TikTok beğenisi için katlediliyorlar: Sosyal medya Lübnan’da her yıl 2,6 milyon kuşun ölümüne neden oluyor

Hannah McCarthy’nin The Guardian için hazırladığı haberin çevirisini sunuyoruz. Haberin orijinaline buradan ulaşabilirsiniz. 

Mermi kovanları Lübnan’ın kuzeyindeki Terbol Dağı’nın çayırlarını kirletiyor. Aşağıda kalan vadi, göçmen kuşların en çok kullandığı rotanın duraklarından biri. Şiddetli rüzgarlar dağın zirvesine vurup Afrika ve Avrasya arasındaki uzun yolculuklardan yorulan kuşları daha alçaktan uçmaya iten doğal bir koridor oluşturuyor. Ancak kuşların bu yolu TikTok beğenileri uğruna tehlike altında.

BirdLife International’a göre her yıl 2,6 milyon kuş Lübnan toprakları üstünden geçerken yasadışı şekilde öldürülüyor. Avrasya ve Afrika arasında yolculuk yapan kuşların sayısı yaklaşık iki milyar. Lübnan Göçmen Kuşlar Derneği (Lamb) Başkanı Michel Sawan alçaktan uçan kuşların dağda yaşayan kaçak avcılar için kolay hedef olduğunu söylüyor: “‘Biz bu kültürü dedelerimizden miras aldık’ diyorlar, ben de onlara ‘Dedeleriniz yanılıyordu’ diyorum” diye anlatıyor.

Lübnan yasalarına göre göçmen kuşların avlanması yasak ama Beyrut’taki hükümetin zayıflığı, ekonomik kriz ve İsrail ile güneyde devam eden savaş nedeniyle kuralların uyulmasını sağlayacak güvenlik personeline ayrılan bütçe çok az.

Kuşları yemek ya da satmak için değil, beğeni için vuruyorlar

Sawan kaçak avcıların vurduğu kuşları toplamadığını, yemediğini, öylece vadide bıraktıklarını söylüyor. Yani tek amaçları “eğlence.” Kuşlar hızla ölecek kadar şanslı değillerse, kurtçuklar yavaş ve acı verici bir ölüm için onları yerde bekliyor.

Göçmen kuşları avlama eylemleri son 10 yılda sosyal medya ve hassasiyeti yüksek silahlar gibi 21’nci yüzyıl getirileri nedeniyle daha da yaygınlaştı. Kaçak avcıların birçoğı öldürdükleri kuşların görüntülerini internette paylaşıyor. Sosyal medyanın bu cinayetleri daha da tetiklediğine dair birtakım endişeler de var. Avcılar kimi zaman askerlerin kullandığı türde silahlarla leylek vurdukları videoları TikTok’ta paylaşıyor.

Sawan “Beğeni almak için kuşları katlediyorlar. Bu videoları yayınlayacakları bir platform bulmasalar bu kuşları vurmazlardı” diyor. Sawan gördüğü videoları şikayet ettiğini, ancak TikTok’un bu görüntüleri “politikalarına aykırı bulmadığını” iddia ediyor. TikTok bu konuyla ilgili henüz bir açıklama yayınlamadı.

Sawan da bir zamanlar avcı olduğunu söylüyor. Ancak toplu leylek katliamlarına tanık olunca çevre aktivistliğine başlamış. Av sırasında insanların da hayatını kaybetmesi de üzüyor Sawan’ı. Zira her yıl av sırasında en az bir kişi ölüyor. Örneğin Sawan’ın çocukluk arkadaşlarından biri bu yılın başlarında Zgharta yakınlarında avlanırken motosikletli bir genç tarafından yanlışlıkla vurulmuş. Sawan kendisinin de kuşları korumaya çalışırken kaçak avcılar tarafından yedi kez vurulduğunu söylüyor.

Terbol Dağı’nın çevresindeki virajlı yolda ilerlerken Sawan yavaşlıyor ve kuş seslerinin bir döngü halinde tekrar ettiğine dikkat çekiyor: “Bunu duyabiliyor musunuz? Buna kuş çağırma cihazı deniyor. Kaçak avcılar bu cihazları kuşları kendilerine çekmek için kullanıyor.” Zaten birkaç dakika sonra da havayı silah sesleri kaplıyor.

Lübnanlı bir güvenlik kaynağı personel eksikliğine rağmen kaçak avlanmanın Lübnan İç Güvenlik Güçleri (ISF) için öncelikli olduğunu ve kaçak avcıları tutuklayıp silahlarına elkoyduklarını söylüyor. Ancak bu her yıl 2,6 milyon kuşun öldüğü gerçeğini değiştirmiyor.

İklim değişikliği kuşları Lübnan’a itti, ama orada da istenmeyen misafirler

Genelde Afrika ve Körfez’in çöllerinde görülen üç halkalı cılıbıt, kukuletalı kuyrukkakan ve kızılca kuyrukkakan gibi bazı kuş türleri son yıllarda ilk kez Lübnan’da görülmeye başladı. Bu iklim krizinin bu kuşların göç yolunu değiştirmesine neden olduğunu gösteriyor.

Uluslararası Hayvan Refahı Fonu program yöneticisi Dr. Nabegh Ghazal Asswad “Bu türleri daha önce hiç bu kadar kuzey enlemlerinde görmemiştik. Bu durum kuşların yeni bölgelere gitmek için normal güzergahlarından uzaklaştığı anlamına geliyor” diyor. Artan sıcaklıklar ve şiddetli fırtınalar gibi durumlar kuşların göç yollarından sapmasına veya yeni yaşam alanları aramalarına neden olabiliyor.

Lübnan Kuşları Koruma Derneği Başkanı Fuad İtani “Lübnan’da kayıtlı 414 kuş türü var, bunların 48’i yüksek tehlike altında ama hepsi ya vuruluyor ya da tuzağa düşürülüyor” diyor. Kaçak avcılığın durdurulmasının yerel halkın sağlığı ve dünyadaki ekosistemin korunması için kritik olduğunu söyleyen İtani “Kuşlar ekolojik dengenin korunmasında hayati önem taşıyor. Kuşları kaybedersek haşere sayısı artar, tozlaşma ve bitki çeşitliliği azalır” diyor.

Kemirgen ve haşarel nüfusunun kontrol altında kalmasını sağlayan küçük orman kartalı ve atmaca gibi yırtıcı kuşların öldürülmesi Lübnan’ın ekosistemini de olumsuz etkiliyor. Bu yırtıcı kuşlar olmadığında çiftçiler ürünlerini korumak için fare zehri kullanmak zorunda kalıyor.

Lamb, Birdlife International’dan Terbol-Zgharta bölgesini “önemli bir kuş ve biyoçeşitlilik alanı” olarak belirlemesini istedi ancak şimdiye kadar bu koruma statüsüne destek olacak araştırmalar için fon sağlanmadı. BirdLige International’ın Ortadoğu Başkanı İbrahim Kadir Terbol-Zgharta’nın önemli kuş alanı olarak sınıflandırılmaya yakın olduğunu, ancak ellerinde belli kriterlerin sağlandığını gösteren veriler olmadan böyle bir karar alamayacaklarını söylüyor.

Ukrayna savaşından kartallar bile kaçıyor