Ülke poligona döndü: Bir yılda dört bine yakın vaka, dört günde 1124 gözaltı

Türkiye’nin içine düştüğü şiddet sarmalını ardı arkası kesilmeyen 3. sayfa haberleri kadar rakamlar da ele veriyor. Dün bu sorunun daha da görünür olmasını sağlayan iki önemli açıklama yapıldı. İlki İçişleri Bakanlığı’ndan verilen silah kaçakçılığı operasyonlarına dair bilançoydu, ikincisi ise bireysel silahsızlanma için mücadele eden Umut Vakfı’nın raporu.

İşte açıklamalar, rakamlar ve gerçekler:

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya il jandarma komutanlıkları ve il emniyet müdürlüklerinin son dört günde 74 ilde eş zamanlı olarak “Mercek-11” operasyonları düzenlediğini duyurdu.

Operasyonlarda 749 ruhsatsız tabanca, 72 kurusıkıdan çevrilmiş tabanca,26 uzun namlulu tüfek, 164 ruhsatsız av tüfeği, 998 silah ele geçirildi.

Operasyonlarda 1124 şüpheli gözaltına alındı.

Ali Yerlikaya’nın sosyal medya hesabından yaptığı paylaşım şöyle:

“Halkımızın huzurunu kaçıran organize suç örgütlerinin ve onlara silah temin edenlerin peşindeyiz. Onları adalete teslim etmeye kararlıyız. Operasyonları gerçekleştiren kahraman jandarmamızı ve kahraman emniyetimizi tebrik ediyorum.”

7⃣4️⃣ İlde Ruhsatsız Silah Taşıyan Şahıslara ve Silah Kaçakçılarına yönelik 4 gündür devam eden “MERCEK-11” Operasyonlarında;
📌7️⃣4️⃣9️⃣ Ruhsatsız Tabanca,
📌7️⃣2️⃣ Kurusıkıdan Çevrilmiş Tabanca,
📌2️⃣6️⃣ Uzun Namlulu Tüfek,
📌1️⃣6️⃣4️⃣ Ruhsatsız Av Tüfeği olmak üzere toplam
📌9️⃣9️⃣8️⃣ Silah… pic.twitter.com/zaGSzim0wj

— Ali Yerlikaya (@AliYerlikaya) February 12, 2024

28 Ekim: 1858 gözaltı

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya 28 Ekim’de de silah kaçakçılarına yönelik düzenlenen ‘Mercek’ operasyonda 1858 kişinin gözaltına alındığını açıklamıştı. Ali Yerlikaya sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Mercek operasyonlarında 1212 ruhsatsız tabanca, 167 kaçak kurusıkı tabanca, 44 uzun namlulu tüfek ile 225 ruhsatsız av tüfeğinin ele geçirildiğini belirtmişti.

7️⃣6️⃣ İLDE SON 4️⃣ GÜNDE RUHSATSIZ SİLAH TAŞIYAN ŞAHISLARA VE SİLAH KAÇAKÇILARINA YÖNELİK OLARAK DÜZENLENEN "MERCEK" OPERASYONLARINDA;

📌 1️⃣2️⃣1️⃣2️⃣ Ruhsatsız Tabanca,
📌 1️⃣6️⃣7️⃣ Kaçak Kurusıkı Tabanca,
📌 4️⃣4️⃣ Uzun Namlulu Tüfek,
📌 2️⃣2️⃣5️⃣ Ruhsatsız Av Tüfeği Ele Geçirildi.… pic.twitter.com/UEngsDXYFs

— Ali Yerlikaya (@AliYerlikaya) October 28, 2023

‘Türkiye Silahlı Şiddet Haritası’ yayınlandı

Öte yandan Umut Vakfı 2014 yılından itibaren yayımladığı ‘Türkiye Silahlı Şiddet Haritası’ raporunu açıkladı.

2014 yılından bugüne geçen 10 yılda toplam 34 bin 197 silahlı şiddet olayı yaşandı. 10 yılda meydana gelen 34 bin 197 silahlı şiddet olayında toplam 21 bin 434 kişi öldü, bazıları ağır 31 bin 207 kişi de yaralandı.

2023 yılında 3 bin 773 silahlı şiddet olayı basına yansıdı. Basına yansıyan bu olaylarda 2 bin 318 kişi ölü, 3 bin 820 kişi de yaralandı. Yaşanan silahlı şiddet olaylarının 3 bin 212’sinde yani yüzde 85’inde kalaşnikof, otomatik tüfekler dahil ateşli silahlar (106’sı beylik silahı toplam 2 bin 427’si tabanca ve 784’ü tüfekler), yüzde 15’ine denk gelen 561’inde de bıçaklardan baltalara her tür kesici alet kullanıldı.

Bir önceki yıl şiddet olayları sıralamasında dördüncü sırada olan Karadeniz Bölgesi en çok olayın yaşandığı ikinci bölge olurken ikinci sırada olan Akdeniz Bölgesi 2023’te altıncı sıraya geriledi. Ayrıca geride bıraktığımız yılın şiddet olaylarının birisinde anahtarlık tipi suikast silahı kullanılması da dikkat çekti.  2023 yılının ilk haftasında yaşanan anahtarlık tabancalı cinayet İstanbul Cihangir’de yaşanmıştı.

Bu yılın en sakin sayılabilecek şehri bir olayla Erzincan olarak dikkat çekiyor. Bazı şehirlerde yüzde 400’lere varan ciddi silahlı şiddet olaylarında artışlar yaşanırken bazı illerde de bir önceki yıla göre yüzde 30’lar, 40’lar, 50’ler hatta yüzde 70’ler düzeyinde düşüşler yaşanması dikkat çekiyor. Sadece bir olayın basına yansıdığı Erzincan’da ise düşüş yüzde 92 olarak rakamlara yansıyor.

Yüzde 29.23’ü Marmara’da

2023 yılında yaşanan silahlı şiddete bölgeler bazında bakıldığında; nüfus yoğunluğunun yaşandığı Marmara Bölgesi’ndeki 11 ilde yaşanan ve basına yansıyan toplam bin 103 olayda, 584 kişi öldürüldü, bin 51 kişi de yaralandı. İstanbul 505 olayla en çok olayın yaşandığı kent oldu. Basına yansıyan bu 505 şiddet olayında 321 kişi öldü, 498 kişi de yaralandı. İstanbul’u 80 kişinin öldüğü, 144 kişinin yaralandığı 164 olayla sanayi kenti Kocaeli, 144 olayla Sakarya, 135 olayla Bursa izliyor.

Bir önceki yıl dördüncü sırada olan Kocaeli’nin 2023 yılında ikinciliğe çıktığı görülürken ikinci ve üçüncü sırada olan Sakarya ile Bursa’nın üçüncü ve dördüncülüğe gerilediği dikkat çekiyor.

Üçüncü sıradaki Sakarya’da meydana gelen 144 olayda 39 kişinin öldüğü, 135 kişinin yaralandığı basında yer alırken Bursa’da ise 135 olayda 72 kişinin öldüğü, 107 kişinin yaralandığı dikkat çekiyor.

Bu ilk dört ili sırasıyla; 28 ölümlü, 67 yaralanmalı 64 olayla Tekirdağ, 18 ölümlü, 46 yaralanmalı 35 olayla Balıkesir, sekiz ölüm, 30 yaralanmalı 23 olayla Edirne, sekiz ölüm, 16 yaralanmalı 17 olayla Kırklareli, dokuz ölüm, iki yaralanmalı 10 olayla Çanakkale, beş yaralanmalı dört olayla Bilecik ve bir ölüm, bir yaralanmalı iki olayla Yalova izliyor.

Şiddet olayının 2021’de 13’ten 2022’de 18’e çıktığı Çanakkale’de 2023 yılında 10 silahlı şiddetin yaşandığı görülüyor.

Karadeniz Bölgesi 2’nci sıraya yükseldi

Kocaeli 2022 yılında en çok şiddet olaylarının yaşandığı Marmara Bölgesi’ndeki iller arasında dördüncü sıradayken Karadeniz Bölgesi de 2022 yılında bölgeler bazında dördüncü sıradaydı. Ancak 2023 yılında Karadeniz Bölgesi, 2023 yılında bölgeler bazında en çok olayın yaşandığı ikinci bölge konumuna yükseldi.

Karadeniz Bölgesi’ndeki 18 kentte 2023 yılında yaşanan 555 silahlı şiddet olayında 266 kişi öldürülürken 517 kişi de yaralandı.

Bölgenin silahlı şiddet sıralamasında liderliğini yine bir önceki yıla göre düşüş olmakla birlikte 74 ölümlü 200 yaralamalı 188 olayla Samsun sürdürüyor.

Samsun’u 28 ölümlü 112 olayla Çorum, 31 ölümlü 24 yaralamalı 41 olayla Trabzon izliyor. Bir önceki yıl üçüncü sırada olan Zonguldak Trabzon’daki olay artışı sonucu dördüncülüğe gerilemiş görülüyor. Zonguldak 22 ölümlü 36 yaralamalı 39 olayla dördüncü, 15 ölümlü 29 yaralanmalı 34 olayla Kastamonu en çok silahlı şiddet olayı yaşanan beşinci Karadeniz ili…

Trabzon’da son yıllarda giderek artan yorgun mermi vakalarında 8 yılda beş kişinin öldüğü, 96 kişinin ise yaralandığı kayıtlara geçmiş bulunuyor.

Bölgedeki diğer illerdeki yaşanan silahlı şiddet olayı sıralaması ise şöyle:

“Düzce: 12 ölümlü 27 yaralamalı 30 olay, Ordu: 12 ölümlü 21 yaralamalı 28 olay. Tokat: 17 ölümlü 10 yaralamalı 18 olay, Rize: 10 ölümlü 10 yaralamalı 12 olay. Giresun: 6 ölüm 11 yaralamalı 10 olay. Sinop: 5 ölümlü sekiz yaralamalı 9 olay, Karabük: 7 ölümlü 8 yaralamalı 7 olay. Bolu: 2 ölümlü 15 yaralamalı 7 olay. Amasya: 6 ölümlü 6 olay. Gümüşhane: 4 ölümlü 4 yaralamalı 6 olay. Artvin: 8 ölümlü 5 olay. Bartın: 4 ölümlü 4 olay. Bayburt: 3 ölüm, 2 yaralamalı 4 olay…”

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

2022 yılında yaşanan 566 silahlı şiddet olayıyla üçüncü sırada olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 362 ölümlü, 789 yaralanmalı 545 olayla bu yıl en çok olayın yaşandığı üçüncü bölge oldu.

Basına yansıyan haberlere bakıldığında 2022 yılında 100 ölümlü, 256 yaralamalı 187 alayın basına yansıdığı Şanlıurfa’da 2023 yılında yüzde 36’lık düşüşle 71 ölümlü, 193 yaralanmalı 120 olay yansıdı. Onu ikinci sırada izleyen Diyarbakır’da 69 ölümlü, 185 yaralanmalı 107 olay, üçüncü sırada izleyen Gaziantep’te de 83 ölümlü, 103 yaralanmalı 92 olay yaşandı.

Bölgede; Mardin ve Batman’da da yaşanan şiddet olaylarında ciddi artış dikkat çekerken depremden etkilenen Adıyaman’da ve Kilis’te bir miktar düşüş görülüyor.

2022 yılında 32 ölü, 62 yaralamalı 40 olayın basına yansıdığı Mardin’de 2023 yılında 51 ölümlü, 153 yaralamalı 78 olay yaşandı. Batman’da ise 41 ölümlü, 66 yaralanmalı 65 olay basına yansırken Adıyaman’da 12 ölümlü 21 yaralanmalı 26 olay, Kilis’te 11 ölümlü 25 yaralamalı 23 olay, Şırnak’ta 17 ölümlü, 20 yaralamalı 19 olay, Siirt’te 7 ölümlü, 23 yaralamalı 15 olay kayıtlara geçti.

Ege Bölgesi’nde artış

Karadeniz gibi Ege bölgesi de silahlı şiddet olaylarında 2023 yılında sıçrama yapan bölgelerden. Bir önceki yıl en çok silahlı şiddet olayı yaşanan bölgeler sıralamasında altıncı sırada olan Ege Bölgesi 2023’te dördüncü bölge durumunda.

2022 yılında 459 olayın yaşandığı bölgede 2023 yılında 352 ölümlü, 391 yaralamalı 473 olayın basına yansıdığı dikkat çekiyor.

İzmir’de bu yıl bir önceki yıla göre yüzde 19’lık artışla 140 ölümlü, 140 yaralamalı toplam 164 olay basına yansıdı.

İzmir’i 45 ölümlü 48 yaralamalı 76 silahlı şiddet olayıyla Aydın, 51 ölümlü, 54 yaralamalı 65 olayla Manisa, 36 ölümlü, 35 yaralamalı 48 olayla Denizli, 35 ölümlü 42 yaralamalı 47 olayla Muğla, 25 ölümlü, 25 yaralamalı 36 olayla Afyon, 9 ölümlü, 23 yaralamalı 19 olayla Kütahya, 11 ölümlü, 24 yaralamalı 18 olayla Uşak izliyor.

İç Anadolu Bölgesi

İç Anadolu Bölgesi; en çok silahlı şiddet olayının yaşandığı bölgeler sıralamasında son yıllarda yeri değişmeyen bir bölge. 2022 yılında 463 olayın yaşandığı bölgede, 2023 yılında da bir artışla 464 olay yaşanmış. Yaşanan bu 464 silahlı şiddet olayında; 292 kişi ölmüş, 456 kişi de yaralanmış bulunuyor.

Bölgede ilginç olan; her yıl Konya en çok olayın yaşandığı il olarak birinci sırada olurken 2023 yılında bu ilde yaşanan olay sayısında yüzde 40’lık düşüş yaşandığı ve sıralamada ikinci sıraya indiği, başkent Ankara’nın ise bir önceki yıla göre yüzde 39’luk artışla birinci sıraya yerleştiği görülüyor…

Silahlı şiddet haritasında kendi bölgesinde en çok olayın yaşandığı il konumunda olan başkent Ankara’da 2023 yılında 102 ölümlü 96 yaralanmalı 117 olayın basına yansıdığı görülürken, bir önceki yıl 86 kişinin öldüğü, 112 kişinin yaralandığı 131 olayın basına yansıdığı Konya’da 2023’te 48 ölümlü, 78 yaralanmalı toplam 78 olayın basına yansıdığı dikkat çekiyor.

Bu bölgede en çok olayın yaşandığı üçüncü il Kayseri. Kayseri’de 24 ölümlü, 84 yaralanmalı 75 olay yaşanırken bölgede Aksaray ve Niğde’de de her yıl silahlı şiddet olaylarında artış yaşanması dikkat çekiyor.

Aksaray’da 2023 yılında; 14 ölümlü, 65 yaralanmalı 38 silahlı şiddet olayı yaşanırken onu izleyen Niğde’de 18 ölümlü, 27 yaralanmalı 35 olay bulunuyor. Bölgedeki diğer illerde yaşanan şiddet olaylarının rakamları ise şöyle:

“Eskişehir: 23 ölümlü, 23 yaralanmalı 32 olay, Karaman: 7 ölümlü, 24 yaralanmalı 21 olay, Kırıkkale: 6 ölümlü, 16 yaralanmalı 16 olay, Sivas: 17 ölümlü, 23 yaralanmalı 15 olay, Kırşehir: 11 ölümlü, 10 yaralanmalı 15 olay, Çankırı: 10 ölümlü, 7 yaralanmalı 10 olay, Nevşehir: 8 ölümlü, 2 yaralanmalı 8 olay ve Yozgat: 4 ölümlü, 1 yaralanmalı 4 olay.”

Akdeniz Bölgesi’nde düşüş oldu

Bir önceki yıl şiddetin bölgeler haritasında ikinci sırada olan Akdeniz Bölgesi’nde 2023 yılında ciddi bir düşüş olduğu ve altıncı sıraya gerilediği görülüyor. 2022 yılında 571 olayın yaşandığı Akdeniz Bölgesi’nde 2023 yılında 341 ölümlü, 342 yaralanmalı toplam 415 cinayet medyaya yansımış bulunuyor. Özellikle Adana ve Antalya’da yüzde 30’lar civarında düşüşler dikkat çekiyor.

Bölgedeki iller, olay sayıları ve ölü-yaralı durumu şöyle:

“Adana’da 158 ölümlü, 134 yaralının olduğu 171 olay, Antalya’da 67 ölüm, 65 yaralı 96 olay, Mersin: 46 ölümlü, 33 yaralamalı 52 olay, Hatay: 20 ölüm, 24 yaralamalı 26 olay, Isparta: 16 ölümlü, 36 yaralamalı 23 olay, Kahramanmaraş: 15 ölüm, 25 yaralanmalı 18 olay, Osmaniye: 12 ölüm, 15 yaralamalı 18 olay, Burdur: 7 ölüm, 10 yaralamalı 11 olay.”

Doğu Anadolu Bölgesi

Sıralamada yeri değişmeyen bir bölge de Doğu Anadolu Bölgesi… Hatta 2022 yılında 246 olayın medyaya yansıdığı bölgede, 2023 yılında 121 ölümlü, 274 yaralamalı toplam 218 silahlı şiddet olayı medyaya yansımış durumda.

Bölgede; 2023’ün şiddet haritasında yer alan rakamlar şöyle:

“Malatya’da 27 ölü, 100 yaralamanın olduğu 78 olay, Elazığ’da 16 ölü, 61 yaralamanın olduğu 44, Erzurum’da 15 ölü, 21 yaralamanın olduğu 27, Van’da 14 ölü, 31 yaralamanın olduğu 16, Ağrı’da 17 ölü, 8 yaralamanın olduğu 13, Kars’ta 12 ölü, 9 yaralamanın olduğu 9, Bitlis’te 8 ölü, 6 yaralamanın olduğu 8, Ardahan’da 3 ölü, 8 yaralamanın olduğu 7, Bingöl’de 3 ölü, 7 yaralamanın olduğu 5, Iğdır’da 2 ölü, 15 yaralamanın olduğu 5, Muş’ta 2 ölü, 2 yaralamanın olduğu 2, Tunceli’de 1 ölü, 3 yaralamanın olduğu 2, Hakkari’de 1 ölünün olduğu 1, Erzincan’da 3 yaralının olduğu 1 olay…”

Olayların en çok yaşandığı ilk 11 il

İller bazında bakıldığında ise 2023 yılında en çok şiddet olayının yaşandığı ilk 11 il şöyle:

1. İstanbul: 505 olay

(321 ölü, 498 yaralı)

2. Samsun: 188 olay

(74 ölü, 200 yaralı)

3. Adana: 171 olay

(158 ölü, 134 yaralı)

4. İzmir: 164 olay

(140 ölü, 140 yaralı)

5. Kocaeli: 164 olay

(80 ölü, 144 yaralı)

6. Sakarya: 144 olay

(39 ölü, 135 yaralı)

7. Bursa: 135 olay

(72 ölü, 107 yaralı)

8. Şanlıurfa: 120 olay

(71 ölü, 193 yaralı)

9. Ankara: 117 olay

(102 ölü, 96 yaralı)

10. Diyarbakır: 107 olay

(69 ölü, 185 yaralı)

11. Çorum: 107 olay

(28 ölü, 112 yaralı)

10 polis, 1 avukat, 2 ÖSO’cu: Suriye’den Türkiye’ye silah kaçakçılığı