Japonya Ay’a iniş yapan beşinci ülke oldu

ABD, Rusya, Çin ve Hindistan’dan sonra Japonya da tarihinde bir ilki gerçekleştirdi. Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), başarılı bir fırlatmanın ardından Ay yüzeyine iniş yapan mürettebatsız aracı “Smart Lander for Investigating Moon” (SLIM) ile iletişim kurduğunu duyurdu. Bu tarihi gelişmeyle birlikte Japonya Ay’a araç indiren beşinci ülke olmayı başardı.

JAXA da SLIM’in Japonya saati ile 00.20’de (TSİ 18.20) Ay’a indiğini doğruladı. Ajansın açıklamasında “İnişten bu yana iletişim kuruldu” dendi. Ancak inişte tek sorun güneş pillerinin güç üretememesi oldu. Açıklamada da bu konuya değinilerek “Ancak güneş pilleri güç üretmiyor ve Ay yüzeyinden veri alımına öncelik veriliyor” ifadeleri yer aldı.

Dubbed the ‘moon sniper’, a Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) probe is attempting to land within 100 meters of its target, a technology JAXA says is unprecedented and essential in the search for moon water and human habitability https://t.co/a9yER0ZkNM pic.twitter.com/oxLVmEBpOP

— Reuters (@Reuters) January 18, 2024

Tüm zorlu koşullara rağmen ajans SLIM’in sabit bataryalarla çalıştığını ve iniş sırasında elde edilen verilerin uzay aracında saklandığını belirterek “Şu anda bu verileri ilk olarak Dünya’ya geri ileterek bilimsel sonuçları en üst düzeye çıkarmak için çalışıyoruz” dedi.

Japonya’nın bu misyonu, Dünya’nın doğal uydusuna olan ilginin artmasıyla son yıllarda başlatılan bir dizi yeni projeden biri olarak tarihte altın harflerle yerini aldı. Transformer oyuncaklarının üretici firması TakaraTomy tarafından devletle ortaklaşa geliştirilen bir mini-rover ile donatılan Japon aracı, benzeri görülmemiş bir hassasiyetle iniş yapmak üzere tasarlanmıştı.

🌔 The Japan Aerospace Exploration Agency said the Smart Lander for Investigating Moon landed the moon’s surface but it was still confirming the communication with the probe https://t.co/RpmOOzvEpO pic.twitter.com/lx2wVehoqU

— Reuters (@Reuters) January 19, 2024

SLIM Ay’da ne yapacak?

Japonya’nın uzay ajansı JAXA daha önce bir asteroide nokta atışı bir iniş gerçekleştirmişti. Ancak yerçekiminin daha güçlü olduğu Ay’daki zorluk çok daha büyük. SLIM Ay’ın mantosunun yüzeyinde erişilebilir olduğuna inanılan bir kratere ulaşmaya çalışacak.

Tokyo Üniversitesi’nde Ay ve gezegen keşifleri uzmanı Doçent Tomokatsu Morota, AFP’ye yaptığı açıklamada “Burada açığa çıkan kayalar Ay’ın ve Dünya’nın kökenlerinin araştırılmasında oldukça önemli” dedi. Morota “Buna Ay’ın olası su kaynaklarının gizemine ışık tutmak da dahil, ki bu da bir gün Mars’a giden yolda olası duraklar olarak orada üsler inşa etmenin anahtarı olacaktır” diye ekledi.

“Ay’ın ticari amaçlarla kullanılması” konusuna da değinen Japon akademisyen “Ay’ın ticarileştirilmesi olasılığı uydumuzun kutuplarında su olup olmadığına bağlı” ifadelerini kullandı.

Ay’a ilgi artıyor: Japonya 2 kez başarısız olmuştu

Ay’a ilk insanlı inişin üzerinden 50 yıldan fazla bir süre geçtikten sonra birçok ülke ve özel şirket bu yolculuğu yeniden gerçekleştirmeye çalışıyor. Ancak iniş kazaları, iletişim arızaları ve diğer teknik sorunlar bu isteğin önünde büyük engel oluşturuyor.

Bu ayın başlarında ABD’li özel uzay ve havacılık şirketi Astrobotic’in “Peregrine” uzay gemisi kalkıştan sonra yakıt sızdırmaya başlamış ve görevini sonlandırmıştı. Perşembe günü uzay gemisi ile temas, muhtemelen dönüşü sırasında Dünya atmosferinde yanmasının ardından Güney Pasifik’in uzak bir bölgesinde kesilmişti.

Olayın ardından NASA ayrıca Artemis programı kapsamında mürettebatlı Ay misyonlarını da erteledi. Bir yandan da Rusya, Çin ve Güney Kore ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dahil birçok ülke Ay’a insanlı iniş için şansını deniyor.

Japonya’nın önceki Ay misyonları ise biri kamuya açık diğeri özel olmak üzere iki kez başarısız olmuştu. Ülke 2022 yılında ABD’nin Artemis 1 misyonunun bir parçası olarak Omotenashi adlı bir Ay sondasını gönderememişti.

Nisan ayında da Japon startup Ispace Ay’a iniş yapan ilk özel şirket olmak için çabalamış fakat “sert iniş” olarak tanımladığı olaydan sonra uzay aracıyla iletişimi kaybetmişti.

Şu an uzayda, yörüngede bir Türk var: İstikbal göklerdedir!