Elektrikli araç üreticilerine ÖTV iadesi
Apple 10 yıldır sürdürdüğü elektrikli otomobil projesinden vazgeçti. Sektöre ilginin söndüğü bir dönemde bu alandaki çalışmalarının önünü göremeyen şirket enerjisini yapay zeka sektörüne harcama kararı aldı.
Apple, uzun zamandır konuşulan elektrikli otomobil projesi “Project Titan”ı durdurdu. İlk önce Bloomberg’de çıkan haberi takip eden saatlerde şirket sözcüleri elektrikli araba projesinde çalışan iki bin kişiden oluşan ekipten birçok kişinin çalışmalarını üretken yapay zekaya çevireceğini söyledi. Tabii bu iki bin işçinin hepsi yeni iş alanında çalışmayacak, bazıları işten çıkarılacak.
Apple’ın kendi elektrikli arabasını üretme çabaları yıllardır konuşuluyordu. Apple’ın Titan Projesi hakkındaki ilk söylentiler 2014 yılında ortaya çıkmıştı. Yani en az 10 yıllık bir çalışmadan bahsetmek mümkün. Apple proje üzerinde çalışması için Tesla’nın eski otopilot yazılımı direktörünü ve elektrikli araç girişimi olan Canoo’nun eski CEO’sunu işe alarak bu konuda ne kadar ciddi olduğunu göstermişti.
Apple’ın hayali direksiyonu ve pedalları olmayan bir araç üretmekti ancak bu fikri çok erken rafa kaldırmak zorunda kaldı. Şirket sürücünün yerini alabilecek uzaktan kumanda merkezi üzerinde de çalışıyordu. Aracın fiyatının 100 bin dolar olması düşünülüyordu. Ancak otomobil tasarlamak ve üretmek başlı başına karmaşık bir iş. Kâr amacı gütmeyen bir araştırma kuruluş olan Otomotiv Araştırmaları Merkezi’nin yöneticilerinden ve baş inovasyon sorumlusu K. Venkatesh Prasad Wired’a verdiği demeçte otomotiv alanına girmeyi amaçlayan teknoloji şirketlerinin “işbirliklerine ihtiyacı olduğunu” söylüyor.
Apple’ın bu işte ortakları olarak öne çıkarılan isimler arasında Kanada merkezli Magna International, Güney Kore merkezli batarya üreticisi LG, Çin merkezli otonom yazılım geliştiricisi Didi Chuxing ve ABD merkezli elektrikli otomobil üreticisi Canoo vardı. 2021 yılında Hyundai, Apple ile Georgia’daki Kia montaj fabrikasında üretilecek otomobil için görüştüklerini teyit etmiş, ama resmi ortaklık kurulmamıştı.
Bununla birlikte proje yıllar içinde pek çok engelle karşılaştı, biri de Apple’ın otomobil teknolojisinden sorumlu Doug Field’ın 2021’de şirketten ayrılmasıydı. Field şu anda Ford’da üst düzey yönetici olarak çalışmaya devam ediyor. The Information’da 2022 yılında yayınlanan bir haberde Apple’ın sürekli değişen planlar yüzünden sıkıntılar yaşadığı belirtilmişti.
Son haberler Apple’ın proje üzerinde çalışmalarına devam ettiği yönündeydi ki burada “son”dan kasıt öyle aylar öncesi değil. Daha bu ayın başlarında Wired Apple’ın geliştirdiği otonom sürüş teknolojisini kullanarak 2023’te 45 bin milden fazla yol kat ettiğini bildirmişti. Bloomberg ise ocak ayındaki haberinde Apple’ın otomobilin beklenen lansmanını 2028’e ertelediğini söylemişti.
Bazı haberlerde 100 bin dolar eşiğinin altında kalacağı tahmin edilen otomobilin şirketin başta umduğu gelişmiş otonom sürüş yeteneklerine ulaşamayacağı iddia ediliyordu. Yani Apple bunca yıllık çabadan sonra istediğine ulaşamayacağını anlayınca geri adım atma kararı aldı. Haber yatırımcılar arasında iyi karşılandı, şirketin salı günü New York’taki borsa kapanışında hisse senedinin değeri yaklaşık yüzde bir artışla 182,63 dolara yükseldi.
Elektrikli araç şirketi Tesla’nın sahibi Elon Musk da Apple’ın kararını kendi sosyal medya platformu X üzerinden asker selamı ve sigara emojileriyle kutladı. Ama Musk açısından bu erken bir kutlama. Apple elektrikli araç rekabetinden ayrılsa da şimdi yapay zeka yarışına katılmayı planlıyor ve burada OpenAI ve Google’ın gerisinde kalan Musk’a bir rakip daha çıkmış olacak.
— Elon Musk (@elonmusk) February 27, 2024
Son dönemde elektrikli araç piyasasında büyük bir soğuma mevcut. Yüksek fiyatlar ve şarj altyapısının hâlâ tam oturmamış olması araç sürücülerini elektrikli araçlara geçip geçmemekte kararsız bırakıyordu. Bu da satışlara yansımış, elektrikli araç sektöründeki büyüme son aylarda hız kaybetmişti.
Dünyada elektrikli araç devriminin öncüsü olan Tesla bile bu yıl büyüme hızının büyük ölçüde düşük seyredeceği konusunda uyarıyor. UBS AG tarafından yapılan tahmine göre yurtiçi elektrikli araç satışlarındaki büyüme 2023’te yüzde 47’yken bu yıl yüzde 11’e gerileyecek.
Apple bu zorlu koşullar altında elektrikli araç hayalinden vazgeçmiş olsa da Sony ve Honda otonom özelliklere sahip Afeela elektrikli otomobili 2026’da piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Hatta ikili yeni ürünlerini önümüzdeki yıl Kuzey Amerika’da ön siparişe açmayı planlıyor.
Apple şimdi yükselen yapay zeka sektöründe pastadan pay almaya çalışıyor. Ajax adındaki kendi yapay zeka modeli üstünde çalışan Apple’ın yeni projesi için günde milyonlarca dolar harcamaktan çekinmediği belirtiliyor. Apple’ın CEO’su Tim Cook kısa süre önce Apple’ın “bu yılın ilerleyen zamanlarında” üretken yapay zeka ürünlerini kullanıcılarıyla paylaşacağını söyledi.