Finlandiya’nın yeni cumhurbaşkanının ilk sınavı NATO: Trump temelde haklı

Finlandiya’da yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin kazananı eski Başbakan Alexander Stubb oldu. NATO destekçisi muhafazakar siyasetçi oyların yüzde 51,6’sını, Yeşiller Partisi’nden rakibi eski dışişleri bakanı Pekka Haavisto yüzde 48,4’ünü aldı. Ülkenin NATO üyeliği için geçirdiği zorlu katılım sürecinin ardından yapılan seçimler dünya kamuoyunda da geniş yer buldu. Seçimlerin kazananı Stubb seçim süreci boyunca Rusya hakkındaki sert yorumlarının yanı sıra eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa’da infial yaratan NATO’yla ilgili sözlerine verdiği karşılıkla da dikkat çekti.

‘Savunma tüketicisi değil, sağlayıcısıyız’

Seçimi kazandıktan sonraki ilk basın toplantısında konuşan Stubb ABD eski başkanı ve Cumhuriyetçilerin bu seneki en güçlü başkan aday adayı olan Donald Trump’ın Avrupalı NATO müttefiklerine yönelttiği eleştirilere de değindi. Trump’ın NATO müttefiklerine gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde ikisi kadar savunma harcaması yapma vaadini yerine getirme çağrısı yaparak “Rusya’yı fatura ödemeyen ülkelere saldırmaya teşvik edeceği” sözlerine değinen yeni Cumhurbaşkanı “ABD’de seçim kampanyaları Finlandiya’daki seçimlerden çok farklı ve kullanılan söylem çok daha güçlü. Bu aşamada sakin kalmanın ve NATO üyeliğimizi inşa etmeye odaklanmanın en doğrusu olduğunu düşünüyorum” dedi. Yani NATO’nun son ve yeni müttefikinin mart ayında göreve başlayacak Cumhurbaşkanı Trump’ın sözlerini Amerikan seçim kampanyaları retoriği ile Finlandiya’nınkiler arasındaki farka bağladı.

Öte yandan Stubb Trump’ın NATO üyelerinin gayrisafi yurt içi hasılalarının yüzde ikisi kadar savunma harcaması yapması gerektiğini söylerken “temelde haklı olduğunu” belirtti ve Finlandiya’nın savunma harcamasının bu oranın üstünde olduğuna dikkat çekti. Finlandiya’da askerlik uzun süredir zorunlu ve ülke halihazırda GSYİH’nin yüzde ikisinden fazlasını savunmaya harcıyor. NATO üyelerinin harcamayı taahhüt ettiği miktar da zaten bu.

‘Ukrayna’ya yardım konusunda sınır tanımayacağım’

Seçimi az bir farkla kazanan Stubb seçim süreci boyunca Rusya ve Ukrayna Savaşı nedeniyle yaptığı sert yorumlarla gündeme gelmişti. Ukrayna’ya destek konusunda “sınır tanımayacağını” söyleyen eski başbakan Yeşiller’in adayı Haavisto’nun da Rusya söylemlerini sertleştirmesine sebep olmuştu.

NATO destekçisi olan Stubb Rusya’ya karşı nükleer silahların Finlandiya topraklarından geçirilmesine de yeşil ışık yakıyor. İkinci tur seçimlerinden galibiyetle çıkmasının ardından düzenlediği ilk basın toplantısında konuşan eski başbakan yeni cumhurbaşkanı “NATO’nun karar verme süreçlerinin merkezinde yer almak istiyoruz” dedi. Stubb Rusya’yla “sınır muhafızlığı gibi pratik meselelerde ve diplomatik ilişkileri olduğunu ama siyasi bir ilişkileri olmadığını” söyledi.

Rusya ile diyalog öngörmüyorum

Stubb basın toplantısında seçimle elde ettiği görevi “hayatımın en büyük onuru” olarak niteleyerek savaş devam ettiği sürece Putin’le herhangi bir siyasi diyalog kurmanın zor olduğunu söyledi. Stubb “Yakın gelecekte Putin’le ya da Rusya’nın siyasi liderliğiyle herhangi bir diyalog ön görmüyorum. Hepimiz barışa giden bir yol bulmak istiyoruz ama bana öyle geliyor ki bu yol şu anda Rusya’nın savaş alanından geçiyor.”

Rusya’ya karşı bu tavır Finlandiya için pek de anlaşılmaz değil, on yıllarca tarafsızlık politikası izleyen ülke Ukrayna savaşıyla birlikte politika değiştirerek NATO’nun kapısını çaldı. Rusya ile 1.340 kilometre sınırı olan Finlandiya için Ukrayna savaşı 1939 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ile yaşadığı Kış Savaşı’nın ardından büyük bir tedirginlik yarattı. SSCB Finlandiya’yı 1939 sonlarında işgal etmiş, Finlandiya 1940’ın Martı’na kadar dayansa da doğusundaki Karelia bölgesini Rusya’ya kaybetmişti.

Ukrayna savaşıyla benzer bir olayın tekrarından endişe eden Finlandiya Türkiye’nin engelini aşmak için aylarca uğraşıp geçen nisan ayında resmen ittifakın 31’inci üyesi oldu.

Putin: Finlandiya ile sorunumuz yoktu; artık var

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Aralık ayında Rusya devlet televizyonunda Finlandiya’ya adeta gözdağı vermişti. Putin “Batı Finlandiya’yı alıp NATO’nun içine sürükledi! Neden? Bizim Finlandiya ile anlaşmazlığımız mı vardı ki? 20’nci yüzyılın ortalarında yaşanan toprak anlaşmazlıkları dahil tüm anlaşmazlıklarımız çözüleli uzun zaman oldu. Hiçbir sorunumuz yoktu ama artık olacak” demişti. Putin Leningrad çevresinde askeri bölge oluşturacaklarını, o bölgedeki askeri varlığı artıracaklarını da söylemişti.

Finlandiya seçimleri

Finlandiya’da NATO üyeliğinden sonra düzenlenen ilk seçimler hiçbir adayın yüzde 50’nin üzerinde oy alamaması nedeniyle ikinci tura kalmıştı. 28 Ocak’taki ilk turda Stubb oyların yüzde 27,2’sini alarak yarışı önde tamamlamış, Haavisto yüzde 25,8 oranında oy almıştı.

İkinci turda oyların yüzde 51,6’sını alan Stubb mart ayında görevi altışar yıllık iki döneminin sonuna gelen Sauli Niinisto’dan devralacak.