AB’den dönere ‘Türk’ tescili yolda: Yunanistan’dan itiraz gelebilir

Türk mutfağı denince belki de kebapla birlikte akla ilk gelen lezzetlerden biri de döner. Türkiye’nin hemen her mahallesinde bulunması hiç de zor olmayan bu lezzetin tescili için Türkiye Avrupa Birliği’ne (AB) resmi başvuru yaptı.

Birliğin Resmi Gazetesi’nde yayımlanan ilan dönerin “Geleneksel Ürün Adı” tesciline ilişkin ilk adım olarak kayıtlara geçti.

Başvuru başarılı olursa sadece “3-5 milimetre kalınlığında pirzola şeklinde yatay olarak dilimlenmiş” büyük sığır ve kuzu eti dilimleri yaprak döner olarak etiketlenebilecek, tavuk pirzolalar ise kümes hayvanları çeşidinde 1-2 santim kalınlığında olabilecek.

1996’dan beri Avrupa’da sektörü temsil eden Avrupa Türk Döner Üreticileri Derneği (ATDID) tarafından desteklenen başvuru metnine göre Avrupa’daki döner ekonomisinin yaklaşık 3.5 milyar euro değerinde olduğu tahmin ediliyor.

Türkiye’nin ilanında dönerin 1800’lü yılların başından itibaren imparatorluğun başkenti Konstantiniyye’den (İstanbul) Osmanlı coğrafyasının çeşitli şehirlerine yayıldığı, lokantalarda ve hanlarda pişirilip satıldığı belirtildi.

Türklerin Almanya’ya 1960’lardaki yoğun göçüyle döner Avrupa sokaklarının vazgeçilmez lezzeti haline geldi. / Fotoğraf: AA

İlanda ayrıca Takiyüddin el yazmalarında dönerin dikey pişirilmesinin 1546 yılına kadar gittiği bilgisine yer verildi.

Dönerin 1962’den 1979’a kadar yoğun bir şekilde devam eden Türklerin Avrupa’ya ve özellikle Almanya’ya göçünün kültürel simgesi haline geldiği ifade edilen ilanda söz konusu popüler lezzetin adı ve üretim süreci değişmeden Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine yayıldığının altı çizildi.

Avrupa’da en popüler sokak yemeklerinden biri haline geldiğine vurgu yapılan dönerin etimolojisine de değinildi. “Dönmek” fiilinden türediğine vurgu yapılan ilanda lezzetin adının geleneksel pişirme tekniğiyle ilgili olduğu ifade edildi.

İtiraz edebilecek tek ülke: Yunanistan

İlana ilişkin resmi itiraz süresi ise üç ay. Bu üç ay içinde herhangi bir itiraz veya başka bir ülkeden sahiplenme gelmezse döner AB’de tescillenen ilk Türk geleneksel mutfak ürünü olacak. Böylelikle döner Napoliten pizza ve İspanyol jamon serrano ile aynı AB korumasına sahip olacak.

Döner söz konusu ise yakın bir komşudan, Ege’deki ezeli kültürel rakip Yunanistan’dan şikayetler de gelebilir. Zira dönerin Avrupa’da ilk kez 1922 yılında Türkiye ile Yunanistan arasındaki mübadele sırasında Yunanistan’da tanıtıldığı iddia ediliyor.

Türkiye’nin başvurusunda ise dönerin Yunanistan’da “gyro” olarak adlandırıldığına vurgu yapılıyor.

Tereciye tere mi satıyor: Steinmeier dönerci getirdi, Almanya’da başı belada

Bakan Güler’den ‘Eurofighter’ sorusuna: Adam döner kesiyor, sonra soracağız