Özgür Özel’den Mehmet Şimşek’e sert yanıtlar
Endonezya'nın başkenti Jakarta dünyanın en kirli şehri. Ülkenin Devlet Başkanı Widodo da bu bilginin doğruluğunu kanıtlarcasına haftalardır hava kirliliği sebebiyle öksürük krizi yaşıyor. Tüm dünya evden çalışmayı tarihe gömerken, Endonezya'da hükümet eliyle evden çalışma teşvik ediliyor.
Nüfusu 10 milyon olan Güneydoğu Asya ülkesi Endonezya’da yetkililer, Devlet Başkanı Joko Widodo’nun haftalardır öksürük kriziyle mücadele ettiğini bildirerek, söz konusu rahatsızlığın başkent Jakarta’daki kötüleşen hava kirliliğiyle ilgili olabileceğini söylüyor. Widodo’nun sağlık durumuyla ilgili bildirim, İsviçreli IQAir şirketinin Jakarta’nın hava kalitesinin son haftalarda iyice bozularak dünyanın en kötü havası haline geldiğini gösteren verileri yayınlamasından birkaç gün sonra geldi.
Endonezya Turizm ve Yaratıcı Ekonomi Bakanı Sandiaga Uno, bakanlar arasında yapılan parlamento toplantısının ardından gazetecilere verdiği demeçte, “Başkan Joko Widodo, hava kirliliğiyle mücadele için bir hafta içinde somut adımlar atılmasını istedi. Neredeyse bir aydır öksürüp duruyor ve daha önce hiç böyle olmadığını söyledi” dedi. CNN Endonezya’nın haberine göre Uno, doktorların Widodo’nun öksürüğünün neden kaynaklandığını henüz teşhis edemediğini ancak durumun kötü hava kalitesiyle ilgili olabileceğini sözlerine ekledi.
Uno’nun açıklamalarından bir gün sonra ülkenin Sağlık Bakanı Budi Gunadi Sadikin de Widodo’nun öksürük krizine tutulduğunu teyit ederek, Sağlık Bakanlığı’nın hava kirliliğinin yüksek olduğu bölgelerde astım gibi akciğer ve solunum yolu hastalıklarında bir artış olup olmadığını öğrenmek için testler başlattığını söyledi.
Budi, “Durum gözetimimiz altında. Hava kirliliğinin halk sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin tüm raporlar değerlendirilmek üzere ilgili bakanlıklar ve resmi kurumlarla paylaşılacaktır” dedi.
Jakarta’da yaşayan ve astımı olan Farah, bugünlerde durumunu kontrol altında tutmak için yanında kanındaki oksijen seviyesini ölçebileceği satürasyon cihazını taşıyor. BBC’ye verdiği demeçte, “Astımı olan insanlar oksijen seviyesi biraz bile düşse hemencecik hissediyor” diyen Farah, “O anlarda sadece gergin kalsam iyi, göğsüme ağrı giriyor. Dolayısıyla nefes almam zorlaşıyor. Astımım tuttuğunda şiddetli oluyor. Bütün doktorlar Jakarta’dan taşınmamı söylüyor. ‘İyileşmek istiyorsan Jakarta’dan ayrıl, yoksa böyle olmaya devam edeceksin’ diyorlar” diye anlattı. Farah sözlerine, Oldukça yorgunum, hiçbir şey yapamıyorum. Ama burada yaşıyorum. Maske takmak dışında yapabileceğim pek bir şey yok” diyerek devam ediyor.
Uzmanlara göre Jakarta’daki hava kirliliği Endonezya için uzun zamandır büyük bir sorun ve fabrikalar, kömürle çalışan enerji santralleri ve arabaların yaydığı egzoz dumanları kirliliği zirveye taşımaya yardım ediyor.
2019 yılında bölge sakinlerinden 32 kişilik bir grup, hava kirliliğini kontrol altına almadığı ve halkın temiz hava hakkını korumak için harekete geçmediği iddiasıyla Widodo ve kabinesinin bazı üyelerine karşı dava açtı. Jakarta Bölge Mahkemesi 2021’de verdiği kararda hükümetin çevre koruma yasalarını ihlal ettiğine hükmederek, gruba tarihi bir zafer kazandırdı. Mahkeme, üst düzey yetkililere ülkenin hava kalitesi standardını artırma çağrısında bulundu.
Ancak IQAir’in verilerine göre son haftalarda başkentteki hava kalitesi iyice bozuldu. Şirket, 9 Ağustos’ta Jakarta’nın neredeyse her gün ‘sağlıksız’ boyutlarda hava kirliliği yaşadığını bildirerek, kentin kirli şehirler listesinin zirvesine yerleştiğini açıkladı.
Widodo pazartesi günü düzenlenen kabine toplantısında kötüleşen hava kirliliği konusunu görüşerek acil müdahale talimatı verdi. Kirlilikten ‘yoğun trafiği, uzun geçen kurak dönemi ve kömürün kullanıldığı enerji kaynaklarını’ sorumlu tutan devlet başkanı, sorunu hafifletmenin yolları olarak arabalara emisyon testi yapılmasını ve insanları evden çalışmaya teşvik etmek gibi önlemler önerdi. Widodo ayrıca kirlilik vergisi getirmeyi de düşündüklerini dile getirdi.
Bu arada IQAir’in dünyadaki hava kirliliği durumunu canlı olarak buradan, Türkiye’deki durumu ise buradan inceleyebilirsiniz.