Cahit Berkay: 100. yıl marşları, 10. Yıl Marşı’nı aşamadı
Bir ilk: Perseverance Mars’ta solunabilir oksijen üretti
NASA'nın Perseverance keşif aracı, türünün ilk örneği diyebileceğimiz bir deneyle Mars'ta bir astronotu üç saat boyunca hayatta tutmaya yetecek kadar oksijen üretti.
Perseverance'ın Mars'ta çekilen bir selfisi. Fotoğraf: NASA NASA’nın Mars’a Şubat 2021’de inen Perseverance keşif aracı, iki yıl boyunca belirli aralıklarla karbondioksiti dönüştürerek oksijen üreten MOXIE adlı bir cihazı kullandı. NASA’ya göre Perseverance Kızıl Gezegen’e ulaştığından beri bu mikrodalga büyüklüğündeki cihaz 122 gram oksijen üretti. Bu miktar, küçük bir köpeğin 10 saatte soluduğu oksijene eşdeğer ama bilim insanlarına bir gün insanların Mars’ta yaşamlarını sürdürebileceği yönünde umut vermeye yetti.
Washington’daki NASA Genel Merkezi’nde Uzay Teknolojisi Görev Müdürlüğü’nde teknoloji gösterimleri direktörü Trudy Kortes, “MOXIE gibi yerel kaynakları gelecekteki keşif görevleri için faydalı ürünlere dönüştürebilecek çığır açan bir teknolojiyi desteklemekten gururluyuz. Bu teknolojiyi gerçek dünya koşullarında kanıtlayarak, astronotların Kızıl Gezegen’de yaşadığı geleceğe bir adım daha yaklaştık” dedi.
NASA’ya göre Mars’ta bol miktarda bulunan karbondioksit, gezegenin ince atmosferinin yüzde 95’ini oluşturuyor. MOXIE cihazı 16 denetde eser miktarda karbondioksiti yakarak oksijen atomlarını ayırdı ve bunları bir kapsül içinde tutmadna önce saflığı açısından analiz etti. Arta kalanlarsa karbonmonoksit şeklinde serbest bırakıldı.
Bilim insanları oksijen toplama cihazlarının sadece nefes alıp vermekte değil roket yakıtı üretmek için de yararlı olabileceğini söylüyor. NASA’nın yöneticisi Pamela Melroy, “Ay ve Mars’taki kaynakları kullanmamızı sağlayacak teknolojiler geliştirmek, Ay’daki varlığımızı uzun vadeli olarak tasarlamak, sağlam bir Ay ekonomisi oluşturmak ve Mars’a ilk insan keşif seferini gerçekleştirmek açısından kritik bir önem taşıyor” dedi.
Bu küçük ama önemli adıma rağmen Mars kolonisi oluşturmamızın önünde hâlâ başka engeller duruyor. Mars o kadar soğuk ki ortalama sıcaklığı -62 dereceği bulabiliyor. Bu da uzay giysisi olmayan bir insanın donarak ölmesine neden olabilir. Ozon tabakasının olmamasından dolayı kansere neden olabilecek radyasyon bombardımanı ve yolculuğun sebep olabileceği kemik yoğunluğundaki aşırı kayıpları saymıyoruz bile.
Bu sorunların üstesinden gelinene kadar insanlığın Kızıl Gezegen’le en yakın bağlantısı Perseverance gibi keşif araçları olacak. NASA’nın 2.7 milyar dolarlık Mars misyonunun önemli bir parçası olan robot, Dünya’ya göndermek üzere düzinelerce kaya örneği toplayarak, Mars yüzeyinde yaşam izleri arıyor.
Oyunlar ve Bulmacalar