Kemal Tahir’in başyapıtı Devlet Ana tiyatro sahnesinde

Kemal Tahir’in muhteşem anlatımıyla ölümsüzleşen Osmanlı’nın kuruluş yılları tiyatro sahnesine taşınıyor. Tahir’in 1967’de yayınlanan başyapıtı ‘Devlet Ana’, Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelendi. Rejisörlüğünü Ayşe Emel Mesci’nin üstlendiği oyun, önceki gün Cüneyt Gökçer Sahnesi’nde dünya prömiyerini yaptı. Biletleri bir dakika içinde tükenen oyun, bu yönüyle de bir rekora imza attı. Osman Özkan’ın romandan uyarladığı iki perdelik oyunda, dekor tasarımını Murat Gülmez, kostüm tasarımını Gazal Erten, ışık tasarımını Yakup Çıtak üstlendi. Oyunun müzikleri ise Tuluyhan Uğurlu’ya, dramaturgisi Ali Berktay’a ait.

Ayşe Emel Mesci, oyunun ilk temsilini verdiği Cüneyt Gökçer Sahnesinde, ‘Devlet Ana’ romanının oyuna aktarılma süreci ve esere yönelik açıklamada bulundu. Mesci, Devlet Tiyatroları sahnesinden 10 yıl uzak kaldığını ve yeniden eser üretmeye başladığı için mutlu olduğunu söyledi.

1970’lerde Kemal Tahir romanlarındaki Orta Asya kökenli, göçebe toplum düzeninin sıkça tartışıldığını belirten Ayşe Emel Mesci, “Bütün tarihçilerin, roman yazarlarının, politikacıların üzerinde durduğu romanlardı Kemal Tahir’in ‘Devlet Ana’, ‘Kurt Kanunu’ ve ‘Yorgun Savaşçı’ eserleri” dedi. Mesci, eserde Anadolu medeniyetleri üzerine gelen göçlerin kendi kültür mirasını taşıdığını ve şaman kökenli hikaye anlatıcılığının daha sonra semavi semahlara dönüşmesinin sahneye yansıdığını söyledi.

‘Devlet Ana takdir topladı’

Seyirci karşısına çıkarak ilk takdiri kazandıklarını belirten Ayşe Emel Mesci, “73 yaşındayım ve 58 yıldır sanatın içindeyim. Yıllardır Anadolu mitosları, destanları, seyirlik oyunları üzerine uzun zamandır çalışıyordum. Bilkent Üniversitesi Tiyatro Bölümü ikinci sınıf öğrencileri ile her yıl antik tiyatrolarda bir antik metni çalışıyoruz. Bu kazanımlarımı ‘Devlet Ana’ya yansıttım. Bütün sanatların sentezinden çıkacak bir tiyatro anlayışım olduğu için doğu operası ve Shakespearean bir anlayışla oyunu sahneledik” dedi.

Yönetmen Ayşe Emel Mesci, sözlerine şunları ekledi: “Tarihsel romanda hikayelerin kopmamasına önem verdik. 60 kişilik bir ekip oynuyor. Oyunda 27 tablo var ve bu sahneler 1290 ile 1300 yılı arasında geçiyor. Sıçramalı bir tarih akışı var. Bir sahne kös meydanı, diğer sahne Osman Bey’in obasında geçiyor. Bu sıçramalı akışı seyirciye aktarmak için her sahnenin kendi özgün çalışmasını yapmak gerekiyordu. Bunu doğru aktarabilmek için çok büyük mücadele verdim. Kemal Tahir oyunu izleseydi ne düşünürdü ve 2024’ten bu romanı nasıl görürdü” diye zaman zaman düşündüğünü ifade eden Mesci, Kemal Tahir’in ‘Devlet Ana’yı yazarken derinlemesine tarih okuyarak araştırma yaptığı dönemle, bugünün eş değer olmadığını söyledi.

Yılın 88. günü şerefine: Dünya Piyano Günü kutlu olsun