Danimarka’nın Notre Dame anı: 400 yıllık tarihi borsa binası alev alev yandı

Danimarka ticaretinin kalbindeki 17’nci yüzyıldan kalma borsa binası “Børsen” nedeni henüz bilinmeyen bir şekilde yangına teslim oldu. Yangının asansör boşluğundan tüm katlara yayıldığı söyleniyor. Medyaya yansıyan görüntülerde Kopenhag’ın simge yapısından yükselen siyah dumanlar görülüyor.

Sincere condolences to Denmark and the friendly Danish people due to the devastating fire in the building of the Børsen in Copenhagen. pic.twitter.com/13AQ2xS98M

— UKR Embassy in Denmark (@UKRinDNK) April 16, 2024

Dört asırdır ayakta kalmayı başaran bina yangına teslim olup çökerken çevredeki şaşkına uğramış insanlar bu tarihi anı izledi. Kopenhag emniyeti insanlara bölgeden uzak durmalarını söyledi. Yangın başladığı sırada binada insanlar olsa da hepsinin sağ salim bir şekilde tahliye edildiği belirtildi. Ayrıca henüz bir yaralanma ihbarı da yapılmadı.

Her faldet spiret af Børsen i København under voldsom brand den 16.04.2024. Se mere på https://t.co/ocJf7fskzf pic.twitter.com/3bfHCrcPzW

— Presse-fotos.dk (@pressefotosdk) April 16, 2024

İtfaiye ve emniyet ekiplerine ek olarak askeri personel de olay yerine gelerek çalışmalara destek oldu. Tüm birimler seferber olsa da yangını söndürme işlemi o kadar hızlı ilerlemedi. İtfaiye teşkilatının şefi Frank Trier Mikkelsen yangının bina içinde şiddetli bir şekilde yayıldığını belirtti. Devletin yayın kuruluşu TV 2’ye konuşan Mikkelsen yangını söndürmek için binanın çatısının sökülmesi gerektiğini söyledi. 120 itfaiye görevlisi yangına karşı mücadele etti ama şimdiye kadar sadece yüzde 40’ı kontrol altına alınabildi. Söndürme operasyonunun en az 24 saat sürmesi bekleniyor. Binaya yakın bir yerde bulunan Ticaret Bakanlığı binası da boşaltıldı.

1619 ila 1640 yılları arasında inşa edilen Børsen Kral 4. Christian döneminde faaliyete geçmişti. Bina 1970’lere kadar Danimarka’nın borsa işlerinin yürütüldüğü yerdi.

400 yıllık tarihiyle bile tarihi bina statüsünde olan Børsen Danimarka’nın en değerli sanat koleksiyonlarından birine ev sahipliği yapıyor. Bu sanat eserlerinden biri de 19’uncu yüzyılın Danimarkalı Norveçli sanatçılarından Peder Severin Krøyer’in ikonik tablosu “Børsen.” Alandan gelen fotoğraflarda tablonun sekiz kişi tarafından güvenli bir yere taşındığı görülüyor. 1895 yılında tamamlanan tablo binanın salonunda dizilmiş takım elbiseli borsa çalışanlarını gösteriyor.

Krøyer’in tablosundaki kişilerin hepsi kendi tasvirleri için sanatçıya para ödemişti. Hatta daha görünür olmak için ön sırada duranların 550 Danimarka kronu ödemesi gerekmişti, arkadakiler ise daha makul ödeme yapmıştı. Ama tablonun ortaya çıkarılması için sanatçıya bugünün 1.55 milyon (7.1 milyon TL) Danimarka kronuna denk bir para verilmişti. Müzayede evi Bruun Rasmussen’den Kasper Nielsen, Ekstra Bladet’e verdiği demeçte Krøyer’in tablosunun “tarihin bir parçası” olduğunu söyleyerek “Børsen’in tamamı yanarsa kültürel bir mirasın kaybıyla karşı karşıya kalırız” dedi.

Peder Severin Krøyer’in “Børsen” tablosu.

Danimarka Kültür Bakanı Jakob Engel-Schmidt 400 yıllık kültürel mirasın zarar gördüğünü söyledi. Olay yerindeki 40 itfaiyecinin binanın içindeki değerli eşyaları kurtardığı söyleniyor ancak bu değerli eşyaların ne kadarının kurtarıldığı henüz belli değil. Sosyal medya hesabından paylaşım yapan bakan “Børsen’deki çalışanların, acil servislerde görev yapan iyi insanların ve yoldan geçenlerin yanan binadaki sanat hazinelerini ve ikonları kurtarmak için birlikte çalıştıklarını görmek ne kadar dokunaklı” dedi.

Başbakan Yardımcısı Troels Lund Poulsen yangını “Danimarka’nın Notre Dame anı” olarak niteleyerek beş yıl önce 15 Nisan’da Paris’te yanan katedrali hatırlattı. Børsen yangınının tam da Notre Dame yangınının beşinci yıldönümünden bir gün sonra yaşanması dikkat çekici.

Faaliyetlerini Børsen’den yöneten Danimarka Ticaret Odası ise yangının “korkunç bir manzara” yarattığını söyledi.

Kurtarılan eserlerden biri. Fotoğraf: The Guardian

Notre Dame mucizeleri sergilenmeye hazır