Cop28’de üçüncü gün: Ülkelerden yenilenebilir enerji sözü, liderlerden Gazze mesajı

Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Dubai kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı’nda (Cop28) üçüncü gün geride kaldı. Üçüncü günün ana gündem maddesi yenilenebilir enerji kaynakları ve sera gazı emisyonu oldu. Son 30 yılda liderler ilk kez insanların yetiştirdiği  ve tükettiği şeylerin küresel ısınmada önemli bir faktör olduğu konusunda mutabık kaldı.

Ev sahibi BAE, sera gazı emisyonlarındaki aslan payı için gelişmiş ülkelerin hesap verebilirliğini sağlarken, iklim değişikliği olaylarının etkisini nötralize etmek için finansmana erişim sağlama çabasındaki gelişmekte olan ülkelerin endişelerini kısmen gidermek için “küresel iklim çözümleri” için 30 milyar dolarlık bir fon açıkladı.

Bu adım, ülkelerin iklim değişikliğinin etkilerinden zarar gören uluslar oluşturulan 420 milyon dolarlık “Kayıp ve Zarar Fonu”na 420 milyon dolar aktarmasının ardından geldi. Ayrıca Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres liderlerin “yanan bir gezegeni fosil yakıt hortumuyla kurtaramayacaklarını” söyledi.

Bir diğer umut verici gelişme de yenilenebilir enerji kaynakları konusunda geldi. 118 ülke küresel yenilenebilir enerji kapasitesini 2030 itibarıyla üç katına ve enerji verimliliğindeki ilerleme hızını iki katına çıkarmayı taahhüt etti.

A pledge to triple renewable energy capacity by 2030 garnered support from 118 countries on Saturday at the 28th UN Climate Change Conference of the Parties underway in the United Arab Emirates.https://t.co/ByLaQkITI4

— Nikkei Asia (@NikkeiAsia) December 2, 2023

Taahhüdü imzalayan ülkeler arasında Birleşik Arap Emirlikleri, ABD, Brezilya, Japonya, İngiltere, Meksika, Polonya, Almanya, Avustralya, Kanada, Danimarka, Fransa, Kenya, Hollanda, Nijerya ve İspanya yer alıyor. Türkiye, Çin, Hindistan ve Güney Afrika’nın söz konusu taahhütte henüz imzası bulunmuyor.

Küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması 2022’deki mevcut 3.4 teravat seviyesinden 2030’da 11 teravata yükselmesi anlamına geliyor. Söz konusu iki hedef, Uluslararası Enerji Ajansı’nın COP28 öncesinde zirvenin başarıya ulaşması için açıkladığı beş önemli adımdan ikisi arasında yer alıyor.

Şimdiye kadarki en büyük zirve: İklim aktivistlerinin beklentisi yüksek

Yaklaşık 80 bin katılımcıyla bu Cop, resmi olarak şimdiye kadarki en büyük BM iklim zirvesi olacak ve geçen yıl Mısır’daki Cop27’de 49 bin katılımcıyla kırılan rekoru büyük ölçüde aşacak.

Zirve tüm hızıyla devam ederken katılım gösteren iklim aktivistleri de beklentilerini dile getiriyor. Bir aktivist, “Güvenli bir küresel geleceğin çerçevesini çizmek, ciddi iklim hasarlarını önlemek ve biyoçeşitliliği korumak için uluslararası hukuk çağrısında bulunmaya geldim” diyor.

Papa Francis’ten mesaj

Zirvenin düzelendiği Dubai’de bulunamadığı için duyduğu üzüntüyü dile getiren Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis, “Hepimizin geleceğinin bugüne bağlı olduğu. Fosil yakıt kullanımını sonlandırmanın zamanı geldi” dedi.

Pope Francis calls for end to fossil fuels at COP28 in Dubai https://t.co/rMxHNXuXxd

— BBC News (World) (@BBCWorld) December 2, 2023

Papa mesajında “Çevrenin tahrip edilmesi Tanrı’ya karşı işlenmiş bir suç, sadece kişisel değil aynı zamanda toplumsal bir günahtır. Bunun tüm insanları, özellikle de aramızdaki en savunmasız kişileri büyük ölçüde tehlikeye attığını ve nesiller arasında bir çatışmaya yol açma tehdidinde bulunduğunu hatırlatmaya hizmet ediyorum” ifadelerine yer verdi.

Meloni: COP28 bir dönüm noktası olmalı

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni zirvede bugün de bir konuşma gerçekleştirdi. İklim krizinde ilerlemeye ihtiyaç olduğunu ve duyarlı hareket edilmesi gerektiğini dile getiren Meloni, “Bu, sıcaklıkları 1.5 derece dahilinde tutma çabamız için önemli bir an. Hedef çok uzakta olmasına karşın iyimser olmak için nedenler var. COP28 bir dönüm noktası olmalı” ifadesini kullandı.

PM Meloni’s speech during the #COP28 High-Level Segment for Heads of State and Government “It is a key moment in our efforts to contain global temperature rise to within 1.5°C. We have reached the first #GlobalStocktake and the goal remains far off. COP28 must be a turning point” pic.twitter.com/Zf7YyRP7gs

— Vanessa Leonardi (@VaneLeonardi) December 2, 2023

Meloni “Bizden net bir yön belirlememiz ve 2030’a kadar dünyanın yenilenebilir enerji üretim kapasitesini üç katına çıkarmak ve yıllık enerji verimliliği iyileştirmelerinin küresel oranını iki katına çıkarmak gibi somut eylemler gerçekleştirmemiz isteniyor” diye konuştu.

22 ülkeden 2050’ye kadar nükleer enerji kapasitesini üç katına çıkarma çağrısı

22 ülke zirvenin bugünkü ayağında dünya nükleer enerji kapasitesinin 2050 yılına kadar üç katına çıkarılması çağrısında bulundu.

Deklarasyon ABD, Japonya ve bazı Avrupa ülkeleri tarafından onaylandı. Bu ülkeler nükleer enerjinin sıfır karbon emisyonuna ulaşılmasında kilit bir rol oynayacağı konusunda mutabık kaldılar.

ABD Başkanlık İklim Özel Temsilcisi John Kerry de ülkesinin nükleer enerjiye daha fazla yatırım yapacağını açıklamaktan memnuniyet duyduğunu ifade etti.

Kerry, nükleer enerjide yatırımlar yapmak için “erişilebilir trilyonlarca dolar” olduğunu belirterek, net sıfır emisyon hedefine ulaşmanın nükleer enerji olmadan mümkün olmadığını savundu.

Liderlerden Gazze mesajı

İklim konulu zirvede gündem maddelerinden biri de Gazze’deki savaş oldu. Liderler Gazze’de İsrail saldırılarının sonlandırılması ve kalıcı ateşkesin sağlanması çağrısı yaptı.

Bu liderlerden biri de Japonya Başbakanı Kişida Fumio’ydu. Fumio, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’a Gazze’de gerilimin en kısa sürede yatıştırılmasını ümit ettiğini belirtti.

30 dakika süren görüşmede Kişida, malzeme ikmallerinin artırılmasının Gazze’deki insani durumun iyileştirilmesi açısından hayati önem taşıdığını kaydetti.

Japon lider, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ile görüşmesinde de Gazze’de savaşın sürdürülmesinin üzüntü verici ve en kısa sürede anlaşmaya dönülmesinin önemli olduğunu vurguladı.

Ürdün Kralı 2. Abdullah’ın da gündeminde de Gazze vardı. Kral Abdullah, ülkesinin Filistinlilerin Gazze Şeridi’nden göç ettirilmesini ve Gazze’nin Batı Şeria’dan ayrılmasını reddettiğini belirtti.

İki devletli çözümün bölgede barışın temeli ve bölgesel güvenliğin bir parçası olduğuna dikkat çeken Abdullah, bu saldırıların devamı ve vahim yansımalarının kabul edilemeyeceğini dile getirdi.

Gazze’deki krize değinen bir başka lider Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron oldu. “İsrail için Filistinlilerin hayatı pahasına elde edilecek bir güvenliğin kalıcı olmayacağını” vurgulayan Macron, İsrail’in kendisini savunma hakkının bulunduğunu fakat bunun uluslararası hukuk çerçevesinde olması ve sivillerin hedef alınmaması gerektiğinin altını çizdi.

France’s President Macron calls for ‘stepped-up efforts’ towards a ceasefire in the besieged Gaza Strip, saying he was very concerned about the situation on the ground.

🔴 LIVE updates: https://t.co/ABvBGoNM1c pic.twitter.com/YunlcLaz7A

— Al Jazeera English (@AJEnglish) December 2, 2023

“Fransa için cifte standart yoktur, bütün hayatlar eşittir” diyen Fransız lider “İsrail yönetiminin hedeflerini ve nihai amacını daha açık şekilde tanımlaması gereken dönemdeyiz. Hamas’ın tamamen yok edilmesinin mümkün olduğuna inanan kimse var mı? Eğer hedef böyleyse savaş 10 yıl sürer” diye ekledi.

Pakistan’dan gelişmiş ülkelere çağrı: İklim finansmanı taahhütlerinizi yerine getirin

Pakistan’da geçici hükümet Başbakanı Anvarul Hak Kakar, gelişmiş ülkelerden, gelişmekte olan ülkeler için yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanı taahhütlerini yerine getirmelerini istedi.

Kakar, gelişmiş ülkelerin küresel karbondioksit emisyonunu azaltma konusunda öncülük etmesi ve gelişmekte olan ülkelerin de aynısını yapmasına yardımcı olması gerektiğini ifade etti.

Cop28’de ikinci gün: 130 ülkeden gıda deklarasyonu, Dünya Bankası’ndan fon artırımı