Tereciye tere mi satıyor: Steinmeier dönerci getirdi, Almanya’da başı belada

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier iki gündür Türkiye’de. Ziyaretin ilk gününü İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na ayıran Steinmeier döner şov yaptı. Döner şovdan daha ilginci ise Türk asıllı, üç kuşak dönercilik yapan Arif Keleş’i Almanya’dan yanında getirmesiydi. Keleş eli boş gelmedi, 60 kilo etini de getirdi. Peki Alman basınına “döner diplomasisi” olarak yansıyan bu hareketi nasıl yorumlamak gerekiyor?

Öncelikle başlıkta kullandığımız deyimi biz değil Alman basını Keleş ile konuşurken kullanıyor. Alman gazetesi Stern “Berlin döneri”nin büyükelçilikte düzenlenecek resepsiyonda servis edilmesini “tereciye tere satmaya” benzetince Keleş “Burada bir yanlış anlama var. Türkiye’de Berlin’de yaptığımıza benzer bir döner yok. Almanya’ya 40, 50 yıl önce gelenlerin torunları artık Berlin döneri yapıyor” demiş. Berlin döneriyle Türk döneri farkını da şu sözlerle anlatmış:

“Sos örneğin. Türkiye yüzyıllardır ızgara et var zaten, ama yanında hep pilavla sebzeler olurdu. Göçmen işçiler burada döneri geliştirdi. Eti sos ve salatayla harmanlayarak lavaşın içine koydular. Almanların öğle aralarında yemeğe ayıracak fazla vakti yoktu, aradaki farkı gördüler. Bugün döner Almanya’da en popüler fast food.”

Göçmenlerden sert tepki: İtalya’ya gitse pizza götüremezdi

Görüldüğü üzere Almanya da Steinmeier’in davranışının sebebini merak ediyor. Keleş’e de bu soruyu sormaya kalkışmışlar, ama o siyaset konuşmaktan hep kaçınmış. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Gazze sebebiyle soğuk geçen ziyaretinden sonra bu ziyareti nasıl yorumladığı sorusuna da Almanya’da doğup büyüdüğünü, Türkiye siyasetine uzak olduğunu söyleyerek cevap vermiş.

Bununla birlikte Steinmeier’in dönerin anavatanına dönerci getirmesi Türkiye’de tuhaf, Almanya’daki göçmenler arasında ise tepkiyle karşılandı denenebilir. Der Westen’de yer alan haberde “Steinmeier’in yanında dönerci getirerek Türk ve Alman yemek kültürü dayanışmasını göstermeyi amaçlıyordu. Ama hareketi geri tepti” diye yazdı.

Westdeutscher Rundfunk’ta çalışan gazeteci Tuncay Özdamar Steinmeier’in hareketinin “utanç verici” olduğunu söyleyerek 60 yıldır Almanya’daki göçmenlerin başarısının dönere indirgenmesine öfkelendiğini dile getirdi. İki ülke arasındaki dayanışmayı göstermek için başka şeylerin de kullanılabileceğini söyleyen Özdamar “Steinmeier bu hareketiyle Türkiye’ye bakışının ne kadar klişe ve eski olduğunu gösterdi. İtalya’yı ziyaret etseydi yanında pizza olmazdı” diye tepki gösterdi. 

Handelsblatt muhabiri Ozan Demircan da Özdamar ile aynı noktaya takılarak Covid-19’un mRNA aşısını geliştiren Uğur Şahin ile Özlem Türeci ve Alman ekonomi mucizesini yaratan milyonlarca göçmeni örnek gösterdi. Alman basınında da başarılı örneklerden biri Almanya’nın milli takımının kaptanlığını yapan İlkay Gündoğan oldu.

Avrupalı Müslümanların oluşturduğu bir dernek olan Alhambra Society’nin kurucu üyesi Eren Güvercin ise Steinmeier’in heyetini hayretle karşılamış; “Cumhurbaşkanının Türkiye danışmanı kim? Bundan daha kötü bir iş çıkaramazdı” diye tepki gösterdi. Keleş bu konuda onlarla aynı fikirde olmadığını söylüyor. Bu ziyaretin göçmen işçilerin hikayelerini anlatmayı amaçlayan bir ziyaret olduğunu söyleyen Keleş “Cumhurbaşkanının bizi düşünmüş olması çok güzel. Dedem 1986’da bir konteynırda dönerciliğe başlamıştı, ben o zamanlar bir yaşındaydım” dedi.

Heyetteki tek Türk mü?

Stern’de yer alan habere göre Steinmeier’in heyetinde Türk asıllı olan sadece Keleş değildi. 2019’dan beri Yeşiller Partisi’nin Hanover Belediye Başkanı olan Belit Onay da heyetteydi. Yine Doğu Anadolu’da doğmuş, iki yaşındayken Almanya’ya gelmiş ve Frankfurt’ta büyüyen, Almanların “Türkisch für Anfänger” ile tanıdığı oyuncu Adnan Maral da var. Ayrıca son dönemde İran-İsrail kriziyle ilgili yaptığı yorumlarıyla epey tepki toplayan Federal Meclis Başkan Yardımcısı Aydan Özoğuz da heyette.

Steinmeier ziyaretinin son gününde mevkidaşı Erdoğan ile görüşecek. Ankara’daki ziyarette Steinmeier ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş arasında bir görüşme de gerçekleşebilir.

Almanya Cumhurbaşkanı’na sanatla anlattı: Bu da ‘neyin’ diplomasisi

Çukurcuma’yı Filistin marşıyla inleten antikacı: Mesajımı verdim, başka söze gerek yok

Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier ‘döner diplomasisi’ ile Türkiye’ye geliyor

Almanya Cumhurbaşkanına İstanbul’da İsrail protestosu