ABD’ye basketbol göçü: Kolej liginde 33 Türk oyuncu var

Berkem Çağlayan

Alperen Şengün’ün NBA’i salladığı bugünlerde birçok genç oyuncumuz onun izinden gitmek umuduyla basketbol hayatını NCAA’de sürdürüyor. Kolej Ligi’nde bu yıl Türkiye’den 33 basketbolcu mücadele verirken Adem Bona, Berke Büyüktuncel ve Karahan Efeoğlu ön plana çıkıyor.

Basketbolun zirve noktası ABD’de üst düzey oyuncu geliştirme programlarına sahip üniversiteler yalnız oradakiler değil Avrupa’daki basketbolcular için de bir cazibe merkezi. Amerikan Kolej Sporları Kurumu (NCAA) ise bu üniversiteleri bir çatı organizasyon gibi bünyesinde topluyor. Futbol, Amerikan futbolu, beyzbol ve voleybol gibi sporların yanı sıra basketbol da NCAA’de en fazla rağbet gören branşlardan biri. NCAA takımlarının sporculara ödediği ücretlerin artması ve spor ile eğitimin birlikte sürdürülebilir bir yapıda olması da NCAA’in düzenlediği Kolej Ligi’ni profesyonel basketbolcu olma hayali kuran çoğu oyuncunun ilk tercihi haline getiriyor. Geçmişte ligimizde uzun yıllar oynamış Doğuş Balbay, Engin Atsür ve Deniz Kılıçlı gibi isimleri de NCAA çatısı altında görmüştük. NCAA tedrisatından NBA’e yolladığımız tek isim ise 2020’de Georgetown Üniversitesi’nden mezun olan Ömer Faruk Yurtseven olmuştu. Şartların değişmesi bu sayının çok daha artabileceğini gösteriyor.

Alperen Şengün, son şampiyon Denver Nuggets’ı yıktı

Türkiye’de ise bu tarz bir sisteme öykünmekten öte dertlerimiz var. Erkek basketbolunda milli takım düzeyinde ülkemizin ne kadar gerilediğine bu yaz İstanbul’da canlı canlı şahit olduk. 13 yıl önce dünya ikincisi olduğumuz salonda Olimpiyat elemelerini bile geçemez hale geldiğimizi izledik. Özellikle guard havuzunun darlığı ve oyuncuların kritik anlarda sorumluluk almaktan kaçınması alınan kötü sonuçta belirleyici rol oynadı. Fakat ligimizde genç oyunculara o kadar az şans tanınıyor ki bırakın sorumluluğu, süre almakta dahi zorlanıyorlar. Günü kurtarmaya yönelik kısa vadeli planlar, uzun vadeli yatırımların önüne geçiyor. Böyle bir ortamda da oyuncu gelişiminden bahsedebilmek maalesef pek mümkün değil. Üstüne üstlük kur artışı ve oyuncu maaşlarının erimesini de düşündüğümüzde ekonomik açıdan iyice sağlıksız bir ortam oluşuyor.

İşte NCAA tam bu noktada basketbolcularımızın ‘imdadına koşuyor’. Oyuncular profesyonel bir kontrata ligimizde sahip olmaktansa NCAA’in yolunu tutuyor. Altyapı eğitimlerinin burada devam etmesi gönlümüzden geçse de önemli olan tabii ki oyuncuların kendilerini mutlu hissedecek şekilde, en iyi versiyonlarına ulaşması. 33 basketbolcumuzun ter döktüğü NCAA’de Adem Bona, Berke Büyüktuncel ve Karahan Efeoğlu gibi alt yaş milli takımlarının önemli yetenekleri de var.

Adem Bona basketbola Karşıyaka altyapısında başladı.

Adem Bona’nın NBA yapma olasılığı yüksek

13 yaşında Türkiye’ye gelen Nijerya doğumlu Adem, basketbola geç sayılabilecek bir yaşta başlamasına rağmen olağanüstü atletizmi sayesinde fark yaratmayı başardı. Alt yaş kategorilerinin neredeyse hepsinde milli formayı giyen 2003 doğumlu genç yetenek, İstanbul kulüplerinin ilgisine rağmen profesyonel kariyerine Karşıyaka’da başladı. İzmir’de tek sezon geçirdikten sonra kariyerine Amerika’da devam etme kararı aldı. Yazın oynadığı FIBA turnuvalarında gösterdiği iyi performansın ile ESPN’in en iyi 100 lise basketbolcusu listesinde üst sıralarda gösterildi. Bunun üzerine birçok köklü kolej takımından teklifler gelmeye başladı. Tercihini NCAA tarihinin en fazla şampiyonluk yaşayan takımı UCLA’den yana kullandı. İlk yılında 22 dakika, 7.7 sayı, 5 ribaunt ve 1.7 blok ortalaması ile oynayan Adem’in 2023 NBA draftlarına girmesi bekleniyordu. Fakat Bona, biraz daha tecrübelenip daha yüksek sıradan seçilme hedefiyle UCLA’de bir sezon daha kalmayı tercih etti. Geçen sene sonunda omzundan yaşadığı sakatlığı tamamıyla atlatan genç uzun, yeni sezona harika bir giriş yaptı ve çıktığı altı maçta 15 sayı, 6.5 ribaunt ve 1.7 blok istatistiği tutturdu. Bleacher Report’ta yayınlanan ‘2024 NBA Mock Draft’ sıralamasında da kendisine 24. basamakta yer buldu.

NBA’de All-Star formatı değişti: Eskiye dönüş

Adem, özellikle savunmada çok elit bir oyuncu olma potansiyeli barındırıyor. Çok mobil, ayakları çabuk, savunma sezgileri yüksek… 1’den 5’e herkesi savunma potansiyeline sahip ve elleri çok aktif. Günümüz savunmacı uzunlarının her özelliğine sahip. Sahanın diğer tarafında ise yetenekleri sınırlı. Fakat yüksek enerjisi onun iyi bir dunker spot veya pick’n roll partneri olmasına yardımcı oluyor. Altyapılarda ona ‘Ademtokounmpo’ dense de açıkçası o seviyeye ulaşması imkansıza yakın. Ama unutmayalım ki zamanında Giannis için de aynısı söyleniyordu.

Berke Büyüktuncel TofaşA Takımı’nda maçlarda şans buluyordu.

Berke Büyüktuncel: Tofaş A Takımı’ndan ABD’ye…

NCAA’deki bir diğer temsilcimiz Berke Büyüktuncel. Türkiye Ligi’ni birazcık takip eden herkes Berke’nin tarzına hakimdir. 19 yaşındaki Berke üç sezondur Tofaş’ın A takımında forma şansı buluyordu. Geçen sezon rotasyonun da ana parçası haline gelen Berke ortalama 17.5 dakika süre aldı ve maç başına 5.8 sayı, 2.7 ribaund üretti. Sezon bittiğinde herkes onun büyük bir transfer yapıp yapmayacağını sorgularken, o çok daha cesur bir kararla tıpkı Bona gibi UCLA’e katıldı. İspanyol Aday Mara, Sloven Jan Vide ve Fransız Ilane Fibleuil’i de bünyesinde bulunduran UCLA böylece bir Avrupalıyı daha kadroya eklemiş oldu. Berke’nin Avrupa’nın en büyük liglerinden birinde, üstelik iyi de bir takımda oynayıp ciddi süreler aldığı sırada bu tercihi yapması NCAA’in ‘cazibe’sini gösteren çok iyi bir örnek. Yazın oynanan U19 Dünya Kupası’nı üçüncü bitiren takımın en iyi oyuncularından biri olmayı başaran Berke turnuvanın da en iyi 5’ine seçilmişti. Şu anki Mock Draftlarda ikinci turun hemen başında seçileceği tahmin ediliyor.

Larkin harika oynuyor, Efes’in 100’ü gülüyor

Berke, sezon başı yaşadığı sakatlık sebebiyle ilk 3 maçı kaçırdı. Fakat geri dönüşü ile birlikte çıktığı 3 maçta, ortalama 20.6 dakika süre aldı ve 5 sayı, 3.3 ribaund ve 1.7 asist ortalamaları ile oynadı. Oyunundaki en temel fark yaratıcı unsur ise 2.06’lık boyuna rağmen iyi bir top yönlendirici potansiyeline sahip olması. Modern basketbolun sahada birden fazla top yönlendirici talep ettiği düşünülünce, forvetten böyle bir katkı alabilmek sonuca direkt etki edebiliyor. Closeout’a yaptığı ataklar ve iyi bir oyun aklına sahip olması da onu hücumda ciddi bir tehlike haline getiriyor.

Öte yandan dış şutlarını ise mutlaka geliştirmek zorunda. Geçtiğimiz sezon Türkiye Ligi’nde yüzde 30’la üçlük isabeti buldu ve eğer dış şutları tehdide dönüşmezse, hücum potansiyeline yaklaşma şansı epey düşük olacak. Savunmada ise uzun kolları ve sezgileri sayesinde belli bir standardı yakalamış durumda. Kendisine ‘Savunma mı, hücum mu?’ diye sorulduğu zaman yanıtı şöyle omuştu: “İyi oynanmış bir hücuma kıyasla, iyi yapılmış bir savunmadan daha çok zevk alıyorum.”
Bu da savunmaya verdiği öneme dair iyi bir referans. Profil itibarıyla klasik bir Avrupalı dört numara intibası veren Berke için Nemanja Bjelica veya Sasha Vezenkov benzetmesi yapılabilir. Gelgelelim, potansiyeli bu iki oyuncudan da yüksek.

Karahan Efeoğlu, Anadolu Efes yerine ABD’yi tercih etti.

Karahan Efeoğlu hücumda yetenekli

FIBA U19 Dünya Kupası’nda milli takımımızla bronz madalya kazanan oyunculardan biri olan Karahan Efeoğlu da NCAA’in yolunu tuttu. Geçtiğimiz sezonu Anadolu Efes’te geçiren, Basketbol Gençler Ligi’nde çok iyi bir performans ortaya koyan Karahan’ı üst yapıda çok az izleyebildik. 14 maçta yalnızca 5.6 dakika ortalamayla oynadı. Belki de verdiği kararın nedeni burada yatıyor. Karahan da yeni sezonda NCAA’in köklü üniversitelerinden birine, Utah Üniversitesi’ne gidecekti fakat kayıt döneminde yaşadığı problemlerden ötürü bu sezonu Junior College ekiplerinden North West Florida State’de geçirecek.

2.01 boyundaki Karahan hücumda oldukça meziyetli. Kendi skorunu üretebilen iyi bir pasör ve ortalama üstü şut yeteneğine sahip. Ayrıca oyun farkındalığı da üst düzeyde. Savunmada ise kendisini biraz daha geliştirmesi gerekiyor. Karahan, Avrupa basketbolundaki modern forvet oyuncusu tanımına çok uygun. Bu sebepten, NBA’e adım atamasa dahi gelişimini sürdürdüğü sürece muhakkak Avrupa’da rekabetçi seviyede oynama şansı bulacaktır.

EuroLeague 2025’e kadar genişlemiyor

NCAA’deki Türkler…

İşte NCAA’de bulunan Türk basketbolcular: Kaan Alaner (Benedictine), Berke Arslan (George Mason), Baran Aslan (Fairmont State), Emre Barut (Fairleigh Dickinson), Mehmet Bener (Campbell), Adem Bona (UCLA), Stanley Borden (Duke), Emir Buyukhanlı (Yale), Berke Büyüktuncel (UCLA), Karahan Efeoğlu (Utah), Erdemalp Erdem (Brescia), Cenker Evran (Gannon), Sarp Furton (Indiana University of Pennsylvania), Tibet Görener (San Jose State),Efe Gücoğlu (Campbell), Görkem Gürses (Benedictine), Murat Güzelocak (Carroll), Doğukan Kara (Columbia College Missouri), Cem Kırcıman (Lewis), Furkan Mohamed (Illinois Tech), Arda Özdoğan (Seton Hall), Kerem Öztürk (Chicago), Ege Peksarı (Northern Iowa), Amer Rizvanoğlu (Northwestern Oklahoma State), Derin Saran (Irvine), Kerem Sarıaslan (Davis & Elkins), Efe Şekeroğlu (Oklahoma Baptist), Efe Tahmaz (La Salle), Zeki Tekin (Siena), Ata Turgut (Saint Rose), Can Kaan Turgut (Florida Tech), Tan Yıldızoğlu (Pacific), Berkay Yılmaz (Gannon).