Bu da Pasifik’in ‘Greyhound’u: ABD’nin denizaltı üstünlüğü sona mı eriyor?

ABD yıllar boyunca Çin’in birtakım girişimlerinden ya da sahip olduğu güçten endişe duyuyorsa da denizaltılarla ilgili büyük bir kaygısı yoktu. Aksine Çin ordusu ABD’nin ultra sessiz denizaltılarını tespit etmekte zorlanıyordu. Şimdiyse durum değişti. Çin, ABD ile arasındaki en büyük askeri uçurumlardan birini daraltmak için adımlar atıyor. Bu yeni durum Çin’in Tayvan’a yönelik olası saldırısına nasıl karşılık verilebileceğini planlayan ABD için sil baştan yeni planlar yapmasını gerektirebilir.

Peki Çin’in denizaltılarını geliştirdiği kanaatine nasıl varıldı? Wall Street Journal’da yayınlanan habere göre uydu görüntülerinde Çin’in bu yılın başlarında pervane yerine pump-jet itiş sistemine sahip nükleer güçle çalışan saldırı denizaltısını denize indirdiğinin görülmesiydi. Son teknoloji Amerikan denizaltılarında kullanılan gürültü azaltıcı teknoloji ilk kez bir Çin denizaltısında görülüyordu.

Birkaç ay önceyse Çin’in kuzeydoğusundaki Huludao kentinde nükleer enerjiyle çalışan denizaltıların üretim tesisinin uydu görüntüleri mevcut Çin denizaltılarından çok büyük gövdeler olduğunu gözler önüne sermişti. Ayrıca 2021’de tesise inşa edilen ikinci salon denizaltı üretimini artırma planlarına işaret ediyor.

Sualtının Çin Seddi

Batı Pasifik ABD denizaltıları için yeniden tehlikeli hale geliyor. Sebebi Beijing’in hem Güney Çin Denizi’nde hem de Çin kıyılarına “Çin Seddi’nin sualtı versiyonu” da diyebileceğimiz çok sayıda sualtı sensör ağı inşa etmesi. Çin askeri ve akademik metinlerinde bu sensör ağlarının düşman denizaltılarını tespit konusunda Beijing’i çok daha iyi konuma getirdiği yazılı.

Denizdeki şamandıralardan sonar bilgisi toplayan devriye uçakları ve helikopterler bu verileri birleştirip düşman denizaltısı bulma konusunda daha iyi hale geliyor. Çin donanması artık gemileri ve denizaltıları izleyen kablolara hidrofon denen sualtı dinleme cihazlarını yerleştirebiliyor. Çin ağustos ayında Güney Çin Denizi’nde 40 saatten fazla süren ve düzinelerce Y-8 anti-denizaltı devriye uçağının katıldığı bir denizaltı avlama tatbikatı düzenledi. Birkaç hafta önceyse Çin ve Rus donanması Alaska açıklarında, Bering Denizi’nde denizaltı savaşı temalı bir tatbikat gerçekleştirdi.

Beijing ayrıca son yıllarda su üstü filosunu da hızla büyüttü. Çin gemileri genelde daha küçük ve görece daha az gelişmiş olmasına rağmen şu anda gemi sayısı bakımından ABD filosunu geçti. Washington buna karşılık çok sayıda ABD gemisini Pasifik’e konuşlandırdı. Ayrıca bu süreçte deniz operasyonlarının sayısını da Japonya ve Güney Kore gibi müttefikleriyle tatbikatlarını da artırdı. Zaten bu sebeple de hem Çin’in hem de Kuzey Kore’nin tepkisini topladı. Ancak bu ne kadar yeterli?

Wall Street Journal’a konuşan eski ABD Deniz Kuvvetleri subayı Christopher Carlson ABD’nin sualtında da yeni stratejilere ihtiyacı olduğunu söylüyor. Bunlar arasında yeni nesil sessiz Çin denizaltılarının yerini tespit etmek, izlemek ve gerekirse hedef almak için devriye uçağı ve saldırı denizaltısı gibi çok daha fazla kaynak ihtiyacı var.

Simülasyonlarda değişiklik gerekebilir

Amerikan askeri analistler tarafından Çin’in Tayvan’a saldırı simülasyonlarında genelde ABD denizaltılarının Çin filolarını batırmaya çalıştığı varsayılıyor. Bazı simülasyonlarda Çin gemilerinin imha edilmesi, Çin’in saldırının da büyük ölçüde boşa düşmesi ve Tayvan’ın kendini daha etkin savunması sonucuna varılıyor. Ancak şimdi denizaltılara yönelik böyle bir tehdit bu simülasyonların olasılığını düşürüyor. Hatta yeni senaryolara göre ABD’nin Tayvan Boğazı’na yaklaşması bile daha tehlikeli hale gelebilir.

Washington merkezli Heritage Foundation düşünce kuruluşunda kıdemli araştırma görevlisi olarak çalışan eski ABD denizaltı subayı Brent Sadler Çin’in nükleer güçle çalışan denizaltılarının ABD ve müttefiklerinin denizaltılarını “avlayacağı” bir pozisyona getirebileceğini söylüyor. ABD donanmasının eski subayı Carlson yeni Çin denizaltılarının 90’lardaki Rus Akula 1 sınıfı saldırı denizaltıları kadar sessiz olacağını tahmin ediyor. Rusya’nın bu denizaltı serisi hâlâ kullanılıyor ve önceki Rus denizaltıları içinde hem gizlilik hem de hız açısından kritik bir sıçramanın göstergesi.

Çin’in mevcut denizaltı teknolojisinin büyük kısmı Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Rusya’dan alınan dizel elektrikli denizaltıların tersine mühendisliğinden geliyor. Rusya ve Çin’in ilişkileri Rusya’nın Ukrayna işgalinin ardından Batı’nın söz konusu Avrupa ülkesine sırtını iyice dönmesiyle daha da sıkılaştı. Çin’in Rusya’nın işgalini kınamaması, ekonomik olarak Rusya’yı destekleyecek şekilde ticaretini devam ettirmesi akıllara Rusya’nın gelişmiş denizaltı teknolojisinin hiç olmazsa bir kısmını Çin’le paylaşabileceği sorusunu getiriyor. Tabii buna ilişkin net bir kanıt yok.

Çin denizaltı savaşına hazır mı?

Çin’in nükleer enerjiyle çalışan yeni nesil denizaltılarının aktif faaliyet göstermesine daha yıllar var ve programda kayda değer ilerleme olup olmadığı da muamma. Denizaltılar son hallerine ulaşmadan önce yıllar boyunca çeşitli prototip aşamalarından geçiyor. WSJ Çin’in bu yıl denize indirdiği yeni denizaltıların sualtına konuşlandırması amaçlanan bir test modeli olabileceğini yazıyor. Ayrıca yine WSJ’ye göre Çin’in ABD’yi bu alanda yakalaması için epey koşması gerekiyor. Zira ABD’nin yeni Virginia sınıfı saldırı denizaltıları ve planlanan Columbia sınıfı balistik füze denizaltıları gürültü azaltma teknolojisi, itici gücü, silah sistemleri gibi alanlarda Çin’in bir nesil üstünde kalıyor.

Çin’in ABD’nin teknolojisine denk olmasına ille de gerek var mı? Tespit edilmesi çok daha zor denizaltılar yaparak da ABD ordusunun işini zorlaştıramaz mı? Ayrıca unutmamak gerekiyor ki bir denizaltı savaşı olacaksa bu Pasifik’te, Çin’in yıllardır kök saldığı bölgede olacak. İkinci Dünya Savaşı döneminde denizaltı savaşlarını anlatan Das Boot ve Greyhound gibi yapımların bir benzerini gerçek hayatta, Pasifik’te görür müyüz?

Rusya ile Ukrayna arasında bir de elektronik savaş var ve çok şiddetli