Bilimkurgu karakteri gibi: Karşınızda keşfedilen yeni deniz canlısı Promachocrinus fragarius, yani çilek
Okyanuslar kaynıyor! Su altında yaşam hiç olmadığı kadar tehlikede
Okyanuslarda artan sıcaklıkların aşırı sıcaklar üzerinde etkili olduğu açıklandı. Okyanus sularının hiç olmadığı kadar ısınması su altındaki yaşamı da tehdit ediyor.
Küresel ısınmanın etkisiyle dünya neredeyse dört mevsimin dördünü de sıcak yaşamaya başladı. Bahar hayranları ve şort üzerine sweatshirt giymeyi sevenleri üzen bu sıcaklar, yüklediğimiz “romantik” anlamların ve kişisel zevklerimizin ötesinde büyük bir tehlikenin işaretçisi aslında. Yeni veriler şaşırtıcı derecelere yükselen hava sıcaklıklarının kaynağının okyanus ve denizler olduğunu gösterdi. İngiliz The Guardian Gazetesi’nin yazdığına göre her yıl giderek daha çok ısınan okyanus ve denizler aşırı hava koşullarının da en büyük etkenlerinden. Çünkü okyanuslar fosil yakıt yakmanın sebep olduğu karbon emisyonlarının hapsettiği ısının yüzde 90’ını absorbe ediyor. Bu da küresel ısınmanın en net nedenleri arasında zaten.
Bilim insanları okyanusların 2023 yılında rekor düzeyde ısı emdiğini söyledi ve veriler son on yılda okyanusların her yıl bir öncekine göre daha sıcak olduğunu ortaya koyuyor. Isısı artan okyanuslarda tabakalaşma rekor düzeye varmış durumda. Bu da yüzeyde biriken sıcak suların derin sularla karışımının önünde büyük bir engel ve haliyle deniz ve okyanuslardaki yaşamı tehdit ediyor. “Neden?” diye soracak olursanız, okyanuslardaki oksijen miktarı azalırken tabakalaşma nedeniyle derin sular ısıya ulaşamaz hale gelebilir.
Bilimsel anlamda okyanus sıcaklıklarına dair güvenilir verilerin tutulmaya başlanması 1940’a kadar uzanıyor, ancak okyanusların şu an 1000 yılın en sıcak seviyesinde olması ve son 2000 yılda herhangi bir zamanda olduğundan daha hızlı ısınıyor olması da muhtemel. İklim krizinin en yaygın ölçüsü küresel ortalama hava sıcaklığı 2023’te daha da arttı.
Ancak hava sıcaklıkları geçen yıl ısınan El Niño fenomeninin geri dönüşü de dahil olmak üzere iklim değişikliklerinden daha çok etkileniyor.
‘Okyanus neler olduğunu anlamanın anahtarıdır’
Bu verileri açıklayan ekibin bir parçası olan Minnesota St. Thomas Üniversitesi’nden Prof. John Abraham “Okyanus bize dünyada neler olduğunu anlatmanın anahtarıdır ve elde edilen veriler ısınmanın etkileyici bir resmini çiziyor” dedi. “Sonuçlarla zaten yüzleşiyoruz ve harekete geçmezsek sonuçlar çok daha kötü olacak” diyen Abraham ekliyor: “Fakat bugün bu sorunu rüzgâr, güneş, hidroelektrik ve enerji tasarrufuyla çözebiliriz. İnsanların bunun farkına varması çok güçlendirici bir şey. Geleceğin yeni enerji ekonomisini başlatabilir, aynı zamanda hem paradan hem de çevreden tasarruf edebiliriz.”
2023’teki olağanüstü sıcaklıklar küresel ısınmanın hızlanıp hızlanmadığı sorusunu gündeme getirmişti. Ancak Abraham şu an anlamlı bir ivmenin tespit edilebilmiş olmadığını söyleyerek “1995 yılından bu yana doğrusal bir artış olduğu söylenebilir” dedi.
Advances in Atmospheric Sciences dergisinde yayınlanan yeni çalışma okyanusların 2023 yılında bir önceki yıla göre 15 zettajoule daha fazla ısı emdiğini ortaya koydu. Araştırmacılara göre okyanuslardaki ısı içeriği 2021 yılı seviyelerini yaklaşık 10 zettajoule aştı. Bu fark 2021’de dünya çapında üretilen elektriğin 100 katına tekabul ediyor.
Okyanus ve denizlerdeki yaşam bu nedenlerle tehdit altında ama etki alanı sadece su altı da değil. Okyanus sıcaklıklarının aşırı sıcaklara etkisi düşünüldüğünde durumun ne kadar korkunç olduğu da ortada.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin verilerine göre 2022 yılı kaydedilen en sıcak 5. yıl oldu. Dünyanın dört bir yanında ülkeler iklim krizinin daha da şiddetlendirdiği doğal felaketlerle karşı karşıya kaldı. Avrupa Birliği’nin iklim değişikliğini izleyen kuruluşu Copernicus 2023 Ağustosu’nda ortalama deniz yüzeyi sıcaklığının 2016 yılının aynı dönemindeki son rekorunu aştığını, deniz yüzeyi sıcaklığının 20,96 dereceye kadar çıktığını duyurdu.
Oyunlar ve Bulmacalar