Okyanuslar geçen yıl her gün yeni bir sıcaklık rekoru kırmış

Küresel ısınmaya karşı silah olan okyanuslar ağır darbe almış bir şekilde savaşa devam ediyor. Yeni veriler okyanusların her gün yeni bir sıcaklık rekoru kırdığını, eşi benzeri görülmemiş bir sıcak yıldan geçildiğini söylüyor.

Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) ve Maine Üniversitesi’nin Climate Reanalyzer verilerine göre dünya genelindeki okyanusların yüzey sıcaklıkları geçen yıl mart ayı ortalarından itibaren günlük rekorlar kırmaya başladı.

NOAA okyanusbilimcisi Gregory C. Johnson 2023’te dünya genelindeki ortalama okyanus sıcaklıklarının bir önceki yıla göre 0.25 derece daha sıcak olduğunu söylüyor. CNN International’a verdiği demeçte bu artışın “tek seferde yaklaşık yirmi yıllık ısınmaya eşdeğer olduğunu” belirtiyor. Yani oldukça kritik ve şaşırtıcı bir durumla karşı karşıyayız.

Dünyayı ısıtan fosil yakıtlardan çıkan gazların meydana getirdiği ısının yaklaşık yüzde 90’ı okyanuslarda depolanıyor. Okyanus sıcaklığını ölçmek bir bakıma küresel ısınmanın nasıl ilerlediğini görme olanağı sağlıyor. Bilim insanları okyanus sıcaklıklarındaki artışta insanların sebep olduğu küresel ısınmanın yanı sıra doğal bir iklim modeli olan El Nino’nun da rolü olduğunu belirtiyor. Bu doğal hava olayında okyanus sıcaklıklarında genel olarak artış yaşanıyor. Bazı ülkelerde aşırı kuraklıklar yaşanırken bazılarında sel felaketleri görülüyor. Yani El Nino insanlık için iyi haberler taşımıyor.

Dördüncü kez küresel mercan ağarması yaşanacak gibi

Aşırı kuraklıklar ve sel felaketleri hem deniz yaşamı hem de hava üzerinde derin etkiler bırakıyor. Malum okyanuslar sıcak havayı emiyor, ancak hava durgun olduğunda yüzeyde biriken sıcak sular altta kalan soğuk sulara karışamıyor ve tabakalaşma meydana geliyor. Yüksek okyanus sıcaklıkları mercanlar için şimdiden felaket demek.

Yetkililer mart ayında havadan yapılan incelemelerde Avustralya’nın Büyük Set Resifi’nin yedinci kez toplu şekilde ağardığını söylüyor. Ağarma olayı mercanların dokularında yaşayan ve besin kaynaklarını sağlayan alglerin simbiyotik ilişkiye son vermesiyle meydana geliyor. Okyanus sıcaklıkları çok uzun süreler yüksek kalırsa mercanlar açlıktan ölebilir. “Mercanların ölümünden bize ne” demeyin.

Mercanlar atmosferden karbonu emerek ve emdiği bu karbonu deniz tabanında depolayarak iklim dengesine katkı sağlıyor. Zarar gören mercan resifleri sebebiyle karbon emiliminde azalma oluyor ki bu da küresel ısınmayı artırıcı bir etken oluyor.

NOAA’nın Coral Reef Watch aracından elde ettiği verilere göre sorun Avustralya’nın da ötesine geçmiş durumda. Yani dünya önümüzdeki birkaç ay içinde dünya genelinde dördüncü kez mercan ağarma olayıyla karşı karşıya kalabilir.

El Nino’nun etkisi zayıflıyor ama sıcaklıklar yüksek seyrediyor

Okyanusun ısınması daha şiddetli kasırgalara da zemin hazırlıyor. Okyanus ne kadar sıcak olursa fırtınaları besleyecek enerji de o kadar fazla oluyor. Bilim insanlarının kafasını en çok karıştıran konulardan biri kasırga oluşumunun merkezlerinden olan Kuzey Atlantik’te daha önce görülmemiş sıcaklıkların görülmesi ki uzmanlar bunun kesin nedenlerini henüz tam olarak çözmüş değil.

İşin sıkıntılı tarafıysa okyanus sıcaklıklarının 2024’ün ikinci yarısına kadar devam etme ihtimali. Bunun üzerine bir de diğer doğal hava olayı La Nina meydana gelirse çok şiddetli bir kasırga sezonu yaşanır. Çünkü La Nina zaten Atlantik’teki kasırga sezonunu büyütme ihtimali taşıyan bir hava olayı. Ama La Nina’nın bir faydası da olabilir. El Nino’nun etkisi azalıyor, önümüzdeki birkaç ay içinde dağılacağı tahmin ediliyor. El Nino’dan sonra La Nina okyanus sularını soğutucu bir etki yaratabilirse en azından dengeyi yakalamış oluruz.

Geçmişte de El Nino’nun etkisinin sona ermesinden sonra yüzey sıcaklıkları düşmüştü. Ancak bu kez El Nino azalmasına rağmen sıcaklıklar beklenenin üstünde seyretmeye devam ediyor. Uzmanlar okyanus sıcaklıklarının rekor seviyenin altına ne zaman düşeceğini tahmin etmenin şimdilik imkansız olduğunu düşünüyor.

Mars’ın yerçekimi Dünya’daki derin okyanus akıntılarını etkileyecek kadar güçlü olabilir

Okyanuslar kaynıyor! Su altında yaşam hiç olmadığı kadar tehlikede