Bu kez tersine beyin göçü: NASA’dan istifa etti Türkiye’ye döndü

Türkiye son 8 yıldır çok ciddi bir beyin gözüyle karşı karşıya. Bir rapora da yansıyan hesaba göre son yıllarda Türkiye’den Amerikan ve Avrupa üniversitelerine yönelik akademisyen göçü o kadar arttı ki, yurt dışında artık 12 binden fazla Türkiyeli akademik araştırmacı çalışıyor. Göç edenler sadece akademisyenler değil; genç kuşak yüksek eğitimli ve iş tecrübesine sahip beyaz yakalılar, bilgisayar mühendisleri ve yazılımcılar bu göçte başı çekiyor.

Ama tabii arada bir de olsa tersine beyin göçü örnekleri de yok değil. Bunlardan biri, Umut Yıldız dün sosyal medya üzerinden ABD’de bu ülkenin ünlü bilim kurumu NASA’dan ayrılıp Türkiye’ye döneceğini ilan etti. Onun dönüşü, son yıllarda yaşadıklarımıza kıyasla ayrıksı bir örnek olduğu için sosyal medyada neredeyse bayram havası yaşanmasına neden oldu.

Umut Yıldız’ınki Türkiye’den NASA’ya, NASA’dan da tekrar Türkiye’ye uzanan bir başarı hikayesi. 1980 yılında İstanbul’da doğan Umut Yıldız küçük yaşından beri uzaya çıkmanın hayalini kuruyordu. Üniversite eğitimini Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nde tamamlayan Yıldız ardından Hollanda Groningen Üniversitesi’nde yüksek lisans, Leiden Üniversitesi Gözlemevi’nde de Molekül Astrofiziği alanında doktora yaptı. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) ilk iş deneyimlerinin ardından Yıldız her uzay aşığının hayali olan NASA’da çalışmaya başladı.

ABD’de 10 yıldır NASA’da astrofizik ve derin uzay alanında çalışmalar yapan Umut Yıldız 21 sene süren yurt dışı serüvenine nokta koymaya karar verdi. Yıldız sosyal medya hesabından Türkiye’ye dönüp uzay alanındaki çalışmalarına ülkesinde devam edeceğini duyurdu.

Bir gün NASA’dan ayrılma tweeti atacağımı düşünmezdim, işte o gün bugünmüş. 🚀☺️

Kendimi neredeyse doğma büyüme uzay sevdalısı bir insan olarak görürüm ve aklım fikrim hep bir karış uzayda olmuştur. Yıllarca uzay için bir şeyler yapmaya çalıştım, birçok projede yer aldım. Bunun… pic.twitter.com/XOi51m1pgU

— Umut Yildiz (@umutayildiz) January 22, 2024

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da Umut Yıldız’ın geri dönüşünden duyduğu mutluluğu dile getirdi, sosyal medya hesabından “Hoşgeldin” mesajı yayınladı. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ise “İlerde gerçekleştirmeyi planladığımız, vatandaşlarımıza uzay hakkında ilham verecek ve uzay deneyimini yaşatacak projelerimiz hakkında görüşmeye ve iş birliği yapmaya ne dersiniz?” teklifinde bulundu.

Hoşgeldiniz @umutayildiz 🇹🇷 https://t.co/6vJg4dfeXZ

— Mehmet Fatih KACIR (@mfatihkacir) January 23, 2024

Sayın Umut Yıldız, adınız gibi ülkemiz için umut olmuş on binlerce gençten birisiniz. Türkiye’deki gençlerin uzayla ilgili potansiyelini biz de görüyoruz ve geleceğe sizinle aynı heyecanla bakıyoruz.

İlerde gerçekleştirmeyi planladığımız, vatandaşlarımıza uzay hakkında ilham… https://t.co/u1UhJC5jNu

— Mansur Yavaş (@mansuryavas06) January 23, 2024

‘Daha da fazlasını yapmak istiyorum’

Son 21 yıldır ABD’de yaşamasına rağmen aslında ülkesinden hiç ayrılmadığını belirten Yıldız “Ülkemde uzay bilincini daha da artırmak için ya sürekli git-gel yaparak veya online yüzlerce e-konferanslar vererek yüzbinlerce öğrenciyle bire bir yazışma konuşma fırsatı buldum. Küçük de olsa katkım olan binlerce öğrenci motive olup bilimsel veya teknik alanlara yöneldi. Daha da fazlasını yapmak istiyorum. Ülkemde uzay ve bilim konularında yapacak çok iş var. Hep beraberce yapmak ümidiyle, yepyeni başlangıçlara” dedi.

Türkiye’ye 21 yıl sonra dönme kararını değerlendiren Yıldız “Birkaç ay önce NASA’da 10 yıl çalıştığım için aldığım sertifikayı paylaşmıştım (her beş yılda bir sertifika ve pin verirler). Bazı insanlar onu görerek sanki 10 yıllık transfer süresinin sonuna gelmiş futbolcu muamelesi yapmış bana. Hayır, süresiz kadrodaydım. Hiçbir problemim yoktu, gayet iyi maaşım vardı, fazlasıyla rahattım. Problemimin olmaması problem olmaya başladı, rahat battı, ne yapayım? Türkiye’de de yapacak çok iş var, bir tarafından tutmak istedim” dedi.

‘Uzay konusunda dünyayla aynı yerdeyiz’

ABD’den Türkiye’ye döner dönmez Ankara Bilkent Cyberpark’ta CNN Türk’ün sorularını canlı yayında yanıtlayan Yıldız “Türkiye’nin uzay konusunda potansiyeli çok büyük. İki yılda uzaya beş uydu göndermiş bir ülke burası. Dünyanın herhangi bir ülkesinde böyle bir olay olmadı. NASA’da bile bürokrasiden dolayı iki senede beş uydu gönderemezsiniz. Her şey yolunda giderse sadece bu sene uzaya 12 uydu daha göndereceğiz” dedi. Türkiye’nin uzay serüvenini dünyanın geri kalanıyla kıyaslayan Yıldız “Türkiye olarak dünya ile benzer bir yerdeyiz. Bu işte geç kalmadık. Örneğin SpaceX’in uydu şirketi Starlink bile Ankara’daki Cyberpark’ın girdiği işe daha yeni giriyor. Starlink uydudan iletişim sağlıyordu, ama sensörler ile tarım ve lojistik gibi alanlarda iletişime yeni başladı, biz ise zaten beş test uydusu gönderdik” diye ekledi.

Su ve oksijen molekülleri keşfini yapan takımda yer aldı

Herschel Uzay Teleskobu’nu kullanarak yıldız oluşum bölgelerinde su ve oksijen moleküllerinin keşfini yapan takımda da yer alan Yıldız’ın çalışma konuları arasında derin uzay iletişimi, yıldız oluşumu ve büyük veri analizi ile bilgi madenciliği geliyor. Yıldız’ın uzay alanından yayımlanmış birçok makalesi var.

Türkiye’nin ilk uzaya giden astronotu Alper Gezeravcı’nın ABD’nin Florida kentinden gidişini yerinden izleyen Yıldız çok heyecanlandığını ve hayalinin ölmeden önce en az bir kez dünyaya uzaydan bakmak olduğunu söyledi.

Uzaya bir tek Gezeravcı mı para ödeyerek gitti? NASA astronotları da parayla uçuyor