Rahatlatan rapor: Dünyada gıda fiyatları dibe vuracak, cüzdanlar rahatlayacak

Uluslararası danışmanlık şirketi Oxford Economics’e göre küresel gıda fiyatlarının bu yıl dibi görerek zamlardan bunalanları rahatlatması bekleniyor. Kuruluşun yayınladığı raporda “Temel tahminimiz dünya gıda emtia fiyatlarının bu yıl düşüş kaydederek gıda perakende fiyatları üstündeki baskıyı daha da azaltacağı yönünde” dendi.

Gıda emtia fiyatlarındaki düşüşün arkasındaki temel itici güç, başta buğday ve mısır olmak üzere birçok önemli ürün için “bol arz.” Her iki temel üründe de son aylarda yaşanan yüksek hasat, fiyatların istikrarlı bir şekilde düşmesine yol açtı. Buğday vadeli işlemleri yılbaşından bu yana neredeyse yüzde 10 düşerken, mısır vadeli işlemleri yaklaşık yüzde 6 değer kaybetti.

Savaş buğday ve mısır üretimini artırdı

Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmeye başlamasının ardından fiyatların yükselmesiyle çiftçiler hem buğday hem de mısır üretimini artırdı. Sonuç olarak ağustos ayında sona erecek pazarlama yılı için küresel mısır hasadının rekor seviyelerde gerçekleşmesi bekleniyor. Oxford Economics’in raporuna göre buğday hasadının da 2022-2023 pazarlama yılındaki rekor seviyeden biraz daha düşük olsa da yüksek olacağı tahmin ediliyor. Rusya ve Ukrayna’da tahıl arzı üzerindeki baskılar da azaldı.

Oxford Economics Başekonomisti Kiran Ahmed Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması geçen yıl temmuz ayında çökmüş olsa da Ukrayna’nın tarımsal ihracatının iyi durumda olduğunu söyledi. Rusya’nın buğday ihracatının da uluslararası piyasalarda fiyatları düşürdüğünü belirten Ahmed “Gelecek yıl yıllık bazda toparlanmadan önce küresel gıda fiyatlarının bu yıl yüzde 5,6 daha düşmesini bekliyoruz” dedi.

Ahmed Afrika ve Asya’daki alıcıların da daha düşük fiyat umuduyla buğday alımları durdurduğunu ve piyasaya geri dönmelerinin fiyatlarda toparlanmaya yol açabileceğini söyledi. Buna ek olarak yüksek seyreden pirinç fiyatları da Hindistan’dan daha fazla ihracat kısıtlaması gelmesini teşvik edebileceğine dikkat çekerek “Dolayısıyla baz senaryomuz gıda fiyatlarının bu yıl düşük kalacağı yönünde olsa da, fiyatların beklenenden daha keskin bir şekilde toparlanabileceğine dair riskler artıyor. Bu durum gıda fiyat enflasyonunu baz senaryomuzdakinden daha yüksek tutabilir ve tüketici üzerindeki baskıyı sürdürebilir” diye konuştu.

Yılbaşından bu yana buğday ve mısır fiyatları

Buğday ve mısır, pirinçle birlikte dünyadaki gıda kaynaklarının yarısından fazlasını oluşturuyor. Rapora göre, bu da fiyatların yönünün dünya genelinde tüketicilerin gıda bütçelerini önemli ölçüde etkileyeceği anlamına geliyor.

Buğday ve mısır fiyatlarında güçlü bir düşüş görülse de, dünya pirinç üretiminin yaklaşık yüzde 40’ını gerçekleştiren Hindistan’ın uyguladığı ihracat kısıtlamalarının küresel arzı engellemesi nedeniyle pirinç fiyatları istikrarlı bir şekilde yükseliyor. Geçen yıl ülkedeki kötü hasat da fiyatları yükseltti. Buğday ve mısır fiyatlarında görülen düşüşün aksine, ticaret borsalarında pirinç vadeli işlemler yılbaşından bu yana yüzde 8’in üzerinde değer kazandı.
Dünya Bankası’na göre küresel gıda fiyatları 2023 yılında yüzde 9’luk bir düşüş kaydetti. Benzer şekilde, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) gıda fiyatları endeksi şubat ayında son üç yılın en düşük seviyesine inmiş ancak mart ayında süt ürünleri, et ve bitkisel yağlardaki artışlarla hafif bir toparlanma görüldü.

Bununla birlikte Oxford Economics olumsuz hava koşulları nedeniyle gıda fiyat tahminlerine yönelik risklerin hâlâ “büyük ölçüde yukarı yönlü” olduğunu belirtiyor.

Batı Afrikalı çiftçiler kötü hava koşulları ve hastalıklarla mücadele ederken son zamanlarda rekor seviyelere yükselen kakao ile birlikte kötü hava koşulları tarım işletmelerine ve mahsul görünümlerine olan güveni sarsıyor. Notta, kötü hava koşullarının devam etmesi halinde diğer önemli mahsul yetiştirme bölgelerinde hasat beklentilerinin bozulabileceği belirtildi. Raporda “Bununla birlikte fiyatların şu anda bir tabana yakın olduğunu ve 2024’ün ikinci yarısına kadar kademeli olarak yükselmeye başlayacağını düşünüyoruz” dendi.

Küresel gıda fiyatları 7 ay sonra yükseldi, bizde 43 aydır kesintisiz artıyor

Yalancı bahar gıda fiyatlarında ‘yükseklik korkusu’ yarattı