Papa, Hz. İsa’nın bu freskini görmek için Türkiye’ye geliyor

Bursa’nın İznik ilçesi Hristiyan inancında önemli bir yere sahip. Roma imparatoru Konstantin’in çağrısıyla 325 yılında burada toplanan Birinci Konsil’de (İznik Konsili) Hristiyanlık için önemli dini konuların tartışılıp karara bağlanmıştı. İznik Konsili olarak da bilinen bu toplantılar sonraki dönemlerde de devam etmişti. 2025 bu tarihi konsilin 1700. yılı olma özelliği taşıyor. Bu özel yıldönümünde Papa Francis İznik’e gelecek. Geldiğinde de antik tiyatroda ortaya çıkarılan tarihi bir buluntuyu ziyaret edecek.

Papa Francis, İznik antik kentinin doğusunda yer alan ve 2005’te tespit edilmesine rağmen korunması ve gerekli çalışmaların yapılması amacıyla kapatılan Meryem ve çocuk İsa freskini inceleyecek. Beyaz fonlu ve süslü, kıymetli renkli taşlarla işlenmiş, yüksek bir tahtta oturur şekilde Meryem ile kucağında İsa’nın yer aldığı, 1,42 metre yükseklik ve 78 santimetre genişliğindeki freskin hemen yan tarafında 1,5 metre yükseklik, 3,15 metre genişliğindeki freskte de İsa sol tarafta oturur şekilde boyun kısmının sağa, Meryem’e doğru eğilmiş olduğu görülüyor.

Anadolu’da tek olma özelliği taşıyan fresk antik tiyatro kazılarında ortaya çıkarıldı.

Anadolu’daki tek örnek

Kazı başkanı ve Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aygün Ekin Meriç, yaptığı açıklamada tiyatronun milâttan sonra 111 yılında Roma imparatoru Trajan döneminde yapılmaya başlandığını hatırlattı.

Trajan ile Bitinya valisi Plinius arasındaki yazışmalardan yapının inşasıyla ilgili çok önemli bilgiler edindiklerini anlatan Prof. Dr. Aygün Ekin Meriç, “İznik Roma tiyatrosu, 103 metre eninde, 80 metre boyunda, düz bir alana tamamen tonoz mimarisiyle yükseltilmiş olmasıyla Anadolu’daki tek örnek. Özgün halinde 3 katlı ve tonoz sistemiyle 24 metre yükseklikte yapılmış ve 10 bin kişilik bir tiyatro. Tonoz mimarisiyle inşa edilmiş olmasıyla çok gösterişli bir yapı” dedi.

2005’ten beri varlığı biliniyordu

Prof. Dr. Aygün Ekin Meriç, yapının 2. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar kullanılmasıyla çok evreli bir özelliğe sahip olduğunu ifade etti. Tiyatronun özellikle 2. ve 3. yüzyıllarda özgün işlevinde kullanıldığını, gladyatör oyunları ve dönemin moda oyunlarının gerçekleştirildiği bir yapı olduğunu aktaran Meriç, şu bilgileri verdi:

“İznik’te 325 yılında ekümenik konsil toplanıyor; Hristiyanlığın çok önemli kararlarının alındığı bir toplantı. Bu dönemden sonra yavaş yavaş buralarda artık dini kullanım evresi oluşmaya başlıyor. Tiyatro özellikle 4. ila 6. yüzyıllarda dini kullanım evresi geçirmiş. Bununla ilgili çok önemli verilerimiz var. Özellikle duvarlarına yapılmış haç freskleri, girlandlar (askı çelenk), Hristiyanlık sembolleriyle yapılmış freskler… Özellikle 2005 yılında Bedri Yalman hoca tarafından tespit edilmiş duvarlarındaki Meryem İsa freski. Bu dönemde Bedri hoca korunamayacağını düşünerek kapatmıştı. Biz burayı tekrar açtık, gün yüzüne çıkardık”

Antik tiyatrodaki çalışmalar iki yıl içinde bitirilecek.

Papa Francis 2025’te İznik’e gelecek

Prof. Dr. Aygün Ekin Meriç, Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Francis’in katılacağını açıkladığı, 2025’te Birinci Konsil’in 1700. yılı törenlerinde bu tiyatronun ziyaret edilebileceğini vurguladı. Freskin Hristiyanlık alemi için önemine dikkati çeken Meriç, “Kucağında İsa ile tahtında oturan Meryem’in olduğu en erken fresk örneği; onun için çok önemli. Bununla ilgili gerekli korumaları yaptık. Ortaya çıkardığımızda bu halde değildi, bazı bozulmalar olmuştu. Onların hepsini temizledik, sağlamlaştırdık. Aralarda dökülmüş sıvaları da sağlamlaştırdık”

Yeniden ziyarete açılmasıyla İznik’in kültür ve turizm bakımından çok önemli bir cazibe merkezine kavuştuğunu söyleyen Prof. Dr. Aygün Ekin Meriç buradaki çalışmaların iki yıl içinde bitirileceğini söyledi ve açıklamalarına şunları ekledi: “Açıldığından beri ziyaretçi sayısı 50 bini aştı. Turist akışında bir hızlanma olduğunun bilgisini de alıyoruz. Pazartesileri hariç her gün insanlar burayı gezip görebiliyorlar”

Böylesi 200 yılda bir olur: Antalya’daki arkeolojik kazılarda tarihi keşif