Bennu’dan çıkan çıkana: Asteroit örneklerinde su ve karbon izi bulundu
NASA'nın Osiris-Rex kapsülü, Bennu asteroidinden aldığı toz örnekleriyle bugün Dünya atmosferine girecek. Yarattığı heyecanın sebebi 'Nereden geliyoruz' sorusuna cevap verebilecek olması. Bu araştırmanın en kritik ismiyse Queen'in efsanevi gitaristi ve astrofizikçi Brian May.
Dağ büyüklüğündeki asteroit Bennu’dan aldığı bir avuç tozu taşıyan NASA’nın Osiris-Rex kapsülü, bugün bir kurşundan 15 kat daha hızlı şekilde Dünya atmosferine girecek. ABD’nin Utah eyaletinde Batı Çölü’ne yumuşak iniş yapacak kapsül, en derin sorularımıza yanıt verebilir. Yani, ‘Nereden geliyoruz’ sorusunun cevabını duyma ihtimalimiz var.
Bennu’dan gelecek 250 gramlık numune için konuşan misyonun baş araştırmacısı Profesör Dante Lauretta, “Gezegenimizden önce var olan malzemeye, hatta belki de Güneş Sistemimizden önce var olan bazı taneciklere bakıyor olacağız. Başlangıcımızla ilgili ipuçlarını bir araya getirmeye çalışıyoruz. Dünya nasıl oluştu ve neden yaşanabilir bir dünya haline geldi? Okyanuslar suyunu nereden aldı; atmosferimizdeki hava nereden geldi; ve en önemlisi, Dünya’daki tüm yaşamı oluşturan organik moleküllerin kaynağı nedir?”
500 metre genişliğindeki asteroit Bennu’dan parça getirme arayışı 2016’da başlamıştı fakat toprak örneğinin alınacağı güvenli yeri tespit etmek kolay olmadı. Neyse ki Queen grubunun efsanevi gitaristi, aynı zamanda astrofizikçi olan Brian May oynadığı kilit rolle bu alanın belirlenmesine öncülük etti. Brian May, BBC’ye verdiği görüşte, “Her zaman bilimin yanı sıra sanat da gerekir. Uzay gemisinin düşme ihtimalinin olup olmadığını ya da nihai olarak seçilen Nightingale adlı bölgenin hemen kenarında bulunan ‘kıyamet kayasına’ çarpıp çarpmayacağını bilmek için araziyi hissetmeniz gerekir. Böyle bir şey olsaydı felaket olurdu” diyor.
Kapsül güvenli bir şekilde yere indiğinde, örnekleri analiz etmek için Teksas’taki Johnson Uzay Merkezi’ne götürülecek. NASA, Bennu’yu Güneş Sistemi’ndeki en tehlikeli kaya olarak görüyor. Uzayda izlediği yol nedeniyle, bilinen asteroidler arasında Dünya’ya çarpma olasılığı en yüksek olan asteroid Bennu. Fakat çarpma ihtimali çok düşük. Bu ihtimal yazı tura atıp arka arkaya 11 kez aynı yüzün denk gelmesi ihtimali kadar düşük. Ve herhangi bir çarpışmanın gelecek yüzyılın sonlarına kadar gerçekleşme ihtimali görülmüyor.
Bennu muhtemelen minerallerine bağlı çok miktarda su içeriyor (ağırlık olarak %10 kadar). Bilim insanları bu sudaki farklı hidrojen atomu türlerinin oranının Dünya okyanuslarındakine benzer olup olmadığına bakacaklar.
Bennu muhtemelen ağırlıkça yaklaşık yüzde 5-10 oranında karbon da içeriyor. Asıl ilgi de burada yatıyor. Gezegenimizdeki yaşam organik kimyaya dayanıyor. Dünya’nın ilk dönemlerinde yaşamı başlatmak için suyun yanı sıra karmaşık moleküllerin de uzaydan gelmesi mi gerekmişti? Londra Doğa Tarihi Müzesi’nden Profesör Sara Russell da BBC’ye bunu anlatıyor: “Örnek üzerinde yapılacak ilk analizlerden biri, içerdiği tüm karbon bazlı moleküllerin listesi olacak Meteoritlere bakarak asteroitlerin çok sayıda farklı organik molekül içerdiğini biliyoruz. Ancak meteoritler genellikle çok kirlidir ve bu nedenle bu numune dönüşü bize Bennu’nun bozulmamış organik bileşenlerinin ne olduğunu gerçekten bulma şansı veriyor.”