İsrail’in Gazze’deki hava saldırıları nedeniyle 60’tan fazla rehinenin kaybolduğunu söyledi. Silahlı kanadın sözcüsü Ebu Ubeyde Telegram hesabından yaptığı açıklamada İsrailli rehinelerden 23’ünün cesedinin enkaz altında kaldığını söyledi.
• İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun konutunun önünde toplanan protestocular, 7 Ekim’deki saldırıdan sorumlu tuttukları başbakanın istifasını istedi. Tel Aviv’de toplanan protestocuların bir kısmı ateşkes isterken, bir kısmı da, “Ne pahasına olursa olsun rehineleri serbest bırakın” yazılı pankartlar taşıdı.
• Fransız haber ajansı AFP, haftalardır bombardıman altında kalan Gazze’deki ofisinin ağır hasar görmesinin ardından İsrail’den ordunun olaydan sorumlu olup olmadığını “derinlemesine, şeffaf bir şekilde soruşturmasını” istedi. Ajansın Yönetim Kurulu Başkanı Fabrice Fries, “Uluslararası bir haber ajansının ofisine böyle bir saldırı yapılması, Gazze’de zor koşullar altında çalışan tüm gazetecilere çok rahatsız edici bir mesaj veriyor” dedi.
• ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ürdün’ün başkenti Amman’da bir araya geldiği Arap liderlerle yaptığı konuşmada İsrail ile Hamas arasında devam eden savaşta ABD’nin “insani molaya” verdiği desteği bir kez daha teyit etti. Ancak bakan, ateşkesin ancak Hamas’ın kendisini toparlamasına yarayacağını söyleyerek böyle bir adıma karşı olduğunu belirtti.
• Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İsrail büyükelçisini geri çağırdığını ve Netanyahu ile teması kestiğini açıkladı. İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lior Haiat bu hamleyi, “Erdoğan’ın terör örgütü Hamas’ın yanında yer aldığını gösteren başka bir adımı” olarak değerlendirdi.
• İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, ordunun sokak çatışmalarına başladığını açıklayarak, Hamas’ın Gazze şefi Yahya Sinwar’ın yerinin tespit edilip öldürüleceğini söyledi.
• ABD’deki binlerce protestocu, Filistinlilerle dayanışma göstermek için Washington D.C.’deki Freedom Plaza’da toplandı. Bu gösteri, İsrail-Hamas savaşının başladığı 7 Ekim’den bu yana ABD’de düzenlenen “en büyük Filistin yanlısı protesto” oldu.
• Benzer bir şekilde Londra’da da binlerce protestocu Filistinlileri desteklemek için savaşın dördüncü haftasında da sokaklara döküldü. Savaşın başından bu yana İngiltere’de her pazar günü 100 bin protestocu toplanarak ateşkes çağrısını tekrarlıyor. Metropolitan polisi, bu hafta sonu protestolarda suç teşkil eden davranışları tespit etmek için sosyal medya ve yüz tanıma sisteminin kullanılacağını söyledi.