İran ve Suudi Arabistan dışişleri bakanları görüştü: İlişkiler ‘doğru yolda’

İran ve Suudi Arabistan arasındaki normalleşme hareketi mart atında Çin’in arabuluculuğunda gerçekleşen görüşmelerde varılan anlaşma ile hız kazandı. Anlaşma uyarınca Tahran ve Riyad, Körfez’in yanı sıra Yemen, Suriye ve Lübnan’da bölgesel istikrarı tehlikeye atan düşmanlıklarını bir kenara bırakma kararı alarak diplomatik ilişkileri yeniden kurmayı kabul etti. İki ülkenin arasını bozan olay, Suudi Arabistan’ın Şii din insanı Nimr el-Nimr’i 2016’da idam etmesinin ardından protestocuların Tahran’daki Suudi büyükelçiliğine saldırması olmuştu.

İki ülkenin haziran ayında Tahran’da bir araya gelen dışişleri bakanları iki ay sonra bu sefer Riyad’da görüştü. İran haziran ayında Suudi Arabistan’daki büyükelçiliğini yeniden açmış ve İran medyası bu ayın başlarında Suudi Arabistan’ın da Tahran’daki büyükelçiliğini tekrardan faaliyete açtığını bildirmişti.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, perşembe günü Suudi mevkidaşı Prens Faysal bin Farhan Al Saud ile ortak bir basın toplantısı düzenleyerek, “Tahran ve Suudi Arabistan arasındaki ilişkiler doğru yolda ilerliyor ve biz de buna şahit oluyoruz” dedi ve görüşmelerin olumlu geçtiğini belirtti.

Reisi ve Kral Selman’ın görüşmesine ‘girizgah’ niteliğinde

Abdullahiyan, “Bugünkü görüşmemizde çok çeşitli konular üzerinde tartıştık” dedi. Suudi Dışişleri Bakanlığı’nın İslami Dayanışma Salonu’nda dün yapılan görüşmelerin ‘liderlerin görüşmesine girizgah’ niteliğinde olduğu belirtildi.

Prens Faysal ise Kral Selman bin Abdülaziz Al Suud’un davet ettiği İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin ziyareti dört gözle beklediklerini ve bunu daha önce de haziran ayındaki ziyarette dile getirdiğini söyledi. Reisi, ‘uygun bir zamanda’ Suudi Arabistan’a gideceğini söylemişti.

“İslami kardeşliğimize dayalı ilişkilerimizde yeni bir aşamaya geçmeyi ve ortak çıkarlar doğrultusunda çalışmayı dört gözle bekliyoruz” diyen Prens Faysal, Suudi Arabistan’ın Expo 2030’a ev sahipliği yapma girişimini İran’ın desteklemesini memnuniyetle karşıladığını sözlerine ekledi.

Krizlere karşı nasıl adım atacakları belirsiz

Uluslararası Kriz Grubu’ndan kıdemli Körfez analisti Anna Jacobs, El Cezire’ye yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki ziyaretlerin ve büyükelçiliklerin yeniden açılmasının ‘güven artırıcı önemli adımlar’ olduğunu söyledi.

Jacobs, “Suudi-İran yakınlaşması henüz ilk aşamalarında ve iki tarafın sürtüşmelerine neden olan sorunları nasıl ele alacakları hâlâ belirsiz. Diplomatik ilişkilerin yeniden başlaması ve daha fazla diyaloğa girilmesi iyi bir başlangıç olsa da bunun ilişkilerinde uzun süredir devam eden sorunları çözmeye yetip yetmeyeceğini söylemek zor” diye ekledi.

İran ve Suudi Arabistan, Yemen’de Husilerle hükümet arasında 2015’te başlayan savaş da dahil olmak üzere Orta Doğu’daki çatışma bölgelerinde yıllardır zıt tarafları destekliyor. Mart ayındaki anlaşmadan bu yana Suudi Arabistan, Yemen’de barışa yönelik çabalarını artırdı ve nisan ayında Yemen’in başkenti Sana’da Husi liderleriyle doğrudan görüştü. Ayrıca mayıs ayında İran’ın önde gelen müttefiklerinden Suriye’nin Arap Birliği’ne dönmesine de yine Suudi Arabistan ön ayak oldu.

Cidde’deki Ukrayna Zirvesi’nin ardından: Çin, Rusya’ya güvence verdi