2020 yılında Donald Trump ve Joe Biden başkanlık seçimlerinde karşı karşıya gelip de zaferi Biden göğüslediğinde Trump ve güruhu “Seçime hile karıştı” diye ortalığı velveleye verdi. Bu velvele öyle bir boyuta geldi ki nihayetinde “boynuzlu” adamlar kongreyi bastı. Belki daha önce de seçim sonuçlarını beğenmeyenler olmuştu ama Amerika tarihinde ilk kez kongre baskını yapılıyordu. Şimdi 2024’te bu derece şiddetli olmasa da seçim sonuçlarına duydukları hayal kırıklıklarını anlatma sırası Demokratlarda. Trump’ın zaferini ilan etmesinden kısa süre sonra başkanlık seçimleriyle ilgili komplo teorilerinin sosyal medyada yayılması sadece birkaç dakika sürdü.
Araştırma şirketi PeakMetrics’in verilerine göre seçim sonuçlarından şüphe edenlerin ve yeniden sayım çağrısı yapanların sayısı özellikle Türkiye saatiyle dün gece saatlerinde epey arttı. Öğle saatlerine kadar bu tarz paylaşımların sayısı 94 bini buldu. Gönderilerin çoğu X’ten yapıldı, WIRED’ın haberine göre birçok gönderi en az bir milyon kez görüntülendi.
Yazar John Pavlovitz 5,3 milyon kez görüntülenen paylaşımında “Nasıl oluyor da rekor katılımın olduğu seçimde 20 milyondan daha az oy kullanılır?” diye sordu. NewsGuard’ın CEO’su Gordon Crıvitz de WIRED’a “Trump hile yaptı” kelimelerinin dün gece X’te gündeme girdiğini söyledi. Crovitz gece yarısından bu yana 91 bin 100 paylaşımda “Trump hile yaptı” cümlesinin geçtiğini açıkladı.
Komplo teoricileri seçim sonuçlarıyla ilgili tam olarak neden şüphe ettiklerini açıklayamıyor. Ancak seçimi Harris’in kaybetmesi, oyların çalındığına dair dayanağı olmayan dezenformasyonları yaymak için yeterli bir sebep. Öte yanda seçimden günler önce sosyal medyayı içerik seline boğan Trump destekçileri zafer günü neredeyse sessiz kaldı.
‘Sonuçları kabul etmemek antidemokratiktir!’
American Sunlight Project’in CEO’su ve Biden’ın dezenformasyonlarla ilgilenen eski yetkililerinden Nina Jankowicz “Oylama usulsüzlükleriyle ilgili asılsız iddiaların sağdan ya da soldan gelmesi önemli değil. Bu yalanların sistemimiz üstündeki etkisi aynı: İnsanlar demokratik altyapımıza daha az güvenecek, bu da bizi daha fazla dezenformasyona ve bağlantısızlığa sürükleyecek. Güvenin azalmasını telafi etmek yıllar sürer. Doğu Avrupa’da 90’lardan beri sisteme duyulan güveni yeniden tesis etmeye çalışan ülkelere bir göz atın. Kaynağı ne olursa olsun hepimiz bu iddialara karşı dikkatli olmalıyız” dedi.
Tarafsız olduğunu söyleyen Seçim İnovasyonu ve Araştırma Merkezi Başkanı David Becker “İster soldan ister sağdan gelsin, seçimi inkar etmek anti-demokratik bir davranıştır” diyor. Yeniden sayım çağrısının yapıldığı paylaşımlarda “donotconcedekamala” (sonucu kabul etme Kamala) ve “bir şeyler örtüşmüyor” gibi ifadeler dahil birçok etiket kullanıldı. Çoğu mesajda “bir şeylerin yanlış gittiğine” dair iddialar yer alıyordu.
Kayıp 20 milyon oy
Bu hesapların çoğunun ortaya attığı iddiaların başında 20 milyon oyun kayıp olduğu geliyor. Mesajların paylaşıldığı sıralar Amerikan haber ajansı Associated Press’in yayınladığı oy sayısı gerçekten de 2020 seçimlerinden 16 milyon daha az olsa da bunun açıklaması öyle çok da karışık değildi. Oyların sayımı bitmemişti. Sadece California’da bile milyonlarca oy hâlâ sayılmayı bekliyor.
PeakMetrics verilerine göre komplo teorileriyle ilgili bu paylaşımlar özellikle Türkiye saatine göre dün sabah saatlerinde ilgi görmeye başladı. Bu da seçimin Trump’ın lehine sonuçlandığı zamana denk geliyor. Çoğu Amerikalı yatmaya gittiğinde bile paylaşımların sayısında azalma olmadı.
Yine de Trump’ın sonuçları kabul etmeyip destekçilerinin şüphelerini körüklediği 2020 seçimlerinden farklı bir senaryo söz konusuydu bu kez: Trump’ın rakibi Kamala Harris, saatler sonra bir konuşma yaparak destekçilerini sonuçları kabul etmeye çağırdı. Ayrıca iktidarı “barışçıl bir şekilde devredeceklerinin” güvencesini verdi.
ABD Başkan Yardımcısı ve Demokratların başkan adayı olan Kamala Harris Washington’daki Howard Üniversitesi kampüsünde destekçilerine bir konuşma yaptı. Kamala Harris seçim mağlubiyetini kabul ettiğini belirttiği konuşmasında Donald Trump’a barışçıl bir şekilde yetki devri yapacaklarını söyledi. Fotoğraf: Kyle Mazza – Anadolu Ajansı
Komplo teorileri ve radikaller hakkında yazan Mike Rothschild “İmkansız gibi görünen her olay, ‘gerçekten’ ne olduğuna dair komplo teorilerine davetiye çıkaracaktır. Bu durumda milyonlarca kayıp oyun olduğu ve Rusya’nın bomba tehditleri yaparak Harris’in kampanyasını sabote ettiğine dair gerçeğe dayanmayan bir söylem söz konusu. Her ikisi de doğru değil. Katılım oranı düşmüş görünüyor ve California dahil pek çok eyalette sayım sürüyor. Bomba tehditleri kabul edilemez olsa da Harris’in kampanyasının her eyalette başarısız olmasının sebebi bunlar değil. Trump’ın zaferini komplo teorilerine bağlamak, gerçekten kopmak demektir” dedi.
Ayaklanmaya hazırlanan Cumhuriyetçiler de allak bullak
Seçim sonuçlarını inkar etmeye hazırlanan bazı Cumhuriyetçi komplocular da bu kez yönünü tekrardan 2020 seçimlerine çevirdi. Önceki seçimlere hile karıştırıldığına dair bir kitap yayınlamış Dinesh D’Souza iddialarının başından beri doğru olduğunu kanıtlamak için kayıp oy söyleminden faydalandı.
D’Sousa, sosyal medyada üç milyon görüntülenme alan gönderisinde “Kamala 2024’te 60 milyon oy aldı. Biden’ın 2020’de 80 milyon oy aldığına gerçekten inanan var mı? O 20 milyon Demokrat seçmen nereye gitti? Gerçek şu ki öyle bir şey hiç olmadı. Sanırım Biden’ın 80 milyon oy aldığı yalanını kesebiliriz” dedi.
Sağcı Youtuber Benny Johnson da 17 milyondan fazla görüntülenen paylaşımında benzer bir iddiada bulundu.
Siyaset sahnesinde milyarderlerin rolü büyüdü: Trump’ın zaferi nasıl karşılandı?
Musk, Kennedy, Pompeo… Trump’ın kabinesine girme olasılığı olanlar kimler?
Fotoğraf: Daniel Cardenas - Anadolu Ajansı 
Oyunlar ve Bulmacalar