ABD F-16 satışında ‘Önce İsveç’ diyor, TBMM komisyonu yeniden toplanıyor

Türkiye ve ABD aylardır pazarlık masasında: Türkiye’ye parasını ödediği 40 adet yeni 70 F-16 savaş uçağı ve envanterdeki F-16 savaş uçakları için 79 modernizasyon kitine karşılık İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması. Vilnius’ta temmuz ayında düzenlenen NATO zirvesinin ardından netleşen bu pazarlık şartları, aylardır bir sonuca varamasa da son günlerdeki bazı gelişmeler “Acaba bu sefer gerçekten F-16’ları alacak mıyız?” sorusunu akıllara getirdi. Peki nedir bu gelişmeler?

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve ABD’li mevkidaşı Joe Biden, geçen hafta telefonda görüşerek F-16’ların akıbetini ele aldı ve görüşmede “Temsilciler Meclisi’nin F-16 onayına karşılık TBMM’nin İsveç’i onaylaması” şart koşulduğu öğrenildi. Bu görüşmeden kısa bir süre sonra VOA Türkçe, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsünden, Biden’ın Türkiye’ye F-16 satışını desteklediğini ancak önce İsveç’in NATO’ya katılım protokolünün TBMM tarafından onaylanmasının gerektiğini Erdoğan’a aktardığını yazdı. Biden temmuz ayında Temsilciler Meclisi’ne Türkiye’ye F-16 satışı sürecini hızlandırması için talimat vermişti ancak her iki taraf da henüz belirgin bir adım atmadı.

Öte yandan ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Tümgeneral Patrich Ryder da Hürriyet’ten gazeteci Yusuf Paksoy’a konuştu. Türkiye’nin önemli bir NATO müttefiki olduğunu ve bu nedenle Türkiye’ye yapılacak askeri satışları desteklemek gerektiğini belirten Ryder, Türkiye’ye F-16 satılmasının önemini, “F-16’ları satın alarak askeri becerilerini modernize etmiş olur, böylelikle NATO ile birlikte çalışabilirliğini güçlendirebilir. Bu istikrarlı durum operasyonlarını ve beklenmedik durumlara karşı destek olma amacıyla müttefik kuvvetlerin kilit bölgelere erişimini mümkün kılmaya yardımcı olacaktır” sözleriyle özetledi.

Türkiye esasında envanterine F-16’nın üst modeli F-35’i eklemek istiyordu ve zaten F-35 programındaydı, ABD’ye program için 1.25 milyar dolar ödeme yapmıştı. Ancak Ankara, Moskova’dan S-400 satın alınca ABD, iki sistemin birbiriyle uyumlu olmadığına kanaat getirerek, F-35’in Türkiye’ye verilmesinin tehlikeli olacağına karar verdi. F-16 satışının onaylanması için ise hem Temsilciler Meclisi’nin hem de Senato’nun onayı gerekiyor.

TBMM Dışişleri Komisyonu yeniden toplanacak

TBMM Dışişleri Komisyonu, 22 Aralık’ta bir açıklama yaparak, 26 Aralık Salı günü düzenlenecek komisyon toplantısında gündemine İsveç’in NATO’ya katılımının görüşülmesini aldığını duyurdu. Bu toplantıda uluslararası anlaşmaların uygun bulunup bulunmadığına dair 10 kanun teklifi ele alınacak. 10 maddeden sonuncusu da İsveç’in NATO’ya katılımı.

Komisyon aslında tasarıyı görüşmeye kasım ayında başlamıştı. Ancak hem iktidardan hem de muhalefetten çekincelerin dile getirildiği görüşmeler ertelendi ve Komisyon Başkanı Fuat Oktay, konunun ileri tarihlerde İsveç Büyükelçisi’nin de katılımıyla tartışılacağını söyledi.

İsveç’in NATO’ya katılımı için tasarının önce Dışişleri Komisyonu’nda onaylanması, ardından genel mecliste yapılacak oylamayla kabul edilmesi gerekiyor. Bir sonraki adım ise Erdoğan’ın yasayı yürürlüğe koyacak imzayı atması.

Türkiye İsveç’in üyeliğine terörle mücadelede somut adımlar atmamasını gerekçe göstererek karşı çıkmıştı. Bu süreçte İsveç terörle mücadele yasalarını katılaştırdı, Türkiye’de terör örgütü PKK’ya destekten aranan ama İsveç’te bulunan bazı kişilerin Ankara’ya iadesine izin verdi. Öte yandan Türkiye’nin, Irak’ta terör örgütü PKK’ya karşı düzenlenen Pençe-Kilit Harekâtı’nda 24 saatte 12 şehit vermesinin komisyonun görüşmesine herhangi bir yansıması olacak mı bilinmiyor.

ABD’deki Yüksek Düzeyli Toplantı

Bu arada Komisyonun duyurusundan bir gün önce Washington’da Türkiye ve ABD’nin savunma heyetleri Yüksek Düzeyli Savunma Grubu toplantısı düzenledi.

Savunma Bakanlığı’nın açıklamasında toplantının “olumlu ve yapıcı” bir havada geçtiği; ikili savunma, askeri eğitim, savunma sanayide işbirliği, bölgesel ve uluslararası güvenlik meseleleri üzerine müzakereler ve görüş alışverişleri yapıldığı belirtildi. Bir sonraki toplantının gelecek yıl Türkiye’de düzenlenmesinin planlandığı belirtildi.

TBMM komisyonu İsveç’in üyeliğini ağırdan alıyor, çünkü…

Erdoğan, Biden görüşmesini anlattı: F-16 konusunda olumlu