Rusya kaybetti: Antik Kırım hazinesi Kiev’de

Kiev, Rusya ile yaklaşık 10 yıldır süren mülkiyet anlaşmazlığının ardından Kırım topraklarından çıkma tarihi bir antik hazine koleksiyonunun Ukrayna’ya iade edildiğini açıkladı.

Aralarında İskit ve Sarmat mücevherleri ile çeşitli heykellerin de bulunduğu 565 parçanın Hollanda’dan geri getirildiği belirtildi. Çoğu Kırım müzelerinden gelen koleksiyon, Rusya 2014 yılında Kırım yarımadasını ilhak ettiğinde Amsterdam’daki Allard Pierson Müzesi’ne ödünç verilmişti.

Ancient Ukraine treasures returned after court battle https://t.co/Tytgrmsxwf

— BBC News (World) (@BBCWorld) November 27, 2023

Hem Ukrayna hem de Rusya eserler üzerinde hak iddia etmiş ancak Hollanda mahkemeleri Kiev’i desteklemişti.

Kiev’deki Ukrayna Ulusal Tarih Müzesi tarafından yapılan açıklamada “Neredeyse 10 yıl süren mahkemenin ardından Kırım mirası olan eserler Ukrayna’ya iade edildi” dendi.

Açıklamada ayrıca bronz kılıçlar, altın miğferler ve değerli taşlar içeren koleksiyonun “Kırım işgalden kurtulana kadar” Ukrayna’da tutulacağı da söylendi.

A historic collection of 565 treasures from 4C BCE including Scythian & Samartian jewellery, returned to Ukraine after a 10 year dispute over its ownership with Russia. They were on loan from Crimean museums to Amsterdam’s Allard Pierson Museum when Russia annexed Crimea in 2014. pic.twitter.com/FjBGgltvur

— Ann Johns, Grumpy Geordie Gran #PAL #Save our NHS (@AnnJohn30914404) November 28, 2023

Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) pazartesi günü yayınladığı bir videoda 2 bin 694 kilogram ağırlığındaki eserleri taşıyan kamyonun Kiev’e doğru yola çıktığını duyurdu. Allard Pierson Müzesi geçtiğimiz ay “bağımsız olarak kontrol edilen ve müze kurallarına uygun olarak dikkatlice paketlenen” eserlerin Pazar günü Ukrayna’nın başkentine ulaştığını açıkladı.

Müze müdürü Els van der Plas durumu “kültürel mirasın jeopolitik gelişmelerin kurbanı olduğu özel bir durum” sözleriyle yorumlayarak 2014’te Kırım’ın Rusya tarafından ilhakına göndermede bulundu.

İki mahkeme de ‘Kiev’ dedi

Moskova tarafından desteklenen Kırım müzeleri, eserlerin yarımadaya iade edilmesi gerektiğini savunsa da mahkemeden bu yönde bir karar çıkmadı.

Hollanda’da temyiz mahkemesi 2021 yılında hazinelerin belirli bir müzeye değil Ukrayna’ya ait olduğuna hükmetti. Ülkenin Yüksek Mahkemesi de bu yılın başlarında verdiği kararla bu hükmü onadı. Yüksek Mahkeme’nin gerekçeli kararında”Bu karar anlaşmazlığı sona erdiriyor. Allard Pierson Müzesi bu sanatsal hazineleri Kırım’daki müzelere değil Ukrayna devletine iade etmelidir” ifadelerine yer verildi.

Rusya’dan karara tepki

Kırım’ın Rusya tarafından atanan başkanı Sergei Aksenov pazartesi günü yaptığı açıklamada Hollanda’nın hazineleri Ukrayna’ya iade etme hamlesinin beklendiğini çünkü “hem Batı’nın hem de Kiev’in hukuku umursamadığını” savundu.

“Çözümün askeri yollarla olabileceğine” vurgu yaparak Ukrayna’ya gözdağı veren Aksenov konunun ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından belirlenen “özel askeri operasyonun hedeflerine” ulaşıldığında çözüleceğini sözlerine ekledi.

Peskov da müdahil oldu: ‘Eserler Kırım’a ait’

Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Rus devlet medyasına yaptığı açıklamada koleksiyonun “Kırım’a ait olduğunu ve orada olması gerektiğini” söyledi.

Kremlin comments on Crimean treasure transfer to Kiev

The Dutch Allard Pierson Museum handed over a prized collection of Scythian gold to Ukraine despite protests from Russiahttps://t.co/n09nDxZ3TY pic.twitter.com/ZJBZqqFUU7

— RT (@RT_com) November 28, 2023

Peskov “Eserler beş müze tarafından ödünç verilmişti; bunların dördü Kırım’da, biri Kiev’de” diyerek iadenin Kırım’daki yönetime yapılmasının “hukuka uygun” olduğunu savundu.

Rusya Kültür Bakanlığı daha önce sanat eserlerinin yarımada topraklarında bulunduğu ve onlarca yıldır orada tutulduğu göz önüne alındığında mahkemenin kararının “uluslararası hukuku ihlal ettiği” konusunda ısrar etmiş ve Haziran 2023’te Hollanda Yüksek Mahkemesi’ne başvuruda bulunmuştu. Başvuru mahkeme tarafından reddedilmişti.

Öte yandan eserler arasında tarihi M.Ö. 4. yüzyıla dayanan altın bir İskit tören miğferi ve antik Yunanlıların Kırım’ı kolonileştirdiği dönemden kalma başka hazineler de yer alıyor.

İade edilen tarihi eserlerin sergisi açıldı: 3 bin kültürel varlık sizleri bekliyor